روش های تشخیص دیسک کمر: تصویربرداری و تست خانگی

انواع آسیب دیدگی دیسک کمر یک عارضه در ستون فقرات و بالشت های پر از مایع بین آنها است که تشخیص به موقع آن می تواند تا حد زیادی از شدت علائم و پیشرفت بیماری بکاهد. دیسک کمر در هر مرحله ای که باشد تا حدی توسط خود فرد قابل تشخیص است؛ تست SLR، تست بالا بردن پا و تست راه رفتن روی پاشنه از روشهای تشخیص دیسک کمر خانگی هستند. البته تشخیص دیسک کمر از روی علائم آن نیز ممکن است؛ مور مور شدن دست یا پا، دردهای منتشر شونده، ضعف عضلانی و دردهایی که با استراحت بهتر می شوند از زنگ خطرهای دیسک کمر هستند. با این حال تشخیص پزشکی دیسک کمر شامل معاینه دقیق، بررسی سوابق بیمار و انواع تصویربرداری پزشکی دقیق ترین روشهای تشخیص دیسک کمر محسوب می شوند.

انواع روشهای تشخیص دیسک کمر

دیسک کمر یک عارضه دردناک است که با علائم متعددی در دست و پا بروز پیدا خواهد کرد. بسیاری از علائم دیسک کمر را می توان در منزل تشخیص داد؛ به عنوان مثال ضعف عضلانی به همراه ایجاد حس سوزن سوزن شدن و یا سستی در دست و پا می تواند نشانه ای از بروز عارضه جدی در دیسک کمر باشد. با این حال پزشک ممکن است برای اطمینان از شدت بیماری انواع تصویربرداری پزشکی را تجویز کند.

بیشتر بخوانید: تفاوت دیسک کمر و سیاتیک

تشخیص دیسک کمر از روی علائم

درد دیسک کمر در فرد بنابر دلایلی بسیار گسترده‌ای ایجادشده و منبع اصلی درد در ناحیه تحتانی بدن فرد در نظر گرفته می‌شود. اما ممکن است تمامی دردهای تحتانی ناشی از دیسک کمر نبوده و فقط یک گرفتگی ساده باشد. شناسایی درد دیسک کمر به کمک علائم یکی از روش‌هایی بوده که به فرد در تشخیص دیسک کمر کمک می‌کند.

• درد عصبی: نشانه‌ای از آسیب در دیسک‌ها افرادی که دچار آسیب در دیسک کمر خود هستند، دردهای عصبی در نواحی پا یا کمر خود احساس می‌کنند. درد عصبی ناشی از دیسک کمر به یک باره به اوج خود می‌رسد. در بسیاری از شرایط دردهای عصبی ناشی از دیسک کمر با سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در نوک انگشتان پا همراه هستند. در صورتی که این علائم را دارید بهتر است برای تشخیص بیشتر و قطعی‌تر به پزشک مراجعه کنید.
• دردی که با تحرکت تشدید شود: نواحی اطراف کمر و پاهای فرد به صورت جدی درگیر می‌شوند. اما این درد با حرکات بدتر و شدیدتر شده به طوری که انجام کارهای عادی روزانه برای فرد مشکل می‌شود. نشستن و حتی راه رفتن برای فرد با دردی طاقت فرسا همراه بوده و فرد به راحتی نمی‌تواند این فعالیت‌ها را انجام دهد.
• درد دست یا پا: اگر دیسک کمر در بخش پایینی کمر باشد، درد شدیدی در کمر، باسن، ران و عضلات پشت ساق پا احساس خواهید کرد. در این حالت حتی ممکن است درد شدیدی روی انگشتان پا نیز احساس کنید. اگر دیسک آسیب دیده به مهره های گردنی نزدیک تر باشد درد شدیدی در شانه و دست احساس خواهید کرد. این درد با سرفه و عطسه تشدید می شود و حالت انتشار شونده دارد. درد در این حالت تیز است و با سوزش همراه است.
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن: افرادیکه دچار بیرون زدگی دیسک هستند اغلب دردهای منتشر شونده ای را در دست یا پا احساس می کنند.
• ضعف عضلانی: عضلاتی که در مسیر عصب آسیب دیده قرار دارند بتدریج ضعیف می شوند. ضعف عضلانی حاصل از دیسک کمر باعث می شود توانایی بلند کردن اجسام در فرد بشدت کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: قیمت کمربند پلاتینر (کمربند طبی موثر در رفع درد دیسک کمر)

تشخیص دیسک کمر در منزل؛ تست های تشخیص دیسک کمر

یکی از راه‌هایی شناسایی میزان دیسک کمر، انجام آزمون‌های بررسی دیسک کمر در خانه است. تست‌های خانگی در راستای تشخیص دیسک کمر فرد معتبر بوده و فرد به راحتی می‌تواند از دیسک کمر خود و میزان آن اطلاع حاصل کند.

