علائم کمبود کلسیم در بدن چیست؟

کلسیم یک ماده معدنی ضروری است که برای ساخت استخوان‌ها، دندان‌ها، لخته شدن خون، انقباض عضلات، تنظیم ریتم طبیعی قلب و عملکرد عصبی ضروری است. تقریبا حدود 99 درصد ذخایر کلسیم بدن در استخوان‌ها و 1 درصد باقی مانده در خون، عضلات و سایر بافت‌ها ذخیره می‌شود. کمبود کلسیم تقریبا نادر است؛ اما در صورت بروز عواقب زیادی داشته و بر روی عملکرد عضلات، ساختار استخوان‌ها و دندان‌ها و همچنین سلامت روان تأثیر می‌گذارد. اگر علت کمبود کلسیم به دلیل رژیم غذایی اشتباه باشد، فرد در دراز مدت دچار کاهش تراکم استخوان و عوارضی مانند: درد زانو، شکستگی‌های متعدد، ضعف شدید و بی حسی در دست‍‌ها و پاها می‌شود. اغلب شیر و لبنیات را منبع اصلی کلسیم می دانند اما این احتمال وجود دارد که مصرف شیر تاثیری در افزایش کلسیم بدن نداشته باشد. در ادامه بیشتر به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

کلسیم چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

در بدن تمام افراد بالغ سالم حدود 2 درصد کلسیم وجود دارد. تقریبا بیشتر منابع ذخیره‌ای کلسیم در اسکلت و دندان‌ها وجود دارد. ماده کلسیم برای حفظ ساختار دندان‌ها و استخوان‌ها ضروری است. علاوه بر این کلسیم نقش مهمی در تنظیم عملکرد سایر ارگان‌های بدن مانند: اعصاب و بافت عضلات دارد. مهم‌ترین منابع غذایی حاوی کلسیم شامل: شیر، ماست، پنیر و محصولات غنی شده با کلسیم مانند برخی از شیرهای گیاهی (مثلا شیر سویا و شیر برنج) و غلات صبحانه است. بدن تمام افراد در مراحل مختلفی از زندگی به مقادیر متفاوتی از کلسیم نیاز دارد. از میان گروه‌های مختلف، کودکان خردسال، نوجوانان در حال رشد و زنان باردار باید بیش از سایر گروه‌های منابع حاوی کلسیم دریافت کنند.

مطابق آمارهای منتشر شده در خصوص میزان فقر کلسیم در گروه‌های مختلف، مشخص شده زنان نسبت به مردان بیشتر دچار فقر کلسیم می‌شوند؛ زیرا تقریبا 73 درصد زنان در سراسر دنیا کمتر از مقدار توصیه شده کلسیم مصرف می‌کنند. توجه داشته باشید دریافت کلسیم از منابع غذایی بسیار بهتر از دریافت آن از مکمل‌های کلسیم است. در خصوص احساس نیاز به مکمل‌های کلسیم دقت داشته باشید که باید قبل از مصرف مکمل حتما آزمایش خون انجام دهید. دریافت بیش از حد کلسیم ممکن است باعث مشکلات جدی مانند سنگ کلیه شود. مهم‌ترین نقش کلسیم در بدن شامل موارد زیر است:

تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها
تنظیم عملکرد عضلات
تنظیم عملکرد قلب
لخته شدن خون
انتقال پیام‌های سیستم عصبی
کمک به عملکرد آنزیم‌ها

بیشتر بخوانید: تغذیه زانو درد

متداول‌ترین علائم کمبود کلسیم چیست؟

علائم کاهش سطح کلسیم در ابتدا خیلی مشخص نیست؛ اما با کاهش بیش از حد آن فرد دچار هیپوکلسیمی شدید می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که آزمایش کلسیم را به طور متوسط هر شش ماه یکبار انجام دهید. برای اینکه با تا حدودی با علائم کاهش سطوح کلسیم در خون آشنا شوید، به موارد زیر توجه کنید. مهم‌ترین علائم کمبود کلسیم شامل موارد زیر است:

مشکلات عضلانی

از آنجایی که کلسیم برای انقباض و استراحت عضلات مورد نیاز است، کمبود آن باعث درد، گرفتگی و اسپاسم شدید می‌شود. این علائم در عضلات دست‌ها مشخص‌تر است. بر خلاف دردهای ناشی از کشیده شدن عضلات، این دردها و گرفتگی‌ها تنها پس از انجام فعالیت‌های سنگین ایجاد نشده و ممکن است در هر زمانی دیده شود.

