خالی شدن زانو یا احساس ناپایداری در زانو معمولا ناشی از آسیب های مختلف رباط ها، مینیسک، عصب فمورال و یا تحلیل غضروف زانو ناشی از آرتروز زانو است. خالی شدن زانو می تواند با درد، قفل شدن زانو و گرفتگی زانو همراه باشد. درمان قفل شدن زانو معمولا به درمان علت آن محدود می شود؛ اما درمان خانگی قفل شدن زانو به عنوان یک روش مکمل برای تسکین درد توصیه می شود. درمان خانگی خالی شدن زانو اغلب منجر به رفع درد و التهاب زانو می شود. به همین دلیل مصرف انواع قرص ضدالتهاب غیراستروئیدی، کمپرس سرد، بالا نگه داشتن پا، فیزیوتراپی و استفاده از زانوبند طبی حمایتی می تواند در تسکین آن موثر باشد.
چرا زانو خالی میکند؟
قبل از پرداختن به درمان خالی کردن زانو، بهتر است دلایل خالی کردن زانو را بشناسیم. برخی از علل شایع خالی کردن زانو شامل موارد زیر میشود:
- آسیب رباطها: رباطها بافتهای محکمی هستند که استخوانهای زانو را به هم متصل میکنند. آسیب به رباطها میتواند موجب ناپایداری زانو شود.
- ضعف عضلانی: عضلات اطراف زانو نقش مهمی در تثبیت آن دارند. ضعف عضلانی میتواند موجب افزایش احتمال خالی کردن زانو شود.
- مشکلات مفصلی: آرتروز، التهاب مفصل و سایر مشکلات مفصلی میتوانند موجب ناپایداری زانو شوند.
- مشکلات عصبی: برخی از مشکلات عصبی میتوانند بر حس عمقی و هماهنگی عضلات تأثیر بگذارند و موجب خالی کردن زانو شوند.
درمان خانگی خالی شدن زانو
به طور کلی درمان خالی شدن زانو بستگی مستقیم به علت خالی شدن زانو دارد؛ اگر علت خالی شدن زانو جدی نباشد درمان های خانگی خالی شدن زانو می تواند کمک کننده باشد. پیروی از درمان خانگی زانو درد که منجر به کاهش التهاب می شود مثل تکنیک RICE، مصرف داروهای ضدالتهاب و مصرف مواد غذایی ضدالتهاب بسیار موثر هستند. در کنار آن تقویت عضلات زانو و پا به طور کلی می تواند از بروز انواع زانو درد و از جمله خالی شدن زانو بکاهد.
استراحت
دادن استراحت کافی به زانو، بهخصوص پس از فعالیتهای سنگین، به کاهش التهاب و درد کمک میکند. با استراحت، به مفصل فرصت میدهید تا بهبود یابد و از آسیبهای بیشتر جلوگیری میشود. همچنین برای کاهش فشار بر روی زانو میتوانید از عصا یا واکر استفاده کنید. در نظر داشته باشید که پس از استراحت، انجام تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو ضروری است تا ثبات مفصل را افزایش دهد.
یخ درمانی
یخ درمانی یکی از روشهای مؤثر و ساده برای درمان خانگی خالی شدن زانو است. با اعمال سرما بر روی مفصل زانو، التهاب کاهشیافته و درد و تورم تسکین مییابد. این روش بهویژه در مراحل اولیه آسیب و زمانی که زانو متورم و دردناک است، بسیار مفید خواهد بود. شما باید کمپرس یخ را به مدت 15 الی 20 دقیقه چند بار در روز بر روی زانوی آسیبدیده قرار دهید. انجام این کار بهویژه پس از انجام فعالیت فیزیکی یا تشدید درد، بسیار توصیه میشود.
