تفاوت سیاتیک و دیسک کمر ؛ مقایسه علائم ، روش‌های تشخیص و درمان

درد ناشی از تحریک عصب سیاتیک و فتق دیسک به اندازه‌ای مشابه است که بسیاری از افراد نمی‌توانند تفاوت بین این دو را تشخیص دهند. تحریک عصب سیاتیک می‌تواند باعث ایجاد درد از ناحیه کمر تا پاهای شما شود و راه رفتن را دشوار کند. فتق دیسک زمانی ایجاد می‌شود که دیسک ستون فقرات آسیب دیده یا تحلیل رفته باشد که باعث می‌شود مقداری از مایع درون دیسکی از داخل به بیرون نشت کند. این وضعیت باعث ایجاد درد در پشت می‌شود و حتی می‌تواند عصب سیاتیک را تحریک کند. از آنجایی که به دلیل تشابه علائم درد فتق دیسک و سیاتیک اشتباه گرفتن یکی با دیگری آسان است، لازم است بدانید چه چیزی این دو شرایط را متمایز می‌کند . در این مطلب از طب لاین شاپ به بررسی تفاوت سیاتیک و دیسک کمر می‌پردازیم.

تفاوت علائم سیاتیک و دیسک کمر

سیاتیک و دیسک کمر از این جهت که هر دو با کمر درد همراه هستند اشتباه گرفته می شوند. درواقع علاوه بر کمر درد، سیاتیک و دیسک کمر در بروز سایر علائم نیز بسیار به هم شباهت دارند. اما جالب است بدانید که سیاتیک و دیسک کمر تفاوت های عمده ای با یکدیگر دارند. این علائم شامل موارد زیر است:

• نوع درد
• محل درد
• شدت درد

بیشتر بخوانید: تشخیص دیسک کمر

نوع درد سیاتیک در مقایسه با دیسک کمر

اولین و مهم ترین تفاوتی که بین سیاتیک و دیسک کمر وجود دارد این است که سیاتیک یک درد با ریشه عصبی است. سیاتیک طویل ترین عصب در بدن است که از کمر به سمت دو پا منشعب می شود. پس درد سیاتیک هم در پای راست و هم در پای چپ مشاهده می شود. درد سیاتیک به صورت برق گرقتگی در بیمار ظاهر می شود؛ به این صورت که درد به یکباره، سریع و تیر کشنده است بطوریکه در زمان درد فرد شوک ناشی از درد را تجربه می کند. درد در تمام مسیر عصب سیاتیک بروز می کند، یعنی از محل انشعاب عصب تا تقریبا پشت ساق پا به یکباره دچار درد خواهد شد.

از سوی دیگر درد دیسک کمر می تواند متناوب باشد و فرد درد خفیفی را همواره داشته باشد اما در هنگام انجام برخی از فعالیت ها درد تشدید شود. درد دیسک کمر با ماساژ و گرم کردن بهبود نمی یابد. درد دیسک کمر در یک سمت بدن احساس می شود. این نوع درد برخلاف درد سیاتیک، یکنواخت است و به یکباره اتفاق نمی افتد.

بیشتر بخوانید: تشخیص سیاتیک

محل درد سیاتیک در مقایسه با فتق دیسک کمر

از تفاوت هایی که بین درد دیسک کمر و سیاتیک وجود دارد این است که درد دیسک کمر اغلب مهره های پایین کمر را درگیر می کند؛ یعنی دیسک کمر مهره 4 و 5. این ناحیه همان ناحیه ای است که معمولا کمربند بسته می شود. در سوی مقابل درد سیاتیک که عصب سیاتیک را درگیر است در ناحیه کمر، نشیمنگاه و پاها احساس می شود.

تفاوت سیاتیک و درد دیسک کمر از نظر مدت زمان درمان

یک تفاوت عمده که بین درد سیاتیک و دیسک کمر وجود دارد مدت زمانی است که بیمار برای بهبود به آن نیاز دارد. به طور کلی درمان سیاتیک به زمان کمتری در مقایسه با درد دیسک کمر که به برنامه فیزیوتراپی کمر احتیاج دارد، نیاز دارد. البته، فتق دیسک کمر می تواند باعث سیاتیک شود. به همین دلیل پزشک برای تشخیص علت دقیق بیماری از عکسبرداری MRI استفاده می کند.

