رگ سیاتیک درست در زیر رحم قرار دارد، به همین دلیل تحریک آن با بزرگ شدن رحم در 3 ماهه سوم بارداری همراه است. از سوی دیگر طی دوران بارداری تغییرات هورمونی در بدن مادر اتفاق می افتد؛ تولید هورمون ریلاکسین سبب شل شدن رباط ها و عضلات می شود که بدنبال آن مرکز ثقل بدن تغییر می کند و درنتیجه عصب سیاتیک در ریسک آسیب پذیری بیشتری قرار می گیرد. عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن است به همین دلیل تحریک آن نه تنها درد در کمر بلکه در بخش های مختلفی از ران و ساق پا نیز احساس می شود. پیاده روی و داشتن تحرک کافی به دلیل تولید اندورفین در بدن سبب تسکین درد می شود.
تحریک عصب سیاتیک در بارداری
عصب سیاتیک از زیر رحم تا پاها امتداد دارد. به عبارتی عصب سیاتیک از قسمت پایین کمر شروع می‌شود، از باسن می‌گذرد و به پشت پاها تا مچ پاها و پاها منشعب می‌شود. عصب سیاتیک یکی از بزرگترین اعصاب در بدن است که منجر به انتقال پیام‌های عصبی حسی و حرکتی در پایین تنه و پاها می‌شود. سیاتیک نام وضعیتی است که در آن درد در امتداد عصب سیاتیک بروز می‌کند. این درد در قسمت پایین کمر، پشت و باسن و پایین پا احساس می‌شود. سیاتیک معمولا یک طرف بدن را درگیر می‌کند و در دوران بارداری بسیار شایع است.
بیشتر بخوانید: درد عصب سیاتیک چیست؟
درخواست مشاوره رایگان
سیاتیک بارداری چیست؟
بدن در دوران بارداری تغییرات فیزیکی زیادی را تجربه می‌کند. زمانی که نوزاد در رحم مادر رشد می‌کند، بدن باید خود را با این رشد مطابقت دهد که همین امر منجر به دردهای ناشناخته می‌شود. یکی از مشکلات رایج زنان باردار، درد عصب سیاتیک است. سیاتیک یا رادیکولوپاتی کمری به عنوان یک درد تابشی توصیف می‌شود. زیرا عصب سیاتیک از قسمت تحتانی ستون فقرات تا پشت ران امتداد می‌یابد؛ به همین دلیل هر عاملی که سبب تحریک این عصب شود، منجر به ایجاد دردی منتشره از ستون فقرات تا ران می‌شود.
سیاتیک اغلب در سه ماهه سوم بارداری ایجاد می‌شود، در واقع زمانی که هم شما و هم نوزادتان وزن زیادی دارید. اگر چه ممکن است درد سیاتیک در هر مرحله از بارداری رخ بدهد، اما این درد اغلب می‌آید و می‌رود، اما برای برخی از زنان این درد ثابت است. اگرچه این درد سبب ناراحتی مادر می‌شود، اما خوشبختانه این فشار و درد به کودک آسیبی نمی‌رساند.
بیشتر بخوانید: کمر درد زنان
علت درد سیاتیک بارداری چیست؟
سیاتیک زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات تحت فشار قرار گیرند. تحت فشار قرار گرفتن ستون فقرات منجر به فشرده شدن عصب سیاتیک می‌شود که همین امر درد، التهاب و بی‌حسی را سبب می‌شود. به طور معمول درد سیاتیک به دلیل رشد بیش از حد استخوان (خار استخوانی)، فتق دیسک روی مهره‌های ستون فقرات یا تحریک عصب ایجاد می‌شود. بارداری نیز به نوعی سبب فشرده‌سازی ستون فقرات می‌شود که می‌تواند روی عصب سیاتیک تاثیر بگذارد.