بانداژ زانو
باندپیچی یکی از روشهای درمانی مکمل برای خالی شدن زانو است که میتواند به کاهش فشار روی مفصل، افزایش ثبات و حمایت از زانو کمک کند. باندپیچی با ایجاد فشار ملایم روی مفصل، به ثبات زانو کمک کرده و از حرکتهای ناگهانی و آسیبهای بیشتر جلوگیری میکند. انجام این کار با کاهش التهاب و حمایت از مفصل، به کاهش درد کمک کرده و از عضلات اطراف زانو بهتر حمایت میکند.
بالا نگه داشتن پا
بالا نگه داشتن پا یک روش دیگر برای درمان خانگی خالی شدن زانو است که موجب کاهش تورم و درد میشود. این روش بهویژه در مراحل اولیه آسیب و زمانی که زانو متورم و دردناک است، بسیار مفید خواهد بود. برای انجام این کار از یک یا چندین بالش یا صندلی برای ایجاد یک سطح شیبدار کمک بگیرید و زانوی آسیبدیده را روی سطح شیبدار قرار دهید بهطوریکه بالاتر از سطح قلب شما باشد. این کار را حداقل 20 دقیقه در هر بار و چندین بار در روز انجام دهید.
فیزیوتراپی زانو در خانه
خالی شدن زانو مشکلی است که بسیاری از افراد با آن دستوپنجه نرم میکنند. خوشبختانه، فیزیوتراپی زانو میتواند به بهبود این مشکل کمک کند و حتی بسیاری از تمرینات فیزیوتراپی را میتوانید در خانه انجام دهید. انجام فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود تعادل و هماهنگی، افزایش انعطافپذیری و کاهش درد کمک میکند. همه این عوامل در کاهش احساس خالی شدن زانو مؤثر هستند. در ادامه چند تمرین رایج برای تقویت عضلات اطراف زانو آورده شده است:
- تقویت عضلات چهار سر ران
کشش زانو: به پشت دراز بکشید، زانوی خود را خم کنید و یک حوله یا بند ورزشی دور ساق پای خود بپیچید. سپس بهآرامی پا را به سمت بالا بکشید.
لانژ: یک پا را به جلو و پای دیگر را به عقب ببرید. زانوی پای جلویی را خم کنید و زانوی پای عقبی را به سمت زمین نزدیک کنید.
- تقویت عضلات همسترینگ
خم شدن زانو در حالت خوابیده: به شکم بخوابید و یک پا را بهآرامی به سمت بالا ببرید.
پل: به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و باسن را از زمین بلند کنید.
- تقویت عضلات ساق پا
بلند شدن روی پنجه پا: در حالت ایستاده روی پنجه پا بلند شوید و چند ثانیه نگه دارید.
کشش ساق پا: رو به دیوار بایستید، یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار دهید و پاشنه پای عقب را روی زمین فشار دهید.
حرکات را به آرامی و با تمرکز انجام دهید و اگر در حین انجام تمرینات احساس درد شدید کردید، تمرین را متوقف کنید. هر تمرین را به تعداد توصیه شده توسط فیزیوتراپ تکرار کنید و برای جلوگیری از یکنواختی، تمرینات مختلفی را انجام دهید.
کاهش وزن
کاهش وزن یکی از مهمترین راهکارها برای کاهش فشار روی زانو و بهبود وضعیت افرادی است که دچار خالی شدن زانو هستند. اضافهوزن بهویژه در ناحیه شکم، فشار زیادی را بر روی زانوها وارد کرده و موجب میشود که مفصل زانو ناپایدار شده و احتمال خالی شدن آن افزایش یابد. کاهش وزن با کاهش فشار روی مفصل، بهبود عملکرد مفصل، کاهش خطر آسیبدیدگی و افزایش قدرت عضلات به بهبود خالی شدن زانو کمک میکند.
