تنگی کانال نخاعی که معمولا در افراد 50 سال به بالا مشاهده می شود معمولا به دلیل آرتروز، فرسایش طبیعی مهره ها و یا بیماری های ستون فقرات ایجاد می شود. تنگی کانال نخاعی اگرچه درمان قطعی ندارد، اما به کمک فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی می توان تا حد زیادی از علائم بیماری کاست. درواقع داشتن این بیماری هرگز به معنای ناتوانی و زندگی با درد و رنج نیست. حدود 80 درصد بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی فاقد علائم هستند. فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاعی می تواند در رفع علائم تنگی نخاعی نقش بسیار موثری داشته باشد.
بیماری تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی به دلیل کوچک شدن فضای نخاعی و فشار بر عصب هایی که از حفره های اطراف مهره خارج می شوند ایجاد می شود. این بیماری معمولا در افراد بالای 50 سال مشاهده می شود و زنان بیش از مردان در معرض تنگی کانال نخاعی هستند. در اغلب موارد با افزایش سن دیسک های بین مهره ای دهیدراته می شوند و ارتفاع آنها کاهش می یابد. درنتیجه مهره ها با یکدیگر برخورد می کنند و به این ترتیب فرآیند سایش تدریجی مهره ها آغاز می شود. بدن برای پاسخ به این وضعیت شروع به ساخت استخوانهای جدید می کند. نتیجه آن فشار بیش از حد به عصب ها در جایی است که عصب ها از کانال نخاعی خارج می شوند.
همچنین در بیماران مبتلا به آرتروز با از بین رفتن غضروف در مفاصل فرسایش استخوانی شدید می شود و درنتیجه آن استخوان های اضافی رشد می کنند تا حمایت اضافی انجام دهند. استخوانهای اضافی سبب ایجاد فشار به عصب های خروجی از کانال نخاعی می شود. همچنین صدمات وارد شده بر ستون فقرات، بیماری های استخانی، تورمورها و یا ضخیم شدن لیگمان ها منجر به بروز تنگی کانال نخاعی می شود.
علائم تنگی کانال نخاعی با علائمی مانند درد، سستی، گزگز و یا ضعف در دست، شانه، پا و تنه است. در برخی موارد مشکل در ادرار و مدفوع بوجود می آید. اگر تنگی کانال نخاعی در مهره های گردن اتفاق افتاده باشد گزگز و بی حسی در دست ها مشاهده می شود و اگر در مهره های پایین قرار داشته باشد به احتمال زیاد پایین تنه دچار ضعف، سستی و گزگز می شود.
نحوه اثربخشی فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپی کمر درمان توصیه شده برای موارد خفیف تا متوسط تنگی کانال نخاعی است. هدف کلی فیزیوتراپیست شما این است که به شما کمک کند تا فعالیتهای روزانه و وظایف عادی زندگی خود را انجام دهید. فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی شامل تمرینات ترکیبی را بر اساس شرایط شما تنظیم خواهد کرد.
- حرکات ملایم: فیزیوتراپ ممکن است حرکاتی را به شما آموزش دهد تا فشار بر ریشه های عصبی کاهش یابد.
- تمرینات کششی و تمرینات افزایش دامنه حرکت: طی تمرینات فیزیوتراپی مخصوص تنگی کانال نخاعی تمرینات خاصی برای بهبود تحرک درون مفصل، عضلات و ستون فقرات آموزش داده خواهد شد. بهبود حرکت در مفصل اغلب کلید تسکین درد است.
- تمرینات افزایش قدرت: عضلات قوی تنه (شکم و پشت) باعث می شود بخش زیادی از فشار از روی ستون فقرات برداشته شود.
- ورزش ایروبیک: ورزش ایروبیک به فرد این قدرت را می دهد تا فعالیت های روزمره را راحت تر انجام دهد. البته بیمارانی که درگیر علائم تنگی کانال نخاعی هستند ممکن است از ورزش کردن واهمه داشته باشند. اما تحقیقات نشان می دهد ورزش بهترین راه برای تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی است.
- درمان دستی: فیزیوتراپ ممکن است از درمان دستی مثل ماساژ به منظور افزایش حرکت مفصل استفاده کند.