مشکلات عصبی

ماده کلسیم برای تنظیم عملکرد انتقال دهنده‌های عصبی یا نوروترانسمیترها مورد نیاز است؛ بنابراین کاهش میزان آن سبب علائمی مانند: بی حسی و گزگز در دست‌ها، بازوها، پاها، پاها و حتی اطراف دهان می‌شود. کاهش شدید سطوح کلسیم با درد قلب و نامنظم شدن ریتم‌ قلب همراه است؛ زیرا ریشه‌های عصبی منتهی به قلب به درستی کار نمی‌کنند. توجه داشته باشید این علامت بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی است.

مه مغزی، گیجی و سایر مشکلات ذهنی: علائم پنهان کمبود کلسیم

کمبود کلسیم فراتر از پوکی استخوان و درد مفاصل است. این ماده معدنی حیاتی برای عملکرد درست سلول‌های مغز و برقراری ارتباط بین آن‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کند. زمانی که سلول‌های مغزی از دریافت کافی کلسیم محروم می‌مانند، با مجموعه‌ای از مشکلات ذهنی روبرو می‌شویم که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

مه مغزی (Brain Fog): این اصطلاح را می‌توان با احساس کندی ذهن، کاهش تمرکز و مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات توصیف کرد. شاید احساس کنید که مغزی مه‌آلود دارید و افکار به سختی در آن جریان پیدا می‌کنند.
سرگیجه و عدم تعادل: کمبود کلسیم می‌تواند بر بخش‌هایی از مغز که مسئول تعادل هستند تأثیر بگذارد و منجر به احساس سرگیجه و عدم ثبات شود.
تغییرات خلقی: برخی مطالعات اولیه نشان می‌دهند که بین کمبود کلسیم و تغییرات خلقی ارتباطی وجود دارد. البته، برای تایید این ارتباط و درک مکانیسم دقیق آن، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

این علائم ممکن است به صورت خفیف و گذرا ظاهر شوند و به همین دلیل تشخیص آن‌ها دشوار باشد. با این حال، نباید آن‌ها را نادیده گرفت.

مشکلات عضلانی: زنگ خطری برای کمبود کلسیم

کلسیم فراتر از نقشش در داشتن استخوان‌های محکم، در عملکرد درست عضلات نیز نقش حیاتی ایفا می‌کند. این ماده معدنی جادویی به انقباض و انبساط صحیح عضلات کمک می‌کند. به بیان ساده‌تر، کمبود کلسیم (هیپوکلسمی) به معنای ضعف عضلانی است. اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود! کمبود کلسیم می‌تواند دردسرهای بیشتری هم برایتان به وجود آورد:

درد، گرفتگی و اسپاسم عضلانی: این دردها می‌توانند به صورت تیر کشیدن، کوفتگی و سفتی در عضلات احساس شوند.
درد ران و بازو هنگام راه رفتن یا حرکت: تصور کنید در حال قدم زدن هستید و ناگهان دردی در ران یا بازویتان احساس می‌کنید. این می‌تواند نشانه‌ای از کمبود کلسیم باشد.

این علائم احتمال دارد به صورت دوره‌ای ظاهر و ناپدید شوند؛ اما، نکته قابل توجه این است که برخلاف دردهای عضلانی ناشی از فعالیت بدنی، این علائم با استراحت برطرف نمی‌شوند.

درضمن، شدت علائم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کمبود شدیدتر کلسیم باشد؛ و در موارد شدید، کمبود کلسیم می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری همچون تشنج، اختلالات ریتم قلب (آریتمی) و در موارد بسیار نادر، مرگ گردد.

