باکلوفن دارویی است که برای کاهش درد و درمان انواع خاصی از سفتی عضلانی ناشی از مولتیپل اسکلروزیس، سیاتیک و آسیبهای نخاعی تجویز میشود. باکلوفن در دستهای از داروها به نام شل کننده عضلات اسکلتی قرار دارد. این دارو روی اعصاب طناب نخاعی اثر گذاشته و میزان و شدت اسپاسم عضلانی را کاهش میدهد. باکلوفن علاوه بر تسکین درد روی وضعیت حرکت نیز تاثیر دارد.
باکلوفن به صورت قرص و شربت خوراکی مصرف میشود. از آنجایی که سلامتی شما برای ما اهمیت بسیار زیادی دارد، در این سری از مقالات طب لاین شاپ قصد داریم در خصوص اثرات باکلوفن و نحوه مصرف آن برای کمردرد صحبت کنیم. مانند همیشه مهمان ما باشید تا در خصوص این موضوع مهم بیشتر بدانید.
باکلوفن برای کمر درد
باکلوفن دارویی است که به منظور شل کردن عضلات و جلوگیری از اسپاسم استفاده میشود. اسپاسم، گرفتگی یا سفتی عضلات ناشی از مشکلاتی مانند: ام اس، مشکلات عضلانی و یا آسیبهای به ستون فقرات است. پژوهشگران دقیقاً از نحوه عملکرد باکلوفن مطمئن نیستند؛ اما آنها معتقدند که این دارو از طریق کاهش عملکرد ریشههای عصبی در نخاع، اسپاسم عضلانی را متوقف میکند. درواقع باکلوفن سرعت دریافت اطلاعات از طریق گیرنده های عصبی را کند می کند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمر درد
باکلوفن روی چه ارگانی تاثیر میگذارد؟
باکلوفن به عنوان یکی از مسکن های کمر درد بر روی سیستم عصبی مرکزی یا Central nervous system (CNS) شامل: مغز و نخاع اثر گذاشته و باعث شل شدن عضلات میشود. اثرات این دارو بر روی CNS ممکن است باعث برخی از عوارض جانبی مانند: خواب آلودگی، فلج موقت و سرگیجه شدید شود.
اثرات باکلوفن برای سیاتیک
سیاتیک به گرفتگی رگ عصبی به نام سیاتیک میگویند که از کمر تا ساق پا کشیده شده است. داروهای ضد درد و گرفتگی مانند: گاباپنتین (نورونتین) و پره گابالین (لیریکا)، تیزانیدین (زانافلکس) و باکلوفن (لیورسال) از طریق کاهش اسپاسم عضلانی سبب کاهش درد و آسیبهای ناشی از سیاتیک میشوند. این داروها سرعت و میزان انتقال پیام درد به مغز را کاهش میدهند. بنابراین انتقال سیگنال درد در اعصاب متوقف شده و درد بیمار کنترل میشود.
بیشتر بخوانید: آمپول برای درد سیاتیک
باکلوفن را چگونه مصرف کنیم؟
باکلوفن به صورت قرص و شربت خوراکی مصرف میشود. این دارو را معمولاً باید 3 بار در روز در فواصل مساوی مصرف کنید. قبل از مصرف باکلوفن دستورالعملهای روی برچسب نسخه خود را به دقت دنبال کنید و از پزشک یا داروساز بخواهید هر قسمتی را که متوجه نمیشوید، توضیح دهد. برای اندازه گیری دقیق و مصرف دقیق مقدار دوز محلول باکلوفن از سرنگ مخصوص داخل جعبه استفاده کنید.
- بزرگسالان و کودکان 12 سال و بالاتر: 5 میلی گرم 3 بار در روز به مدت 3 روز (در صورت نیاز دوز مصرفی تا 5 میلی گرم نیز افزایش پیدا میکند).
- کودکان کمتر از 12 سال: 3 میلی گرم و سه بار در روز.
بدون مشورت با پزشک، مصرف باکلوفن را قطع نکنید (به خصوص اگر برای مدت زمان طولانی دارو را مصرف کردهاید). قطع ناگهانی این دارو میتواند باعث تشنج، تب، گیجی، سفتی عضلات و یا حتی توهم شود. پزشک دوز باکلوفن را به تدریج کاهش خواهد داد.
*اگر در حین مصرف یک نوبت را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. با این حال اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوزها را دو برابر نکرده و مانند دستور پزشک عمل کنید.
بهترین زمان مصرف قرص باکلوفن چه زمانی است؟
قرص باکلوفن را بهتر است همراه و یا بعد از غذا مصرف کنید؛ زیرا ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شود. اگر شما یا فرزندتان باکلوفن را به صورت شربت مصرف میکنید، از یک سرنگ پلاستیکی یا قاشق دارویی برای اندازهگیری دوز دقیق استفاده فرمایید.