استفاده از زانوبند طبی
زانوبند طبی یکی از ابزارهای رایجی هستند که برای کاهش درد و بهبود ثبات زانو استفاده میشوند. زانوبند میتواند بهعنوان یک پشتیبان موقت عمل کرده و به عضلات اطراف زانو کمک کند تا بهتر کار کنند. همچنین در برخی موارد زانوبند میتواند به کاهش فشار روی رباطهای آسیبدیده کمک کند. بهخاطر داشته باشید که استفاده از زانوبند در حین ورزش میتواند به کاهش خطر پیچخوردگی زانو کمک کند. توجه داشته باشید که اگر خالی شدن زانو ناشی از مشکلات جدی همانند پارگی کامل رباط، آسیب غضروف یا بیماریهای مفصلی باشد، زانوبند بهتنهایی نمیتواند مشکل را حل کند. همچنین درمواردی که ضعف عضلانی بسیار شدید است، زانوبند نمیتواند جایگزین تمرینات تقویتی شود. ناگفته نماند که نوع زانوبند باید با توجه به نوع آسیب و شدت آن انتخاب شود. زانوبند باید به درستی بسته شود تا بیشترین حمایت را فراهم کند. زانوبند باید به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع استفاده شود که شامل تمرینات تقویتی، فیزیوتراپی و سایر روشهای درمانی هم باشد.
مصرف غضروف سازها
غضروف سازها مکملهایی هستند که به ترمیم و بازسازی غضروفهای آسیبدیده، بهخصوص در مفاصل همانند زانو کمک میکنند. بسیاری از افراد مبتلا به خالی شدن زانو به این مکملها روی میآورند تا به بهبود وضعیت خود کمک کنند. در برخی موارد، مصرف غضروف سازها ممکن است به بهبود آسیبهای خفیف غضروفی کمک کند. مصرف این مکملها در کنار درمانهای دیگر همانند فیزیوتراپی و ورزش میتواند در بهبود روند درمان مؤثر باشد. در نظر داشته باشید در مواردی که آسیب غضروفی شدید است، مصرف مکملها بهتنهایی نمیتواند مشکل را حل کند و در بیماریهایی همانند آرتروز پیشرفته، غضروف سازها ممکن است تأثیر قابلتوجهی نداشته باشند. گلوکزامین یکی از محبوبترین غضروف سازها است که به ساختن غضروف جدید کمک میکند. از طرفی کندروئیتین سولفات هم در ساختن غضروف و کاهش التهاب مؤثر است. همچنین هیالورونیک اسید به روانسازی مفاصل کمک کرده و میتواند در کاهش درد مؤثر باشد و کلاژن پروتئینی است که در ساختار غضروف وجود دارد و مصرف مکملهای کلاژن هم میتواند به تقویت غضروف کمک کند. در نظر داشته باشید که دوز مصرفی مکملها باید مطابق با دستور پزشک یا برچسب محصول باشد.
انجام تکنیک RICE
روش RICE یک روش اولیه و مؤثر برای درمان بسیاری از آسیبهای ورزشی، از جمله خالی شدن زانو است. این روش به کاهش التهاب، درد و تسریع روند بهبودی کمک میکند. RICE مخفف عبارتهای زیر است:
- Rest (استراحت): اولین قدم در درمان خالی شدن زانو، استراحت دادن به مفصل آسیبدیده است. از فعالیتهایی که موجب افزایش درد میشوند خودداری کنید.
- Ice (یخ درمانی): استفاده از کمپرس یخ به مدت 15-20 دقیقه چند بار در روز، التهاب را کاهش میدهد. توجه داشته باشید که یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید و از یک پارچه نازک استفاده کنید.
- Compression (فشردهسازی): استفاده از بانداژهای الاستیک برای فشردهسازی مفصل، به کاهش تورم کمک میکند.
- Elevation (بالا نگه داشتن): قرار دادن پای آسیبدیده در یک سطح بالاتر از قلب، به کاهش تورم کمک میکند.
روش RICE به کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد کمک کرده و در کاهش تورم و بهبود گردش خون مؤثر است. در نتیجه با کاهش التهاب و تورم، روند بهبودی بافتهای آسیبدیده تسریع میشود. روش RICE را بلافاصله پس از آسیب و به مدت چند روز اول انجام دهید و آن را چندین بار در روز تکرار کنید.
