دیکلوفناک یکی از داروهای پرکاربرد در گروه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) است که برای درمان دردهای خفیف تا متوسط استفاده می‌شود و به تسکین علائم آرتریت همانند التهاب، تورم، سفتی و درد مفاصل کمک می‌کند. دیکلوفناک با نام‌های تجاری کاتافلام، ولتارن و آلفن ایکس هم شناخته می‌شود. این دارو آرتروز را درمان نمی‌کند و فقط تا زمانی که به مصرف آن ادامه دهید در بهبود علائم به شما کمک خواهد کرد. قرص دیکلوفناک همچنین برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان (نوعی آرتریت که مفاصل ستون فقرات را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد) و سایر شرایط دردناک همانند دردهای قاعدگی استفاده می‌شود. دیکلوفناک برای درمان حملات حاد میگرن در بزرگسالان هم مورداستفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این مطلب از طب لاین شاپ به طور مفصل قرص دیکلوفناک را مورد بررسی قرار خواهیم داد. همراه ما باشید.
قرص دیکلوفناک برای چیست؟
قرص دیکلوفناک برای کاهش درد، التهاب و سفتی مفاصل ناشی از آرتریت بوده و کاهش این علائم به افراد کمک می‌کند تا بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند. Diclofenac به‌عنوان یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌تواند با مسدود کردن تولید آنزیم های پیش التهابی منجر به کاهش التهاب در بدن شود. دیکلوفناک در درمان دردهای اسکلتی کاربرد دارد و بویژه به عنوان مسکن کمر درد مورد استفاده قرار می گیرد.
مکانیسم اثر دیکلوفناک چگونه است؟
دیکلوفناک با مهار آنزیم سیکلوکسیژناز (COX) عمل می‌کند. این آنزیم در بدن پروستاگلاندین‌ها را تولید می‌کند که مواد شیمیایی هستند و موجب ایجاد التهاب، درد و تب می‌شوند. با مهار این آنزیم، دیکلوفناک سدیم تولید پروستاگلاندین‌ها را کاهش داده و در نتیجه با کاهش درد، التهاب و تب همراه خواهد بود. دیکلوفناک از این بابت مشابه با قرص ملوکسیکام عمل می کند. با این تفاوت که نیمه عمر ملوکسیکام 20 ساعت و نیمه عمر دیکلوفناک 2 ساعت است. نیمه عمر کوتاهتر دیکلوفناک به معنای نیاز به مصرف بیشتر نسبت به ملوکسیکام وجود دارد.
چرا دوزهای مختلف دیکلوفناک وجود دارد؟
دوزهای مختلف دیکلوفناک (25، 50 و 100 میلی‌گرم) برای تنظیم میزان داروی مورد نیاز هر فرد، بر اساس شدت درد، وزن، سن و سایر شرایط پزشکی تجویز می‌شود.
- دوز پایین‌تر (25 میلی‌گرم): معمولاً برای دردهای خفیف تا متوسط یا برای افرادی که به دیکلوفناک حساسیت دارند، تجویز می‌شود.
- دوز متوسط (50 میلی‌گرم): برای دردهای متوسط تا شدید استفاده می‌شود.
- دوز بالاتر (100 میلی‌گرم): برای دردهای شدید و طولانی‌مدت یا در برخی موارد خاص، تحت نظر پزشک تجویز می‌شود.
دوز مصرفی دیکلوفناک بسته به سن، وزن، وضعیت سلامتی و شدت بیماری متفاوت است. به‌طورکلی، پزشک دوز مناسب را برای شما تعیین خواهد کرد؛ بنابراین خودسرانه دوز دارو را تغییر ندهید.
- مصرف برای بزرگسالان: دوز معمول برای بزرگسالان بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. به‌طورکلی، دوز اولیه 50 تا 100 میلی‌گرم، یک تا دو بار در روز است.