بیشتر بخوانید: قرص کمر درد
چرا بعد از مصرف باکلوفن به کمر درد شدید مبتلا میشویم؟
زیرا مصرف باکلوفن سبب شل شدن ناگهانی و شدید عضلات میشود. شل شدن عضلات ناشی از مصرف باکلوفن ممکن است باعث شود زانوهای شما دیگر نتوانند وزن بدن را در حین فعالیت تحمل کنند. این وضعیت سبب بروز کمردرد شدید میشود. با این حال اثرات دارو در بیماران مختلف متفاوت است. در بعضی از بیماران هیچ یک از این شرایط مشاهده نمیشود.
مدت زمان اثربخشی و تاثیر باکلوفن چقدر ادامه دارد؟
اثر بخشی قطعی دارو معمولاً 2 تا 3 ساعت پس از مصرف مشاهده میشود. جذب این دارو وابسته به میزان دوز است و مسلما در اثر مصرف دوزهای بالاتر افزایش مییابد. با توجه به نیمه عمر کوتاه دارو یعنی 2 تا 6 ساعت، باکلوفن باید به طور مکرر مصرف شود تا اثر مطلوب آن حاصل گردد.
باکلوفن روی کدام عضلات تاثیر میگذارد؟
باکلوفن برای کاهش اسپاسم عضلانی در شرایطی مانند: مولتیپل اسکلروزیس یا آسیب نخاعی مصرف میشود. پس از مصرف این دارو اسپاسم فلکسور (اسپاسم غیرارادی عضلانی شامل مچ پا، زانو یا لگن)، درد، انقباضات و سفتی کاهش پیدا میکند.
آیا میتوان باکلوفن را یکباره قطع کرد؟
هیچگاه نباید این دارو را به یکباره قطع کنید؛ زیرا ممکن است باعث تشدید اسپاستیسیتی شود. قطع باکلوفن باید به مرور زمان و زیر نظر پزشک متخصص (با بررسی شرایط بیمار) باشد. این دارو معمولاً طی حداقل 1-2 هفته به آرامی کاهش مییابد.
قطع ناگهانی باکلوفن ممکن است باعث موارد زیر شود:
- تشنج و توهم
- تب شدید
- عود مجدد اسپاستیسیتی
- سفتی و درد شدید عضلانی
- رابدومیولیز (تجزیه و تحلیل عضلانی)
آیا باکلوفن برای کمر درد عصبی نیز موثر است
اکثر شل کنندههای عضلانی سبب ضعیف شدن عملکرد سیستم عصبی مرکزی شده و به دلیل کاهش ارسال سیگنالهای درد به مغز باعث تسکین کمر درد عصبی میشوند. به طور کلی داروهای ضد اسپاسم مستقیماً بر روی نخاع وعضلات تأثیر میگذارند و مواردی مانند: درد، گرفتگی، سفتی عضلانی (هیپرتونیک) و اسپاسمهای غیرارادی را کاهش میدهند.
بیشتر بخوانید: مسکن فوری برای کمر درد
نکات قبل از مصرف باکلوفن
- اگر به باکلوفن یا هر داروی شل کننده عضلانی دیگر حساسیت دارید، به پزشک و داروساز اطلاع دهید. در صورت داشتن حساسیت به دارو برای بررسی بیشتر از داروساز خود لیستی از مواد تشکیل دهنده آن را دریافت کنید.
- به پزشک و داروساز بگویید که چه داروها (با نسخه و بدون نسخه)، ویتامین، مکملهای غذایی و داروهای گیاهی مصرف میکنید و یا قصد مصرف دارید.
- در صورت مصرف هر یک از داروهای موثر روی اعصاب و روان (داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد تشنج، آرام بخش، قرصهای خواب آور) قبل از شروع مصرف باکلوفن به پزشک اطلاع دهید؛ زیرا لازم است دوز مصرف باکلوفن را کنترل کند.
- اگر صرع، سکته مغزی، بیماری روماتیسمی، فلج مغزی، بیماری پارکینسون، بیماریهای روانپزشکی (مانند اسکیزوفرنی، افسردگی و اضطراب شدید) و یا بیماری کلیوی دارید یا تا به حال داشتهاید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید و یا در دوران شیردهی هستید با پزشک خود در مورد لزوم مصرف این دارو صحبت کنید. اگر در حین مصرف باکلوفن باردار شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- باکلوفن ممکن است باعث خواب آلودگی شما شود. بنابراین در حین مصرف آن رانندگی و یا سایر فعالیتهایی که به دقت نیاز دارند؛ نکنید.
- مصرف الکل عوارض جانبی ناشی از مصرف باکلوفن را تشدید میکند.