خستگی مفرط و بی دلیل

کاهش میزان کلسیم در مغز و عضلات سبب ایجاد احساس افسردگی، خستگی مفرط و بی‌حالی، سبکی سر و سرگیجه بی دلیل در افراد می‌شود. خستگی (“Fatigue”) کلمه‌ای فریبنده ساده برای توصیف علائمی است که در واقع پیچیدگی‌های زیادی دارد. همانطور که خواهید دید، بسیاری از علائم دیگر این لیست، از درد و خشکی بدن گرفته تا افسردگی، می‌توانند ناشی از خستگی باشند. اما در مورد کمبود کلسیم، خستگی به دلیل کمبود تغذیه سلول‌های بدن شما ایجاد می‌شود. تصور کنید سلول‌هایتان مثل مغازه‌هایی هستند که برای کار کردن به مواد اولیه نیاز دارند. کمبود کلسیم باعث می‌شود این مغازه‌ها قفسه‌های خالی داشته باشند و نتوانند به درستی کار کنند، در نتیجه احساس خستگی و بی‌حالی به سراغتان می‌آید.

مشکلات سلامت روان

مغز شما برای عملکرد صحیح به سطوح کافی از کلسیم نیاز دارد. بنابراین گاهش میزان کلسیم سبب بروز عوارضی مانند: فراموشی خفیف و سرگیجه، کاهش تمرکز و حتی روان پریشی شدید (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعا وجود ندارند و باور چیزهایی که درست نیستند) می‌شود.

مشکلات پوست، ناخن و مو

کمبود کلسیم فراتر از استخوان‌ها و اعصاب بر سلامت پوست و ناخن نیز تأثیر می‌گذارد. اگر کمبود کلسیم برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، احتمال دارد با علائمی در این نواحی روبرو شوید:

خشکی پوست: خشکی پوست یکی از علائم شایع کمبود کلسیم است. این خشکی می‌تواند در نواحی مختلفی از بدن احساس شود و با خارش همراه باشد.
ناخن‌های خشک، شکننده و ترک‌خورده: کلسیم نقش مهمی در استحکام ناخن‌ها دارد. کمبود این ماده معدنی می‌تواند منجر به خشکی، شکنندگی و ترک‌خوردگی ناخن‌ها شود.
موهای زبر و خشن: موهای زبر و خشن می‌توانند یکی دیگر از علائم کمبود کلسیم باشند. البته، عوامل دیگری نیز در سلامت و درخشندگی مو تأثیر می‌گذارند.
ریزش مو به صورت تکه‌ای (آلوپسی): آلوپسی نوعی ریزش مو است که به صورت تکه‌ای در سر یا سایر نقاط بدن اتفاق می‌افتد. کمبود کلسیم می‌تواند یکی از عوامل زمینه‌ساز این عارضه باشد.
اگزما: اگزما، التهاب پوستی مزمنی است که با خشکی، خارش و قرمزی پوست همراه است. مطالعات نشان داده‌اند که بین کمبود کلسیم و اگزما، به ویژه در کودکان، ارتباطی وجود دارد.
پسوریازیس: پسوریازیس، بیماری التهابی مزمن پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و ضخیم روی پوست می‌شود. در حالی که علت دقیق پسوریازیس مشخص نیست، برخی مطالعات نشان می‌دهند که کمبود کلسیم می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند.

مشکلات استخوان و دندان

زمانی که بدن شما به طور شدید و طولانی مدت دچار کاهش سطوح کلسیم شود، سلول‌ها با ارسال سیگنال‌های خاص، کلسیم ذخیره شده در ساختار استخوان‌ها و دندان‌ها را در خون آزاد می‌کند. آزاد شدن سطوح کلسیم از این بافت‌ها در نهایت سبب پوکی استخوان، شکننده شدن دندان‌ها می‌گردد.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

متاسفانه مشخص شده که کاهش میزان کلسیم سبب تشدید عوارض سندروم پیش از قاعدگی یا Premenstural syndrome می‌شود. مهم‌ترین علائم Premenstural syndrome شامل: افزایش تحریک پذیری، اختلالات مربوط به خلق و خو و نفخ شدید معده است.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمی و روحی است که بسیاری از خانم‌ها در روزهای نزدیک به قاعدگی تجربه می‌کنند. علائم PMS می‌تواند شامل تغییرات خلقی، نفخ، حساسیت سینه‌ها و خستگی باشد.