مصرف داروهای ضدالتهاب
خالی شدن زانو یا احساس ناپایداری در زانو، مشکلی است که اغلب با التهاب همراه است. ازاینرو داروهای ضدالتهاب میتوانند در کاهش این التهاب و در نتیجه کاهش درد و بهبود عملکرد زانو مؤثر باشند. این داروها با کاهش التهاب، درد ناشی از خالی شدن زانو را تسکین میدهند. التهاب موجب تورم در مفصل زانو میشود و داروهای ضدالتهاب به کاهش این تورم کمک میکنند. در نتیجه کاهش درد و التهاب به شما اجازه میدهد فعالیتهای روزانه خود را بهتر انجام دهید. در ادامه با انواع داروهای ضدالتهاب آشنا میشویم:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): این دسته از داروها همانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین، به طور گستردهای برای کاهش درد و التهاب استفاده میشوند. این داروها با مهار آنزیمهای خاصی که موجب التهاب میشوند، عمل میکنند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها قویتر از NSAIDs هستند و التهاب را بهشدت کاهش میدهند. کورتیکواستروئیدها معمولاً بهصورت تزریق مستقیم به مفصل زانو استفاده میشوند.
ماساژ درمانی
ماساژ و تمرینات کششی دو روش مکمل بسیار مؤثر برای بهبود وضعیت زانو و کاهش احساس خالی شدن آن هستند. این روشها به کاهش التهاب، افزایش انعطافپذیری و تقویت عضلات اطراف زانو کمک میکنند و در نتیجه، پایداری و عملکرد مفصل زانو را بهبود میبخشند. ماساژ به افزایش گردش خون در ناحیه زانو کمک میکند و در نتیجه التهاب را کاهش میدهد. در مقابل تمرینات کششی موجب افزایش دامنه حرکتی مفصل زانو شده و انعطافپذیری عضلات اطراف آن را بهبود میبخشند. از طرفی تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو به ایجاد ثبات و حمایت بیشتر از مفصل کمک میکنند و ترکیبی از ماساژ و تمرینات کششی میتواند به طور قابلتوجهی درد ناشی از خالی شدن زانو را کاهش دهد. در این قسمت شما را با انواع ماساژ برای بهبود خالی شدن زانو آشنا میکنیم:
- ماساژ بافت عمیق: این نوع ماساژ بر روی بافتهای عمیقتر عضله تمرکز میکند و به کاهش گرههای عضلانی و افزایش گردش خون کمک میکند.
- ماساژ سوئدی: این نوع ماساژ شامل حرکات طولانی و روان دست برای آرامش عضلات و کاهش تنش است.
- ماساژ ورزشی: این ماساژ بر روی عضلاتی که در فعالیتهای ورزشی استفاده میشوند تمرکز دارد و به بهبود عملکرد آنها کمک میکند.
در حالت کلی، ماساژ قبل از تمرین به گرم شدن عضلات و افزایش انعطافپذیری کمک میکند و تمرینات کششی بعد از ماساژ به حفظ انعطافپذیری و کاهش احتمال آسیبدیدگی کمک خواهد کرد. ماساژ و تمرینات کششی میتوانند به بهبود وضعیت زانو کمک کنند، اما برای درمان کامل خالی شدن زانو، ممکن است به درمانهای دیگری همانند فیزیوتراپی، دارو درمانی یا جراحی نیاز باشد.
کلام آخر
خالی شدن زانو می تواند یک مشکل بسیار ساده باشد و یا نشان دهنده یک عارضه بسیار جدی تلقی شود. اگر علت خالی شدن زانو مشکل جدی نباشد درمان خانگی زانو درد می تواند کمک کننده باشد. درمان های خانگی که منجر به کاهش درد و التهاب زانو می شود، استراحت و انجام تمرینات فیزیوتراپی خانگی می توانند برای بیمار موثر واقع شوند. با این حال در صورتیکه درمان خانگی خالی شدن زانو نتواند از شدت درد و التهاب بکاهد