بیشتر بخوانید: آمپول دورو مدرول
عوارض جانبی داروی باکلوفن
مانند تمام انواع داروهای دیگر، داروی باکلوفن نیز عوارض جانبی متعددی ایجاد میکند. برای جلوگیری از بروز عوارض خطرناک باید قبل از مصرف دارو از اثرات ناخواستانه آن مطلع باشید. توجه داشته باشید! اگر علائم زیر به صورت شدید ظاهر شد و بیش از چند ساعت طول کشید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
مهمترین عوارض جانبی داروی باکلوفن شامل موارد زیر است:
- سرگیجه
- ضعف
- گیجی
- مشکلات تنفس
- سردرد
- حالت تهوع
- یبوست
- مشکلات مربوط به خواب
- خستگی
- تکرر ادرار
بیشتر بخوانید: دستگاه فیزیوتراپی خانگی
موارد منع مصرف داروی باکلوفن
در مورادی به دلیل عوارض، تداخلات دارویی و وضعیت سلامتی نباید داروی خاصی را مصرف کنید. اطلاع از این موارد باعث میشود که دچار عوارض شدید و شرایط خطرناک نشوید. علاوه بر اطلاعات زیر حتما به اطلاعات بروشور دارو نیز توجه کنید.
موارد منع مصرف داروی باکلوفن
- تا به حال به باکلوفن یا داروهای مشابه دیگر واکنش آلرژیک داشتهاید
- زخم معده
- بیماری ریوی، کلیوی یا کبدی
- مشکلات مربوط به اعصاب و روان
- صرع
- بیماری پارکینسون
- دیابت
- تا به حال سکته کردهاید
- به دلیل فشار خون بالا تحت درمان هستید
- تنگی نفس
- مشکل در ادرار کردن
- ابتلا به اختلال خونی نادر به نام پورفیری
- باردار هستید و یا برای بارداری تلاش میکنید (با این حال گفته میشود شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مصرف باکلوفن باعث کاهش باروری در مردان یا زنان میگردد)
- مصرف باکلوفن اغلب در دوران بارداری توصیه نمیشود. با این حال اگر به باکلوفن نیاز دارید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که با دوز کم آن را مصرف کنید
- مصرف باکلوفن در دوران شیردهی باید زیر نظر پزشک باشد
بیشتر بخوانید: زاپیامکس کلاهبرداری
تداخلات دارویی باکلوفن
تداخلات دارویی به وضعیتی میگویند که در صورت مصرف دارو با داروهای دیگر بیمار دچار عوارض و علائم خطرناک میشود. در بعضی از موارد در صورت داروی خاص همراه با داروهای دیگر، اثر داروها کاهش یافته و یا حتی تغییر میکند.
تداخلات دارویی باکلوفن شامل موارد زیر است:
- داروهای مخصوص کاهش سرفه
- الکل
- آنتی هیستامین
- داروهای سرماخوردگی
- داروهای خاص برای کاهش اضطراب و یا اختلال خواب
- داروهای کاهش افسردگی مانند: آمی تریپتیلین، فلوکستین، سرترالین
- داروهای مخصوص تشنج مانند: فنوباربیتال، پریمیدون
- داروهای بیهوشی مانند: هالوتان، ایزوفلوران، متوکسی فلوران، پروپوفول
- داروهای مخدر ضد درد در بیمارستان
- سایر داروهای شل کننده عضلات
- فنوتیازینها مانند: کلرپرومازین، مزوریدازین، پروکلروپرازین، تیوریدازین
بیشتر بخوانید: خرید کمربند پلاتینر
سوالات متداول در مقاله همه چیز در باره اثرات باکلوفن برای کمر درد
1.آیا باکلوفن برای سیاتیک خوب است؟
برای کاهش دردهای شدیدی مانند سیاتیک، پزشکان انواع شل کنندههای موثر عضلانی را تجویز میکند. این داروها از طریق کاهش اسپاسمهای عضلانی که سبب فشرده شدن ریشههای عصبی میشوند، درد کمر را تسکین می دهند. نمونههایی از شل کنندههای عضلانی موثر شامل: سیکلوبنزاپرین، باکلوفن و تیزانیدین است.
2.باکلوفن شل کننده عضلات است یا یک ضدالتهاب
باکلوفن در دسته داروهای شل کننده عضلات اسکلتی قرار دارد. باکلوفن روی اعصاب نخاعی اثر گذاشته و میزان و شدت اسپاسمهای عضلانی را کاهش می هد.
3.آیا مصرف باکلوفن باعث چاقی میشود؟
خیر؛ مطالعات نشان دادهاند که باکلوفن در کاهش وزن و حجم توده چربی بدن موثر است. همچنین مطالعات دیگری نیز نشان دادهاند مصرف این دارو مانند متفورمین سبب کاهش تعداد کیست در تخمدانها و بهبود وضعیت باروری میشود.
4.آیا باکلوفن برای مغز ضرر دارد؟
در مواردی مصرف بیش از حد باکلوفن سبب مسمومیت مغزی میشود. مسمومیت با باکلوفن یک اختلال نادر است. در این وضعیت فرد به دلیل عدم رفلکسهای ساقه مغز دچار بیهوشی میگردد. متاسفانه در بعضی از موارد این بیهوشی با مرگ مغزی اشتباه گرفته میشود.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526037/
https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/19760-baclofen-tablets
https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a682530.html
https://www.nhs.uk/medicines/baclofen/
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/baclofen-oral-route/proper-use/drg-20067995
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/baclofen-oral-route/side-effects/drg-20067995?p=1