- استفاده از تجهیزات پزشکی: فیزیوتراپ ممکن است استفاده از تجهیزات توانبخشی خاصی را تجویز کند. مثل انواع کمربند طبی که در حین راه رفتن منجر به کاهش فشار بر ستون فقرات می شود.
- استفاده از دستگاههای فیزیوتراپی: انواع دستگاههای فیزیوتراپی ممکن است با روش های مختلفی منجر به تسکین درد در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی شوند. به عنوان مثال دستگاه اولتراسوند سبب گرم شدن ناحیه و افزایش خونرسانی می شود و یا الکتروتراپی سبب قطع سیگنال های درد می شود و درنهایت فرد احساس درد کمتری خواهد داشت.
- اصلاح وضعیت بدن: فرد می تواند فشار روی عصب را با ایجاد تغییر ساده در وضعیت ایستادن، راه رفتن و نشستن ایجاد کند.
از مزایای اصلی فیزیوتراپی و ورزش برای درمان تنگی کانال نخاعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود دامنه حرکتی ستون فقرات کمری
- بهبود هم ترازی وضعیتی ستون فقرات کمری
- بهبود قدرت پا برای کمک به تعادل و عملکرد کلی
- کاهش درد در بافتهای نرم مانند رباط ها، تاندون ها و عضلات
- کمک به بازیابی عملکرد ستون فقرات کمری و گردنی
- جلوگیری از عود بیماری
در کل هدف از فیزیوتراپی کاهش درد و بازگشت تدریجی به فعالیتهای عادی است.
انواع روشهای فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپی یا توانبخشی ستون فقرات شامل دو نوع درمان است:
- درمان غیرفعال که شامل درمانهایی است که فیزیوتراپیست انجام میدهد.
- درمان فعال شامل حرکات کششی و ورزش است.
درمان غیرفعال تنگی نخاع
فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی غیرفعال برای صدمات حاد و اهداف کوتاه مدت، از جمله مدیریت درد مفید است، در واقع، استفاده از روشهای غیرفعال برای مدت طولانی ممکن است آسیب بیشتری نسبت به مزایای آن داشته باشد. زیرا باعث میشود که شما به فیزیوتراپیست خود احساس وابستگی کنید. درمانهای غیرفعال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان دستی یا ماساژ
این تکنیک عملی تنش عضلانی حاد و مزمن را هدف قرار میدهد. درمانگر از فشار و اصطکاک مستقیم برای آزاد کردن سفتی و کشش در بافتهای نرم (رباطها، تاندونها، عضلات) گردن یا پشت استفاده میکند. این نوع ماساژ میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
درمانهای سرد و گرم
اعمال گرما سبب افزایش گردش خون، اکسیژن رسانی و ارسال مواد مغذی بیشتر به بدن است و میتواند به کاهش التهاب، اسپاسم عضلانی و درد کمک کند. سرما درمانی در مناطقی که به طور مشهود متورم یا ملتهب هستند، اعمال میشود و به سرعت برای کاهش علائم کار میکند.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
در تمرینات فیزیوتراپی، TENS یک دستگاه مستقل است که به لیدهایی متصل است که به گردن یا پشت متصل میشوند. میزان تحریک ارائه شده قابل تنظیم است. این درمان یک جریان الکتریکی ملایم و تسکین دهنده ارائه میکند که تولید اندورفین را در بدن شما افزایش میدهد.
امواج اولتراسوند
اولتراسوند با ارسال امواج صوتی در اعماق پوست عمل میکند. درمانگر از ژل استفاده میکند تا دستگاه اولتراسوند بدون اصطکاک روی ناحیه دردناک گردن یا پشت حرکت کند. امواج اولتراسوند گرمای ملایمی ایجاد میکند که گردش خون را افزایش میدهد و میتواند به کاهش گرفتگی یا اسپاسم عضلانی، تورم، سفتی و درد کمک کند. برخی از انواع کمربندهای طبی مثل کمربند پلاتینر دارای تکنولوژی اولتراسوند هستند.
درمان فعال تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپ شما میداند که هیچ دو بیمار مبتلا به تنگی ستون فقرات گردن یا کمر یکسان نیستند. هر بیمار با تواناییها و نیازهای متفاوت به فیزیوتراپیست مراجعه میکند. برخی از بیماران که به تازگی درمان خود را شروع کردهاند، مدت زیادی است که ورزش نکردهاند و به زمان نیاز دارند تا خود را با ورزش تطبیق دهند. بنابراین، فیزیوتراپیست برنامه درمانی فعال بیمار را سفارشی میکند.