تفاوت درمان درد سیاتیک و درد دیسک کمر

درمان سیاتیک و فتق دیسک کمر می تواند براساس منشا بیماری متفاوت باشد. سیاتیک که با درد در ناحیه عصب سیاتیک همراه است اغلب به دلیل فشرده شدن یا تحریک عصب سیاتیک ایجاد می شود. این وضعیت معمولا در پی فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی، بیماری دژنراتیو دیسک یا اسپاسم عضلانی ایجاد می شود. به همین دلیل گزینه های درمان سیاتیک معمولا بر مدیریت درد، فیزیوتراپی و تزریق استروئید همراه است.

این درحالی است که درمان فتق دیسک بر روی خود دیسک متمرکز است. درواقع در بیماری دیسک کمر ماده ژله ای داخل دیسک از محل اصلی خود خارج شده است و دار بیرون زدگی و یا برامدگی شده است. این وضعیت می تواند در پی فرسایش ناشی از افزایش سن، ضربه یا فشار مکرر ایجاد شده باشد. به همین دلیل گزینه های درمانی با هدف کاهش تورم در ناحیه دیسک و یا تسکین درد و التهاب دیسک انجام می شود. تزریق استروئید به شکل اپیدورال، دستکاری ستون فقرات (منیوال تراپی) و فیزیوتراپی کمر نمونه ای از درمانهای رایج برای رفع درد دیسک کمر است.

آیا سیاتیک همیشه ناشی از دیسک کمر است؟

عارضه سیاتیک به علت ایجاد فتق دیسک کمر است. هنگامی که مواد داخل فضای دیسک به کانال نخاع نشت کند، این وضعیت می‌نواند ریشه عصبی را تحت فشار قرار دهد. فتق دیسک می‌تواند در اثر تصادف، آسیب یا بلند کردن نادرست مقدار زیادی وزن ایجاد شود. با این حال، به دلیل بروز درد ناگهانی اغلب افراد نمی‌توانند شروع علائم خود را به هیچ رویدادی مرتبط کنند. با این حال همیشه سیاتیک به علت دیسک کمر ایجاد نمی‌شود و عوامل مختلفی ممکن است سبب بروز درد سیاتیک شوند. از دیگر علل ایجاد سیاتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی کانال نخاعی : تنگی کانال نخاعی می‌تواند یکی از عوامل ایجاد سیاتیک باشد. این تنگی ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند انزال دیسک، تومورها، استنشاق عضلات یا شرایط دیگر باشد. افزایش فشار به نخاع و ریشه‌های عصب سیاتیک منجر به درد، سوزش، و احساس ناراحتی در ناحیه کمر و پایین‌تر از آن می‌شود. با علائم تنگی کانال نخاعی در این مطلب آشنا شوید.
• سیاتیک و اسپوندیلولیستیز: اسپوندیلولیستیز یا Spondylolisthesis به وضعیتی اطلاق می‌شود که یک مهره از محل معمولی خود خارج شده و به سمت جلو یا عقب از مهره‌های همسایه انتقال یافته است. این وضعیت می‌تواند فشار به عصب‌ها و ریشه‌های عصبی، از جمله ریشه‌های عصب سیاتیک، اعمال کند و منجر به سیاتیک شود. در صورت تشخیص اسپوندیلولیستیز و وجود علائم سیاتیک، بهتر است فوراً به پزشک متخصص مراجعه کرده و یک برنامه درمانی مناسب تعیین شود.
• سندروم پیریفورمیس : سندرم پیریفورمیس یک وضعیت عضلانی است که معمولاً با فشار به عصب سیاتیک ارتباط دارد. عضله پیریفورمیس در ناحیه گلابی شکل در ستون فقرات قرار دارد و اگر به طور ناهنجار فشرده یا تنش پیدا کند، ممکن است بر عصب سیاتیک فشار وارد شود و علائم سیاتیک ایجاد شود.