- مصرف برای کودکان: مصرف دیکلوفناک برای کودکان باید تحت‌نظر پزشک انجام شود. دوز و نحوه مصرف برای کودکان بر اساس وزن و سن آن‌ها متفاوت است.
- مصرف برای خانم‌های باردار: مصرف دیکلوفناک در دوران بارداری، به‌خصوص در سه‌ماهه آخر می‌تواند عوارض جدی برای جنین داشته باشد؛ بنابراین، مصرف این دارو در دوران بارداری بدون تجویز پزشک اکیداً ممنوع است.
بیشتر بخوانید: قرص سلکوکسیب کمر درد
موارد مصرف دیکلوفناک کدامند؟
دیکلوفناک برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط دردناک استفاده می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دردهای مفصلی: آرتروز، روماتیسم مفصلی و نقرس
- دردهای عضلانی: درد کمر، درد شانه و کشیدگی عضلات
- دردهای حاد: درد پس از عمل جراحی، دندان‌درد و سردردهای میگرنی
- دردهای قاعدگی: کاهش درد و گرفتگی‌های دوران قاعدگی
- دردهای پس از عمل جراحی: کاهش درد و التهاب پس از عمل جراحی‌های مختلف
- دردهای ناشی از آسیب‌ها: کاهش درد ناشی از آسیب‌های ورزشی، ضربات و سایر آسیب‌های بافت نرم
- التهاب: التهاب مفاصل و التهاب تاندون‌ها
- تب: تب ناشی از عفونت یا بیماری‌های التهابی
بیشتر بخوانید: قرص دیسک کمر
نحوه مصرف دیکلوفناک چگونه است؟
نحوه مصرف دیکلوفناک به شکل دارویی، شدت بیماری و توصیه پزشک بستگی دارد. داروی دیکلوفناک معمولاً با غذا یا بعد از غذا با یک لیوان آب مصرف می‌شود، زیرا مصرف دیکلوفناک با غذا می‌تواند به کاهش عوارض گوارشی آن کمک کند. بهتر است برای کنترل علائم خود، کمترین دوز دیکلوفناک را برای کوتاه‌ترین زمان مصرف کنید. در حالت کلی، قرص دیکلوفناک را همراه با غذا یا میان‌وعده یا درست بعد از غذا مصرف کنید. توجه داشته باشید که به‌هیچ‌عنوان نباید خودسرانه مصرف دیکلوفناک را قطع کنید و طبق دستور پزشک به مصرف آن ادامه دهید. به‌خاطر داشته باشید که برای تسکین دردهای حاد همانند درد دندان یا سردرد، می‌توان از Diclofenac استفاده کرد و برای درمان دردهای مزمن همانند آرتریت روماتوئید، باید به طور منظم و طبق دستور پزشک از این دارو استفاده نمود.
مزایا و معایب قرص دیکلوفناک کدامند؟
دیکلوفناک به طور مؤثر درد و التهاب را کاهش داده و نسبت به سایر داروهای ضددرد، قیمتی مناسب دارد. این قرص به‌راحتی در دسترس افراد قرار دارد. بااین‌حال همانند هر داروی دیگری، دیکلوفناک هم ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو شامل مشکلات گوارشی اعم از سوزش سر دل، سوءهاضمه، تهوع، استفراغ، درد شکم، یبوست یا اسهال، مشکلات پوستی همانند خارش و بثورات پوستی و همچنین سرگیجه، سردرد، مشکلات کلیوی و مشکلات کبدی می‌شود. در برخی موارد نادر دیکلوفناک ممکن است عوارض جانبی جدی‌تری همانند خونریزی گوارشی، حمله قلبی و سکته مغزی ایجاد کند.