تحقیقات اخیر، ارتباط جالبی را بین کمبود کلسیم و تشدید علائم PMS نشان داده‌اند. بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، شرکت‌کنندگان با مصرف روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم به مدت ۲ ماه، بهبود قابل توجهی در خلق و کاهش احتباس مایعات را گزارش کردند. مطالعه‌ی دیگری در سال ۲۰۱۹ به این نتیجه رسید که پایین بودن سطح ویتامین D و کلسیم در نیمه‌ی دوم چرخه‌ی قاعدگی، می‌تواند زمینه‌ساز تشدید علائم PMS باشد. محققان این مطالعه، مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را برای کاهش علائم PMS پیشنهاد داده‌اند.

این نتایج امیدوارکننده نشان می‌دهند که کمبود کلسیم می‌تواند در تشدید علائم PMS نقش داشته باشد و برعکس، تامین کافی کلسیم به کاهش این علائم کمک کند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانو درد

سوزن سوزن شدن و بی‌حسی انگشتان: از علائم کمبود کلسیم

کمبود کلسیم می‌تواند بر اعصاب بدن، به ویژه در انتهای اندام‌ها مانند دست‌ها، انگشتان، پاها و انگشتان پا تأثیر بگذارد. این موضوع می‌تواند منجر به بروز علائم ناخوشایندی همچون:

بی‌حسی در انگشتان: این احساس می‌تواند به صورت کاهش حس لامسه در انگشتان دست یا پا بروز پیدا کند. انگار که انگشتانتان بخشی از حس خود را از دست داده‌اند.
سوزن سوزن شدن (گِز گِز): این حس ناخوشایند گزگز یا مورمور می‌تواند در انگشتان دست و پا احساس شود.

اما علت این اتفاق چیست؟ کلسیم به انتقال پیام‌های عصبی در بدن کمک می‌کند. زمانی که سطح کلسیم در بدن کاهش می‌یابد، این فرآیند مختل شده و می‌تواند منجر به احساس سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در انتهای اندام‌ها شود.

اگر به طور مداوم دچار بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در انگشتان خود هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سوابق پزشکی و انجام آزمایش‌های لازم، می‌تواند علت زمینه‌ای این علائم را تشخیص دهد. در صورت تایید کمبود کلسیم، پزشک درمان مناسب را برای جبران کمبود و بهبود علائم تجویز خواهد کرد.

سلامت دهان و دندان ضعیف: از علائم کمبود شدید کلسیم

شاید تا به حال به آن فکر نکرده باشید، اما، جالب است بدانید که دندان‌های شما، گرچه استخوان نیستند، ولی ریشه آن‌ها در استخوان فک قرار دارد. حالا تصور کنید بدن شما برای اینکه به کارکرد درستش ادامه دهد، مجبور شود کلسیم را از استخوان‌ها بیرون بکشد. خب، حدس بزنید چه می‌شود؟ درست است! دندان‌هایتان که به این استخوان‌ها وصل هستند، ضعیف‌تر شده و بیشتر در معرض پوسیدگی، لق شدن و حتی بیماری‌های لثه قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: غذای مضر برای آرتروز

افسردگی و کمبود کلسیم: رابطه‌ای محتمل اما نیازمند تحقیقات بیشتر

افسردگی یکی از اختلالات خلقی شایع است که می‌تواند بر احساسات، افکار و رفتار فرد تأثیر منفی بگذارد. علائم افسردگی می‌تواند شامل احساس غم و اندوه مداوم، کاهش علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش، اختلال در خواب و اشتها و احساس خستگی باشد.

تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که ممکن است ارتباطی بین کمبود کلسیم و اختلالات خلقی از جمله افسردگی وجود داشته باشد. با این حال، برای تایید قطعی این ارتباط و درک مکانیسم دقیق آن، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

استئوپنی و پوکی استخوان: عواقب جدی کمبود کلسیم

استخوان‌ها انبارهایی برای ذخیره‌ی کلسیم هستند. اما نکته‌ی کلیدی این است که استخوان‌های قوی به سطوح بالای کلسیم نیاز دارند. زمانی که سطح کلی کلسیم در بدن پایین می‌آید، بدن ممکن است مجبور شود برای تامین کلسیم مورد نیازش، دست به دام ذخایر موجود در استخوان‌ها شود. این فرآیند به مرور زمان، استخوان‌ها را شکننده و مستعد شکستگی می‌کند.

روند تخریب استخوان‌ها با کمبود کلسیم:

کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان‌ها (استئوپنی): اولین نشانه‌ی کمبود کلسیم در استخوان‌ها، کاهش تراکم مواد معدنی است. این عارضه با نام «استئوپنی» شناخته می‌شود.

پوکی استخوان (استئوپروز): در صورت تداوم کمبود کلسیم و ادامه‌ی روند برداشت کلسیم از استخوان‌ها، شاهد عارضه‌ی جدی‌تری به نام «پوکی استخوان» خواهیم بود. پوکی استخوان باعث نازک شدن و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود و آن‌ها را در برابر شکستگی‌های ناشی از زمین خوردن یا ضربه‌های خفیف، بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. علاوه بر شکستگی استخوان، پوکی استخوان می‌تواند منجر به مشکلات دیگری همچون درد استخوان و مشکلات وضعیتی (قوز کمر) شود.

تشنج: عارضه جدی ناشی از کمبود کلسیم

در موارد بسیار نادر، کمبود شدید کلسیم می‌تواند منجر به بروز تشنج شود. تشنج، حمله‌ای ناگهانی و گذراست که بر اثر فعالیت غیرطبیعی سلول‌های عصبی در مغز رخ می‌دهد. این عارضه می‌تواند با علائمی همچون:

لرزش شدید و غیرارادی بدن
سفتی یا افتادگی ناگهانی عضلات
گیجی و بی‌حسی
اختلال در تکلم
از دست دادن هوشیاری

بیشتر بخوانید: تغذیه روماتیسم مفصلی

منابع طبیعی کلسیم کدام اند؟

اولین و موثرترین قدم برای جلوگیری از کاهش کلسیم، انتخاب رژیم غذایی غنی از مواد معدنی مانند: ویتامین D و کلسیم است. غذاهای غنی از کلسیم شامل: شیر، ماست و پنیر است. علاوه بر این سبزیجاتی مانند: اسفناج، بروکلی، آووکادو و کلم بروکلی نیز سرشار از کلسیم هستند. همچنین مصرف ماهی‌هایی مانند: ساردین، سالمون، سوف و قزل آلا نیز کلسیم بالایی دارند.

به طور کلی اگر به دلایل مختلفی مانند: ابتلا به بیماری (مانند مشکلات تیروئیدی)، مصرف داروهای خاص (کورتیکواستروئیدها) و یا مشکلات گوارشی (کاهش بازجدی کلسیم) کلسیم کمی دریافت می‌کنید، بهتر است مکمل‌های حاوی کلسیم را مصرف فرمایید. امکان تهیه این مکمل‌ها بدون نسخه نیز وجود دارد. با این حال بسیار اهمیت دارد که مکمل کلسیم را با دوز مشخص و به اندازه مصرف کنید؛ مصرف بیش از حد کلسیم منجر به بروز یبوست و ایجاد سنگ کلیه می‌شود. همچنین دقت داشته باشید! مصرف کافئین، الکل و سدیم توانایی بدن را برای جذب کلسیم کاهش می‌دهد. مهم‌ترین منابع کلسیم برای جبران کاهش این ماده شامل موارد زیر است:

