اولتراسوند تراپی یکی از انواع روش درمانی در فیزیوتراپی است که مبتنی بر گرماست. در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می شود. طی اولتراسوند تراپی امواج صوتی حرارت ایجاد می کند که بسته به شدت می تواند خفیف و یا به حدی شدید باشد که منجر به تبخیر بافت شود. ساز و کار این روش به گونه ای است که با ورود امواج صوتی به بافت نرم جریان خون را در آن افزایش می دهد. به این ترتیب منجر به درمان صدمات، اسپاسم عضلانی و انواع بیماری های اسکلتی در فرد می شود.
اولتراسوند تراپی چیست؟
اولتراسوند تراپی نوعی روش درمانی غیرتهاجمی است که در آن از امواج صوتی برای نفوذ به بافت‌های نرم و افزایش جریان خون در بدن استفاده می‌شود. این روش درمانی به تسکین درد، بهبود گردش خون و بهبود بافت بدن کمک می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهند که اولتراسوند میتواند به طور موثر برای درمان برخی شرایط درد مزمن به عنوان یک گزینه غیر تهاجمی در مراحل اولیه بیماری استفاده شود. همچنین به عنوان یک گزینه درمانی جایگزین یا به عنوان مکمل روش‌های تهاجمی‌تر مانند جراحی استفاده شود .تمامی این موارد بسته به شدت و نوع بیماری و نیز تشخیص پزشک در نظر گرفته و انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان بدون جراحی زانو درد
نحوه کار فیزیوتراپی اولتراسوند
کار دستگاه اولتراسوند ارسال یک جریان الکتریکی از طریق کریستال‌های موجود در دستگاه است. با ارتعاشات امواج، آن‌ها به زیر پوست نفود کرده و در نقاط مورد نظر جریان می‌یابند. امواج انرژی را به بافت‌ها منتقل کرده تا اثرات مورد نظر ایجاد شوند. این روش همچنین میتواند روی بافت‌های اعماق بدن نیز متمرکز شوند، بدون اینکه بر سایر بافت‌های نزدیک به سطح پوست تأثیر بگذارند. فرکانس و شدت سونوگرافی، مدت زمان عمل و ناحیه مورد نظر برای درمان همگی تعیین کننده نحوه انجام اولتراسوند تراپی هستند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی چیست؟
مزایای اولتراسوند تراپی
اولتراسوند تراپی روشی با مزایای بسیار است که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم:
- در صورتی که به درستی انجام شود عوارضی به دنبال نخواهد داشت
- این روش وابستگی به درمان دارویی را کاهش داده یا از بین می‌برد
- در اکثر مواقع برای افراد بدون خطر در نظر گرفته می‌شود مگر در برخی موارد خاص ابتلا به بعضی بیماری‌ها
بیشتر بخوانید: درمان بدون جراحی کمر درد
درخواست مشاوره رایگان
کاربرد اولتراسوند تراپی
اولتراسوند تراپی در درمان دردهای مرتبط با چندین بیماری مفید است. این بیماری‌ها عبارتند از:
- دردهای عصبی
- کمر درد مزمن
- گردن درد
- سندرم درد میوفاشیال که با بروز درد و اسپاسم مکرر در ناحیه‌ای از بدن نمایان می‌شود
- سرطان استخوان
- استئوآرتریت اغلب به عنوان آرتریت یا ساییدگی مفاصل نیز شناخته می‌شود؛
- درد ناشی از تومورهای غیر سرطانی
- شکستگی استخوان
- بورسیت یا زمانی که کیسه‌های پر از مایع در مفاصل ملتهب می‌شوند
- تاندونیت یا زمانی که بافتی که استخوان‌ها را به ماهیچه‌ها متصل می‌کند، تحریک می‌شود
بیشتر بخوانید: درمان سیاتیک با فیزیوتراپی
انواع اولتراسوند تراپی
دو نوع اولتراسوند تراپی درمانی وجود دارد که عبارتند از:
- اولتراسوند تراپی مکانیکی: این نوع اولتراسوند تراپی به ارتعاشات مکانیکی برای نفوذ به بافت‌های نرم متکی است. این روش تورم و التهاب باقت را کاهش می‌دهد. همچنین اعتقاد بر این است که سونوگرافی مکانیکی به تجزیه بافت اسکار و رسوبات مانند سنگ‌های کلیه دردناک نیز کمک زیادی می‌کند.