فعالیت‌هایی مانند نشست طولانی، خم شدن یا تکان خوردن می‌تواند این وضعیت را تشدید کند. درمان سندرم پیریفورمیس معمولاً شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، و در مواردی داروها می‌شود. عوامل دیگری نیز هستند که ریسک ابتلا به سیاتیک را بالا می‌برند:

• بالا رفتن سن
• اضافه وزن
• انجام فعالیت‌هایی که نیاز به نشستن طولانی، حمل و جابه‌جایی اجسام سنگین دارند

ترکیبی از دارودرمانی ، استراحت، فیزیوتراپی، و ورزش‌درمانی و همچنین، تغییرات در سبک زندگی و انجام تمرینات مناسب می‌تواند به جلوگیری از عود درد سیاتیک کمک کند.

بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر در پا

چه نوعی از دیسک کمر فرد را در معرض سیاتیک قرار می دهد؟

قسمت پایین کمر شما (کمر) وزن قابل توجهی را تحمل می‌کند و دائماً در حرکت است و دیسک‌های ستون فقرات شما را مستعد آسیب و درد می‌کند. آسیب به دیسک شما می‌تواند باعث شود که هسته نرم داخلی (نوکلئوس پالپوزوس) از موقعیت طبیعی خود خارج شود و به لایه‌های بیرونی فیبری (حلقه فیبروزوس) فشار وارد کند. همچنین ممکن است با پاره شدن حلقه های فیبری، مواد نرم به بیرون نشت کند. دیسک‌های شما معمولاً در مجاورت نخاع و ریشه‌های عصبی نخاعی شما قرار دارند. عصب سیاتیک یکی از چندین ریشه عصبی است که می‌تواند تحت تاثیر فتق دیسک قرار گیرد. آسیب به دیسک می‌تواند باعث سوراخ شدن لایه بیرونی سخت دیسک شود و اجازه می‌دهد بخشی از هسته نرم داخلی از طریق سوراخ به بیرون نشت کنند و باعث فشار مداوم بر روی عصب سیاتیک شود. بنابراین، فتق دیسک در ناحیه کمر می‌تواند باعث فشرده شدن مستقیم عصب سیاتیک شود، زیرا دیسک‌های شما به نخاع و ریشه‌های عصبی نخاعی شما نزدیک هستند.

بیشتر بخوانید: قرص سیاتیک

سخن پایانی

به طور کلی می‌توان گفت سیاتیک (Sciatica) و دیسک کمر (Herniated Disc) شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند.هر دو می‌توانند باعث درد، سوزش و کاهش حس در ناحیه پشتی پا شوند با این حال سیاتیک ناشی از فشار بر عصب سیاتیک است، در حالی که دیسک کمر ناشی از لغزش یا فشار دیسک کمری است. نوعی از فتق دیسک ممکن است باعث ایجاد سیاتیک شود، اما دیسک کمر ممکن است بدون ایجاد سیاتیک باشد. با این حال تشخیص دقیق نیاز به تاریخچه پزشکی، بررسی فیزیکی و تصویربرداری دارد. درمان نیز بستگی به علت اصلی و شدت علائم دارد. و نیاز به تشخیص و تجویز پزشک دارد.

سوالات متداول

1.فرق سیاتیک و دیسک کمر چیست؟

تفاوت عمده در علت ایجاد است سیاتیک ناشی از فشار یا تحریک عصب سیاتیک است و دیسک کمر ناشی از لغزش یا فشار دیسک کمری که می‌تواند فشار بر روی عصب سیاتیک وارد کند.

2.آیا سیاتیک همیشه به دنبال دیسک کمر اتفاق می‌افتد؟

خیر، سیاتیک ناشی از فشار یا تحریک عصب سیاتیک است و ممکن است به دلیل علل مختلفی ایجاد شود.

3.آیا می‌توان از سیاتیک و دیسک کمر جلوگیری کرد؟

بله، برخی از روش‌ها و تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به پیشگیری از سیاتیک و دیسک کمر کمک کنند. انجام تمرینات توانبخشی و تقویتی حفظ وزن مناسب با حفظ تغذیه سالم می‌تواند از ایجاد مشکلات ستون فقرات جلوگیری می‌کند.