موارد احتیاط و منع مصرف قرص دیکلوفناک چیست؟
قبل از مصرف دیکلوفناک، حتماً پزشک یا داروساز خود را از تمام داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، بیماری‌های زمینه‌ای و آلرژی‌های خود مطلع کنید. مصرف هم‌زمان دیکلوفناک با برخی داروها همانند وارفارین، آسپرین و داروهای ضد فشارخون ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. از طرفی این قرص در موارد زیر منع مصرف دارد:
- حساسیت به دیکلوفناک یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- زخم معده یا روده
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- بیماری‌های کبدی و کلیوی
- آسم
- بارداری و شیردهی
بیشتر بخوانید: کمربند پلاتینر
آیا داروی دیکلوفناک باعث بیماری قلبی می شود؟
در سال‌های اخیر، مطالعات متعددی درباره مصرف دیکلوفناک و ارتباط آن با افزایش خطر بیماری‌های قلبی انجام گرفته است. این موضوع نگرانی‌های جدی را در مورد ایمنی این دارو به‌ویژه در افرادی که دارای عوامل خطر قلبی هستند، ایجاد کرده است. دیکلوفناک با مهار آنزیم‌های سیکلوکسیژناز (COX-1 و COX-2 ) عمل می‌کند. این آنزیم‌ها در تولید پروستاگلاندین‌ها ( موادی که التهاب و درد را ایجاد می‌کنند)، نقش دارند. با مهار این آنزیم‌ها، دیکلوفناک التهاب و درد را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، مهار COX-1 علاوه بر اثرات ضدالتهابی، می‌تواند بر عملکرد قلب هم تأثیر بگذارد. COX-1 در محافظت از پوشش داخلی معده و تنظیم فشارخون نقش دارد؛ بنابراین مهار این آنزیم می‌تواند به زخم معده و افزایش فشارخون منجر شود. در حالت کلی، مصرف دیکلوفناک، به‌ویژه در دوزهای بالا و در طولانی‌مدت، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:
حمله قلبی: دیکلوفناک می‌تواند رگ‌های خونی را تنگ کرده و تشکیل لخته خون را افزایش دهد که هر دو عامل خطر برای حمله قلبی هستند.
سکته مغزی: این دارو می‌تواند خطر تشکیل لخته خون در مغز را افزایش دهد که منجر به سکته مغزی می‌شود.
نارسایی قلبی: دیکلوفناک می‌تواند عملکرد قلب را ضعیف کرده و خطر نارسایی قلبی را افزایش دهد.
چه زمانی باید مصرف قرص دیکلوفناک را قطع کرد؟
اگر در حین مصرف دیکلوفناک هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تپش قلب
- تورم پاها
- سرگیجه
- سردرد شدید
تداخلات دارویی قرص دیکلوفناک چیست؟
برخی از داروها هستند که بر نحوه عملکرد دیکلوفناک تأثیر می‌گذارند، در ادامه به این داروها اشاره خواهیم کرد:
- سایر داروهای ضدالتهابی همانند آسپرین یا ایبوپروفن
- آنتی‌بیوتیک‌ها همانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسی فلوکساسین، نالیدیکسیک اسید، نورفلوکساسین یا افلوکساسین
- داروهای ضدانعقاد همانند وارفارین
- داروهای مشکلات قلبی همانند دیگوکسین و داروهای فشارخون بالا
- داروهای کاهش‌دهنده کلسترول همانند کلستیپول و کلستیرامین
- داروهایی برای درمان تشنج همانند فنی‌توئین
- داروهایی که فعالیت سیستم ایمنی شما را کاهش می‌دهند (سرکوب‌کننده‌های ایمنی) همانند سیکلوسپورین یا تاکرولیموس
- داروهای ضدافسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین همانند سیتالوپرام یا سرترالین
- داروهای استروئیدی همانند هیدروکورتیزون یا پردنیزولون
- قرص‌هایی که موجب تکرر ادرار می‌شوند همانند فوروزماید یا بومتاناید
- لیتیوم که برای درمان مشکلات سلامت روان استفاده می‌شود
- متوترکسات که برای درمان برخی از بیماری‌های التهابی و سرطان استفاده می‌شود
- میفپریستون که برای سقط‌جنین استفاده می‌شود
- زیدوودین که برای درمان HIV استفاده می‌شود
دیکلوفناک ممکن است با برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد؛ بنابراین قبل از مصرف دیکلوفناک، لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود ارائه دهید.