در دوران بارداری هورمون ریلکسین در بدن فرد باردار تولید می‌شود. این هورمون سبب شل شدن رباط‌ها و آماده‌سازی لگن برای زایمان می‌شود. رباط‌های شل شده و رحم در حال رشد می‌توانند مرکز ثقل بدن را جابه جا کنند و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهند که همین امر منجر به درد شدید در پاها می‌شود.
از طرف دیگر همانطور که نوزاد در حال افزایش وزن است، وزن رحم نیز افزایش پیدا می‌کند و وزن اضافی بر مفاصل و ماهیچه‌های ناپایدار وارد می کند. در نتیجه این فشار زیاد، عصب سیاتیک فشرده می‌شود. به خصوص زمانی که نوزاد در شکم مادر در موقعیت‌های خاصی قرار می‌گیرد. علت سیاتیک در بارداری در زیر به صورت موردی ارائه شده است:
- افزایش وزن و افزایش احتباس مایعات: می‌تواند به عصب سیاتیکی که از لگن عبور می‌کند، فشار وارد کند.
- رحم در حال انبساط: روی عصب سیاتیک در قسمت پایین ستون فقرات فشار وارد می‌کند.
- شکم و پستان‌های در حال رشد: می‌تواند مرکز ثقل بدن را به سمت جلو ببرد که این امر سبب سفت شدن عضلات باسن و ناحیه لگن می‌شود و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار می‌دهد.
- موقعیت قرار گیری نوزاد: زمانی که نوزاد در سه ماهه سوم در موقعیت مناسب زایمان قرار می‌گیرد، سر کودک می‌تواند مستقیما روی عصب سیاتیک قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: ورزش سیاتیک
علائم درد سیاتیک بارداری
علائم درد عصب سیاتیک بسته به میزان فشار وارده شده به عصب می‌تواند ثابت یا متناوب باشد. برای مثال برخی از افراد ممکن است درد خفیف در یک سمت بدن را حس کنند و برخی دیگر یک درد مشابه یک شوک الکتریکی ناگهانی را در طول عصب حس کنند. علائم سیاتیک بارداری در زیر ارائه شده است:
- احساس سوزش در ناحیه کمر و باسن
- دردی که از لگن به پشت ساق پا می‌رسد.
- درد ناگهانی که اغلب مشابه یک شوک الکتریکی است.
- دردی که هنگام سرفه، عطسه یا نشستن طولانی مدت بدتر می‌شود.
- بی حسی، ضعف عضلانی یا گزگز در یک پا یا هر دو پا
- با افزایش وزن و حفظ مایعات بیشتر، درد ممکن است افزایش یابد.
اگر در دوران بارداری درد عصب سیاتیک را تجربه می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید به خصوص اگر درد ثابت باشد یا شدت و تکرار آن افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: زانوبند زاپیامکس بهترین زانوبند برای رفع درد سیاتیک
انواع روش‌های درمان درد سیاتیک بارداری
سیاتیک برای بهبودی به زمان نیاز دارد. در صورتی که درد دردناک باشد، نیاز به داروهای بدون نسخه است. البته به دلیل بارداری باید قبل از مصرف هر گونه دارویی با پزشک خود صحبت کنید.
در ادامه برخی روش‌های خانگی برای درمان درد سیاتیک بارداری ارائه شده است:
- دوش آب گرم بگیرید: گرما سبب شل شدن عضلات می‌شود. همچنین قرار دادن کیسه سرد روی کمر و لگن نیز می‌تواند به کاهش درد سیاتیک بارداری کمک کند.
- حرکات آرام داشته باشید: استراحت مهم است؛ البته زمانی که بدن درد دارید. با این حال حرکات آرام در دراز مدت می‌تواند به کاهش درد سیاتیک کمک کند. کلاس یوگا یا مدیتیشن می‌تواند به تسکین عضلات و ذهن کمک کند، البته از حرکات سنگین مانند خم یا پیچش بیش از حد خودداری کنید.
- به درد گوش کنید! به فعالیت‌هایی که عصب سیاتیک را تحریک می‌کند، دقت کنید. در صورتی که شغل شما ایجاب می‌کند که مدت زمان طولانی بایستید، باید در این دوران بیشتر مراقب خود باشید. همچنین نباید وسایل سنگین بلند کنید و باید استراحت‌های مکرر داشته باشید.