• تست SLR: یکی از تست‌های موفق در حیطه تشخیص دیسک کمر، تست SLR (Straight Leg Raise) است. استفاده از این تست برای افراد بالای 60 سال دقیق نبوده و برای افراد بالای 60 سال باید به پزشک جهت تشخیص دیسک مراجعه شود. برای شروع این تست، در اولین گام باید به راحتی و به پشت دراز بکشید. در ادامه پاهای خود را در حالت خوابیده جفت کرده و صاف در راستای بدن قرار دهید. سپس پاهای جفت شده و صاف خود را بالا بیاورید، به‌صورتی‌که پاها با بدن زاویه 90 درجه تشکیل دهند. اگر در هنگام بالا بدن پاها زاویه‌ای که فرد می‌تواند بین پا و بدن خود بسازد بین 30 الی 70 درجه باشد و این زاویه با درد در ناحیه کمر و تیر کشیدن همراه شود، نشان‌دهنده این است که فرد آسیبی در دیسک کمر دارد. اما در صورتی که درد ناشی از این تست به پشت زانوی فرد انتقال داده شود، عصب سیاتیک تحت فشار در میان مهره‌ای قرار دارد و علاوبر دیسک کمر، فرد دارای درد سیاتیک نیز است.
• تست بالا بردن مستقیم پا: تست بلند کردن پا بسیار ساده است و فورا به شما می گوید که آیا به دیسک کمر مبتلا شده اید یا نه؟ برای انجام تست لازم است دراز بکشید و درحالیکه سر خود را روی بالشت قرار دادید یکی از پاهای خود را بلند کنید. تا جائی این کار را ادامه دهید که احساس درد پیدا کنید. سپس از فردی بخواهید که انگشت پایتان را رو به بالا هدایت کند. در این حالت اگر به درجاتی از فتق دیسک دچار شده باشید دردی در دیسک کمر آسیب دیده احساس خواهید کرد.
• راه رفتن روی پاشنه: این تست را می توانید براحتی در منزل انجام دهید. اگر مبتلا به بیرون زدگی دیسک شده باشید احتمالا نخواهید توانست روی پاشنه پا راه بروید.

بیشتر بخوانید: خرید زانوبند طبی

تشخیص دیسک کمر توسط تصویربرداری پزشکی

• تصویربرداری X-rays: تصویربرداری ایکس ری نمی تواند در تشخیص بیماری دیسک کمر قابل استفاده نیست. این نوع تصویربرداری برای نشان دادن عفونت، تومور و شکستگی های استخوان ستون فقرات قابل استفاده است.
• سی تی اسکن یا میلوگرام: در تصویربرداری سی تی اسکن (CT اسکن) با استفاده از اشعه ایکس از نواحی مدنظر بدن تصویربرداری شده و کامپیوترها تصویر گرفته شده را در نمایی چند مقطعی از ستون فقرات به نمایش می‌گذارند. ممکن است در حین عکسبرداری از کمر در CT اسکن، نوعی آزمایش به نام میلوگرام نیز صورت گیرد. در این آزمایش رنگ‌های خاص به درون کمر تزریق شده تا جزئیات بیشتری از ستون فقرات کمر قابل رویت شوند. سی تی اسکن درواقع مجموعه‌هایی از تصاویر اشعه ایکس است که نسبت به یک عکس معمولی اشعه ایکس از جزئیات بیشتری برخوردار خواهد بود. همچنین این روش تصویربرداری اطلاعات دقیق‌تری از وضعیت ستون فقرات و دیسک کمر را در اختیار شما قرار می‌دهد.
• دیسکوگرام از ستون فقرات: زمانی که پزشک متخصص تشخیص عمل را برای فرد مشکوک به دیسک کمر بدهد، آزمایشی تحت عنوان آزمایش دیسکوگرام برای بیمار توصیه می‌کند. در این آزمایش به درون دیسک کمر فرد، رنگ خاصی تزریق شده، رنگ فشار اضافی به دیسک کمر وارد کرده تا دیسک دوباره بروز کند. در نهایت میزان دیسک کمر در این آزمایش به خوبی قابل مشاهده است.
• تصویر برداری MRI؛ دقیق و پیشرفته: تصویربرداری MRI یکی از دقیق‌ترین و پیشرفته‌ترین نوع تصویربردرای در راستای تشخیص دیسک کمر است. تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا MRI درحقیقت نوعی ارزیابی دقیق و حساس را از ساختار و اعصاب درون ستون فقرات عرضه می‌کند. در این روش تصویربرداری مواردی همچون میزان توازن، نوع و نحوه قرار گیری، میزان ارتفاع و نمای کلی دیسک کمر نشان داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: زانوبند طبی زاپیامکس

سخن پایانی

تشخیص دیسک کمر در مرحله اول به کمک روش‌های عکس‌برداری نظیر سی تی اسکن، MRI و دیسکوگرام به راحتی و حتی میزان درد قابل مشاهده است. اما در برخی از شرایط فرد نمی‌تواند به پزشک مراجعه کند و خواهان انجام تست‌های ساده و راحت در خانه برای تشخیص میزان دیسک کمر خود است. تست SLR یکی از تست‌های معتبر خانگی بوده که برای افراد زیر 60 سال قابل استفاده بوده و به راحتی در خانه قابل انجام است. درصورتی‌که قصد دارید در کم‌ترین زمان ممکن دیسک کمر خود را در خانه تشخیص دهید انجام تست‌های خانگی و در برخی از شرایط تشخیص با تکیه بر علائم، امکان پذیر است.