دیکلوفناک و تسکین دردهای اسکلتی
دیکلوفناک دارویی است که در دسته داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) قرار می‌گیرد. این دارو به دلیل اثربخشی در کاهش درد، التهاب و تب، به طور گسترده برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، به‌ویژه دردهای اسکلتی عضلانی، مورداستفاده قرار می‌گیرد. Diclofenac به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضددرد قوی در درمان دردهای اسکلتی بسیار مؤثر است. این دارو با کاهش التهاب و درد در مفاصل و عضلات، به بیمار امکان می‌دهد تا فعالیت‌های روزانه خود را بهتر انجام دهد. به‌طورکلی، داروی دیکلوفناک در کاهش درد و التهاب ناشی از تخریب غضروف در مفاصل به‌ویژه در آرتروز زانو و لگن، بسیار مؤثر است. این دارو در کاهش التهاب و درد مفاصل در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی هم استفاده می‌شود. دیکلوفناک برای تسکین دردهای ناشی از آسیب‌های ورزشی، کشیدگی عضلات و رگ‌به‌رگ شدن مفاصل هم تجویز شده و در بسیاری از موارد برای کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک کمر و سایر مشکلات ستون فقرات هم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
هشدارهای لازم درباره قرص دیکلوفناک
قبل از مصرف دیکلوفناک، سابقه پزشکی خود را به پزشک خود بگویید، به‌ویژه اگر سابقه خونریزی گوارشی، بیماری کلیوی، کبدی یا قلبی، آسم یا حساسیت به داروها را دارید. درصورتی‌که باردار هستید یا شیر می‌دهید، قبل از مصرف دیکلوفناک با پزشک خود مشورت کنید. در نظر داشته باشید که داروی دیکلوفناک می‌تواند خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد. این خطر با افزایش دوز و مدت‌زمان مصرف دارو افزایش می‌یابد. درصورتی‌که سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی دارید، قبل از مصرف دیکلوفناک پزشک خود را در جریان قرار دهید. قرص دیکلوفناک می‌تواند فشارخون را افزایش دهد. ازاینرو اگر فشارخون بالا دارید، به طور منظم فشارخون خود را هنگام مصرف این دارو کنترل کنید. دیکلوفناک ممکن است عملکرد کلیه را هم مختل کند؛ بنابراین اگر بیماری کلیوی دارید، به طور منظم عملکرد کلیه خود را هنگام مصرف این دارو کنترل کنید. ناگفته نماند که مصرف دیکلوفناک می‌تواند منجر به خونریزی شود. ازاینرو در حال مصرف داروهای رقیق‌کننده خون پزشک خود را در جریان قرار دهید.
سؤالات متداول
1.آیا دیکلوفناک اعتیادآور است؟
خیر دیکلوفناک داروی اعتیادآوری نیست.
2.آیا دیکلوفناک برای کودکان مناسب است؟
مصرف دیکلوفناک در کودکان باید بااحتیاط و تحت‌نظر پزشک انجام شود.
3.آیا دیکلوفناک موجب افزایش وزن می‌شود؟
در برخی موارد نادر، دیکلوفناک ممکن است موجب احتباس آب در بدن و در نتیجه افزایش وزن شود.
4.آیا دیکلوفناک برای درد قاعدگی مفید است؟
بله دیکلوفناک می‌تواند برای کاهش درد قاعدگی مفید باشد.
5.آیا دیکلوفناک برای کاهش تب مؤثر است؟
بله دیکلوفناک می‌تواند برای کاهش تب مؤثر باشد.
منابع:
https://www.nhs.uk/medicines/diclofenac/
https://www.goodrx.com/voltaren/what-is
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/diclofenac-oral-route/proper-use/drg-20069748