- ماساژ بگیرید: شواهد مختلف نشان داده است که ماساژ قبل از تولد، استرس را کاهش می‌دهد، گردش خود را بهبود می‌بخشد و هورمون‌ها را نیز تنظیم می‌کند.
- به فیزیوتراپیست مراجعه کنید: تمرینات کششی و تقویتی که توسط فیزیوتراپیست برای شما تجویز می‌شود می‌تواند منجر به کاهش درد سیاتیک بارداری شود.
- به پهلو بخوابید: زمانی که دراز می‌کشید به سمتی بخوابید که درد ندارد، این کار فشار روی عصب را کم می‌کند. از یک بالش باردرای برای کاهش درد سیاتیک نیز می‌توانید استفاده کنید.
- شنا کنید: شناور بودن در آب می‌تواند فشار روی عصب سیاتیک را کم کند.
- تمرینات کگل انجام دهید: تمرینات کگل سبب تقویت عضلات مرکزی می‌شود و به کاهش التهاب کمک می‌کند.
- اضافه وزن را با سرعت ثابتی پیش ببرید: اضافه کردن وزن به صورت ناگهانی می‌تواند فشار زیادی به عصب سیاتیک وارد کند.
روش‌های بالا بدون آسیب رساندن به نوزاد می‌تواند به شما در کاهش درد سیاتیک بارداری کمک کند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سیاتیک
درد عصب سیاتیک بعد از بارداری
درد عصب سیاتیک در عرض چند ماه پس از زایمان خود به خود ناپدید می‌شود. در صورتی که بعد از بارداری، درد سیاتیک ادامه داشت، عادت‌های بالا را ادامه دهید. برخی از زنان بعد از زایمان نیز درد عصب سیاتیک را تجربه می‌کنند. برخی دیگر از زنان نیز به دلیل ضعیف شدن عضلات پشت و شکم، علائم سیاتیک پس از زایمان را برای بار اول تجربه می‌کنند. برای کاهش علائم سیاتیک نیاز است که قدرت بدنی از طریق فعالیت‌های کم تحرک حفظ شود. اگر درد در طول بارداری یا بعد از آن افزایش یافت و قادر به تحمل آن نبودید، به پزشک مراجعه کنید.
آنچه در مورد درد سیاتیک بارداری خواندید.
بارداری همیشه با اولین‌ها روبه رو است. احساس اولین تکان‌های نوزاد که در رحم حرکت می‌کند یا حتی احساس درد در کمر یا درد سیاتیک که از بین نمی‌رود. در حالی که اکثر زنان باردار دردهای خفیف را در کمر یا باسن خود تجربه می‌کنند، برخی با دردهای شدید سیاتیک در دوران بارداری دست و پنجه نرم می‌کنند که یک وضعیت دردناک اما موقتی است. تا زمانی که وزن اضافی و مایعات در دوران بارداری که به عصب فشار می‌آورند، از بین نروند، درد عصب سیاتیک حس می‌شود.
سوالات متداول در مورد سیاتیک بارداری
1.علت درد سیاتیک بارداری چیست؟
درد سیاتیک معمولا به دلیل تحریک، التهاب یا فشرده شدن عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. در افراد غیرباردار درد سیاتیک به دلیل فتق دیسک، خار استخوان در پشت و یا عوامل دیگر باشد. در دوران بارداری علت بروز درد سیاتیک به دلیل فشرده‌سازی ستون فقرات به دلیل افزایش حجم رحم است.
2.علائم سیاتیک بارداری چیست؟
درد سیاتیک در بارداری موجب کمردرد، پا درد، ضعف در کنترل مثانه و همچنین بی‌حسی پاها خواهد شد. به صورت کلی درد سیاتیک با یک درد شدید، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسب همراه است که از پشت یا باسن شروع شده و تا پشت پاها منتشر می‌یابد.