فیزیوتراپی فعال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات تقویتی: برای بهبود عضلات شکم و پشت و برای حمایت از مفاصل ستون فقرات شما تمرینات تقویتی مناسب هستند. این تمرینات همچنین میتوانند با کاهش فشار از مفاصل به تقویت ماهیچههای بازو و پا کمک کنند.
- تمرینات هوازی: برای کمک به افزایش تحمل در انجام فعالیتهایی که تحت تأثیر این وضعیت قرار میگیرند، از تمرینات هوازی استفاده میشود.
- حرکات کششی: به منظور کاهش استرس روی مفاصل و بهبود تحرک مفاصل، عضلات ستون فقرات و اندامها حرکات کششی انجام میشود.
تمرینات فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی در خانه
به طور کلی انواع مختلفی از تمرینات وجود دارد که می تواند به تقویت عضلات مرکزی بدن کمک کند و از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند. از جمله این تمرینات فیزیوتراپی برای درمان تنگی کانال نخاعی (ورزش تنگی کانال نخاعی) عبارتند از:
حرکت شیب لگن
این تمرین به فعال کردن و تقویت عضله عرضی شکم شما کمک میکند. این ماهیچه عرضی به تثبیت و حمایت از ستون فقرات کمری کمک میکند و تراز ستون فقرات شما را بهبود میبخشد. هنگامی که عضلات عرضی شکمی به طور فعال در هنگام نشستن، ایستادن یا دراز کشیدن درگیر نمیشوند، لگن به سمت جلو متمایل میشود که به آن شیب لگنی قدامی گفته میشود. شیب قدامی لگن میتواند باعث افزایش درد در بیماران مبتلا به تنگی نخاع شود. هدف این تمرین این است که ستون فقرات و لگن شما را با شیب لگنی خلفی تنظیم کند.
- به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید.
- شکم خود را منقبض کنید تا پشت خود را صاف به سطحی که روی آن دراز کشیدهاید فشار دهید.
- باید احساس کنید که بالای استخوانهای لگن شما به سمت سطحی که روی آن دراز کشیدهاید به سمت پایین حرکت میکند در حالی که قسمت پایین لگن شما به سمت بالا و زیر کشیده میشود.
- این انقباض را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید. سر، شانهها، پشت و لگن شما باید در تمام مدت صاف بمانند و در حین انقباض عضلات شکم باید فشاری را در عضلات شکم احساس کنید.
- در هر ست ۱۰بار و در هر حرکت برای 10 ثانیه این تمرین را تکرار کنید.
حرکت پل گلوت
این تمرین به تقویت عضلات سرینی ماکسیموس، ماهیچههای بزرگی که عضلات ناحیه لگن را تشکیل میدهند، کمک میکند. این ماهیچهها به ایجاد ثبات در لگن و کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک میکنند. عضلات سرینی یک گروه عضلانی بسیار مهم هستند که در هنگام راه رفتن و تغییر جهت به تعادل کمک می کنند. تقویت عضلات سرینی به کاهش فشار از روی ستون فقرات کمری و بهبود قدرت پا و تعادل کلی در ایستادن کمک میکند.
- به پشت دراز بکشید و پاها را صاف کنید.
- عضلات لگن خود را منقبض کنید.
- پشت خود را صاف نگه دارید و کمر خود را قوس ندهید.
- سه ثانیه در بالا نگه دارید، سپس لگن خود را پایین بیاورید.
- این کار را برای سه ست 10 تکراری تکرار کنید.
حرکت چرخش لگن
این تمرین به بهبود تحرک ستون فقرات کمری و عضلات اطراف آن کمک میکند. این وضعیت حرکت ستون فقرات شما را بدون ایجاد درد بیشتر با اجتناب از کشش بهبود می بخشد.
- به پشت دراز بکشید و پاها را صاف کنید.
- زانوهایتان را روی هم فشار دهید، به آرامی اجازه دهید پاهایتان به یک طرف بچرخند.
- اجازه دهید زانوهایتان به سمت سطحی که روی آن دراز کشیدهاید پایین بیاید.
- کشش را به مدت 10 ثانیه نگه دارید، سپس پاهای خود را به حالت اولیه برگردانید.