نوع ماده غذای	مثال‌های ماده غذایی	مقدار کلسیم (میلی گرم)
شیر و فرآورده‌های لبنی	شیر، ماست، پنیر و دوغ	یک فنجان شیر و ماست حدود 200 گرمی 300 میلی گرم کلسیم دارد. شیرهای غنی شده با کلسیم مقدار بیشتری کلسیم دارند (280 میلی گرم تا 400 میلی گرم کلسیم به ازای هر 200 میلی لیتر شیر).
سبزیجات	کلم بروکلی، اسفناج و کولارد (خانواده کلم)	یک فنجان اسفناج پخته شده حاوی 100 میلی گرم کلسیم است؛ البته به دلیل غلظت بالای اگزالات فقط 5 درصد آن جذب می‌شود. یک فنجان کلم بروکلی پخته شده حاوی 45 میلی گرم کلسیم است و جذب کلسیم آن حدود 50 تا 60 درصد است.
سویا و توفو	توفو (بسته به نوع) و نوشیدنی های سویا غنی شده با کلسیم	یک فنجان یا 260 گرم توفو حاوی 832 میلی گرم کلسیم است. 250 میلی لیتر شیر سویای غنی شده با کلسیم حدود 300 میلی گرم کلسیم دارد.
ماهی	ساردین و ماهی سالمون کنسرو شده (دارای استخوان)	نصف فنجان ماهی سالمون کنسرو شده حاوی 402 میلی گرم کلسیم است.
آجیل و کنجد	آجیل و کنجد	15 عدد بادام حاوی حدود 40 میلی گرم کلسیم است.
غذاهای غنی شده با کلسیم	غلات صبحانه، آب میوه، نان، برخی از شیرهای گیاهی	یک فنجان غلات صبحانه غنی شده با کلسیم (40 گرم) تا 200 میلی گرم کلسیم دارد. نصف فنجان آب پرتقال غنی شده با کلسیم (100 میلی لیتر) حاوی 80 میلی گرم کلسیم است و 2 تکه نان (30 گرم) 200 میلی گرم کلسیم دارد. از آنجایی که شیرهای گیاهی (حاوی جو دوسر، بادام و برنج) دارای مقادیر زیادی کلسیم هستند، می‌توانید از آنها به جای لبنیات برای تامین کلسیم مورد نیاز خود استفاده کنید (مناسب برای افرادی که به دلیل مشکلات گوارشی قادر به مصرف شیر نیستند).

آیا واقعا شیر منبع کلسیم است؟

در مورد مصرف شیر و تاثیر آن بر میزان کلسیم بدن نظرات ضد و نقیض بسیاری وجود دارد؛ برخی از متخصصان کلسیم را منبع غنی کلسیم می دانند اما برخی دیگر از متخصصان معتقدند کلسیم لبنیات در بدن انسان جذب نمی شود. درواقع نتایج یک تحقیق نشان می دهد مصرف لبنیات هیچ نقشی در افزایش کلسیم در بدن ندارد اما چرا؟ درواقع لبنیات حاوی مقادیر بالایی پروتئین است اما تنها 42 درصد از پروتئین شیر جذب بدن می شود و مابقی در بدن باقی می ماند. پروتئین هضم نشده در بدن به مواد اسیدی تبدیل می شود. بدن برای دفع اسید به کلسیم احتیاج دارد. این تحقیق نشان می دهد که میزان کلسیم جذب شده از شیر و میزان کلسیم مورد نیاز برای هضم اسید یاقیمانده از آن برابر است و درنتیجه برآیند کلسیم وارد شده در بدن ناشی از مصرف شیر چیزی در حدود صفر است.

بیشتر بخوانید: خرید کمربند پلاتینر

پرسش و پاسخ در مورد کمبود کلسیم

1.عوارض کمبود کلسیم در بدن چیست؟

کمبود طولانی مدت کلسیم می تواند منجر به تغییرات دندانی، آب مروارید، تغییرات در مغز و پوکی استخوان شود. گرفتگی عضلات، خشکی پوست، و پوست و ناخن خشک و شکننده از دیگر نشانه های کمبود کلسیم در بدن است. با این حال، کمبود کلسیم در اغلب موارد بدن علائم است.