- اولتراسوند تراپی حرارتی: این نوع از اولتراسوند تراپی پوست و ماهیچه را گرم کرده و با این کار سبب کاهش درد می‌شوند. از این روش درمانی معمولاً برای درمان آسیب‌های جزئی مانند کشیدگی و رگ به رگ شدن استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: دستگاه فیزیوتراپی خانگی
موارد منع انجام اولتراسوند تراپی
اگر در هر یک از شرایط زیر قرار دارید، این روش درمانی به شما توصیه نمی‌شود:
- عفونت
- بارداری
- فشار خون درمان نشده
- درصورت داشتن ضربان ساز قلب یا سایر دستگاه‌های قابل کاشت در بدن
- در قسمت‌هایی از بدن که عفونت فعال وجود دارد
- در هر ناحیه‌ای که دستگاه و قطعات کاشتنی پزشکی وجود دارد
- در اطراف یا نزدیک مناطق دارای تومورهای سرطانی
بیشتر بخوانید: زانوبند طبی
انواع روش های درمانی اولتراسوند تراپی
در انواع روش‌های اولتراسوند تراپی تایید شده توسط FDA، چند شباهت کلی در پروتکل‌ها وجود دارد. تمامی این روش‌های اولتراسوند تراپی امواج خود را از یک مبدل به بافت‌های هدف منتقل می‌کنند. این روش با قرار دادن مستقیم روی پوست از طریق یک محیط جفت کننده منتقل می‌شود. هدف محیط کوپلینگ هدایت امواج به ناحیه هدف در یک الگوی کارآمد و قابل پیش بینی است. در این روش‌ها ژل‌های هیپوآلرژنیک انتقال قوی امواج را با حداقل تداخل ایجاد می‌کنند. ESWL ، هایفو و ذوش عضلانی اسکلتی از جمله انواع روش درمانی اولتراسوند تراپی هستند که امروزه توسط بسیاری از پزشکان متخصص انجام می‌شوند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی زانو در منزل
احتیاطات پیش از اولتراسوند تراپی
از جمله احتیاطاتی که باید پیش از انجام این روش درمانی جدی بگیرید اعلام بیماری‌ها و وجود موارد کاشتنی از جمله پیس میکر و ایمپلنت درون بدن و در نقطه مورد درمان است. پزشکان باید در صورت وجود برخی تومورها در بدن، پیش از اولتراسوند تراپی درخواست ام آر آی دهند. همچنین پوست بیمار باید از نظر سوختگی، بثورات، عفونت و خونریزی بررسی شود. علاوه بر موارد گفته شده پرسنل بیمارستان یا کلینیک همیشه باید تجهیزات را قبل از شروع عمل بررسی نمایند.
عوارض اولتراسوند تراپی
اولتراسوند تراپی به دلیل کم خطر بودن و عوارض حداقلی، به نوعی روش درمان جایگزین محسوب می‌شوند. با اینحال اگر در حین این سونوگرافی زمان قرارگیری دستگاه روی ناحیه زیاد شود ممکن است باعث سوختگی پوست شود. به همین خاطر باید دسته دستگاه دائما در سطح مورد نظر در حرکت و چرخش باشد. برخی از عوارض شدیدتر شامل خونریزی داخلی و ایجاد زخم است.
درمان اولتراسوند کاویتاسیون نیز میتواند به دلیل امواج شوکی که ایجاد می‌کند، ناراحتی و دردهای جزئی ایجاد کند. برای حل این مشکل، پزشک به شما یک آرام بخش یا بیهوشی برای کنترل درد تجویز می‌کند. سونوگرافی درمانی برای مشکلات نزدیک رحم زن باردار استفاده نمی‌شود زیرا می تواند حاملگی زنان را در معرض خطر قرار دهد. همچنین همانطور که گفته شد این روش درمانی به دلیل عوارض و خطرات خود معمولاً روی ستون فقرات، چشم‌ها، ضربان‌سازها، سایر ایمپلنت‌ها و نواحی دارای عفونت فعال استفاده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: کمربند طبی
مراقبت بعد از اولتراسوند تراپی
اگر این روش به درستی انجام شود، عوارضی به همراه نداشته و مراقبت خاصی هم وجود ندارد. این روش به دلیل غیرتهاجمی بودن، تغییری در روند طبیعی زندگی روزمره بیمار ایجاد نمی‌کند. اما اگر در صورت استفاده طولانی مدت سوختگی سطحی پوست ایجاد شود، نیاز به بررسی پزشک و مراقبت از محل سوختگی وجود دارد. با اینحال درباره هر بیمار ممکن است استثنایی وجود داشته باشد. به همین منظور توصیه می‌شود درباره احتیاطات پس از انجام اولتراسوند تراپی و چگونگی مراقبت از بیمار با پزشک صحبت کنید.
کلام آخر
روش غیر تهاجمی اولتراسوند تراپی برای همه افراد بی خطر است، مگر اینکه مبتلا به تومور های بدخیم، عفونت‌های حاد موضعی، بیماری لختگی خون و مشکلات قلبی و عروقی باشند. همچنین افرادی که پلاتین یا ایمپلنت‌های فلزی در ناحیه تحت درمان دارند باید از این روش درمانی اجتناب کنند. به همین منظور به تمامی افراد توصیه می‌شود در صورت تشخیص پزشک به انجام این روش درمانی، پزشک را در جریان ابتلا به بیماری‌های گفته شده و یا وجود فلزات در بدن خود نمایند.
پرسش و پاسخ در مورد اولتراسوند تراپی
1.آیا اولتراسوند تراپی از سرطان پیشگیری می‌کند؟
خیر تاثیری در این بیماری ندارد.
2.آیا اولتراسوند تراپی برای درمان آرتروز مفید است؟
این روش میتواند علائم ناشی از آرتروز مانند درد و التهاب را تسکین و کاهش دهد.
3.آیا اولتراسوند تراپی باعث ابتلا به سرطان می‌شود؟
خیر، اولتراسوند تراپی باعث سرطان نمی شود، و تاکنون هیچ عارضه جدی مبنی بر استفاده از این روش درمانی اثبات نشده است.
4.چقدر طول میکشد تا اولتراسوند تراپی اثر کند؟
معمولا بازهای 3 تا 6 ماهه طول میکشد تا نتایج حاصل از این روش درمانی نمایان شوند.
منابع:
https://www.webmd.com/pain-management/what-to-know-about-ultrasound-physical-therapy
https://www.verywellhealth.com/what-is-ultrasound-therapy-2564506