- این کار را در طرف دیگر تکرار کنید، پاها را کنار هم نگه دارید و آنها را به سمت دیگر بچرخانید. این وضعیت را دوباره به مدت 10 ثانیه نگه دارید، سپس به حالت اولیه برگردید.
حرکت زانو تا سینه
این تمرین ستون فقرات شما را به حالتی که برای بیماران مبتلا به تنگی نخاع راحت تر است، در میآورد. که میتواند کانال مرکزی نخاع را باز کند و به کاهش فشار در ستون فقرات کمری کمک کند.
- به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید.
- هر دو پا را به کمک دستها به نوبت بالا بیاورید و زانوها را به قفسه سینه نزدیک کنید.
- زانوهای خود را به مدت یک تا سه ثانیه در قفسه سینه نگه دارید، سپس به آرامی به حالت اولیه برگردانید.
- این کار را برای سه ست 10 تکراری تکرار کنید.
پیشگیری از تنگی کانال نخاعی به کمک تمرینات فیزیوتراپی
تنگی کانال نخاعی نشانه فرسایش طبیعی در ناحیه ستون فقرات است و به همین دلیل تحقیقات تاکنون روشی برای پیشگیری از آن نیافته اند. با این حال، با انجام یک سری از حرکات می توانید تاثیر بیماری را بر زندگی عادی کاهش دهید. تمرینات ورزشی روزانه سبب افزایش قدرت عضلات می شود که درنتیجه آن حمایت بیشتری از ستون فقرات به عمل می آورند. همچنین استفاده از صندلی مناسب، تشک طبی و اجتناب از فعالیت هایی که ریسک صدمات را افزایش می دهد می تواند در پیشگیری از بیماری نقش داشته باشد. به طور کلی برخی از انواع ورزش ها برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی بهتر از سایر ورزش ها است. ورزش در آب، دوچرخه سواری، یوگا و پیاده روی بهترین نوع ورزش برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی است.
سخن پایانی
تنگی کانال نخاع معمولاً نتیجه طبیعی افزایش سن است. تحقیقات هنوز راهی برای جلوگیری از آن به ما نشان نداده است. با این حال، ما میدانیم که شما میتوانید انتخابهایی داشته باشید که تاثیر تنگی نخاع بر زندگی شما را کاهش دهد و حتی پیشرفت آن را کند کند. ورزش منظم ماهیچههای حمایت کننده پشت شما را تقویت میکند، همچنین مفاصل ستون فقرات را انعطاف پذیر نگه میدارد و به شما کمک میکند وزن بدن خود را سالم نگه دارید. فیزیوتراپ شما میتواند به شما کمک کند تا با یک برنامه ورزشی و استفاده از تمرینات تقویتی و کششی تنگی کانال نخاعی شما برطرف شود. فیزیوتراپیست میتواند به شما در مورد ورزشها و فعالیتهایی که باید اجتناب کنید، آموزش دهد.
پرسش و پاسخ در مورد ورزش تنگی کانال نخاعی
1.چه نوع فیزیوتراپی برای تنگی شدید ستون فقرات استفاده میشود؟
فیزیوتراپی معمولاً شامل انجام حرکات کششی برای کمر، لگن و پاها است. در صورت وجود درد قابل توجه در عضلات ستون فقرات کمری، درمانهایی مانند تحریک الکتریکی نیز ممکن است مورد به مورد استفاده شود.
2.فیزیوتراپی در آب چگونه به تنگی کانال نخاعی کمک میکند؟
فیزیوتراپی در آب میتواند به کاهش فشار وارده بر ستون فقرات به تنگی نخاع کمک کند. شناوری آب میتواند فشار و درد را کاهش دهد و حرکت در آب به افزایش جریان خون به عضلات و مفاصل اطراف کمک کند تا انعطاف پذیری و فعال شدن عضلات را بهبود بخشد.
3.فیزیوتراپی برای درمان تنگی نخاع چقدر موثر است؟
یک بررسی سیستماتیک نشان میدهد که در مقایسه ورزش درمانی و جراحی، هیچ تفاوت قابلتوجهی در نتایج درمان برای بیماران مبتلا به تنگی نخاعی وجود ندارد. زیرا جراحی به تنهایی نمیتواند عضلاتی که ستون فقرات را تثبیت میکنند تقویت کند.
