سیاتیک بارداری چیست؟

رگ سیاتیک درست در زیر رحم قرار دارد، به همین دلیل تحریک آن با بزرگ شدن رحم در 3 ماهه سوم بارداری همراه است. از سوی دیگر طی دوران بارداری تغییرات هورمونی در بدن مادر اتفاق می افتد؛ تولید هورمون ریلاکسین سبب شل شدن رباط ها و عضلات می شود که بدنبال آن مرکز ثقل بدن تغییر می کند و درنتیجه عصب سیاتیک در ریسک آسیب پذیری بیشتری قرار می گیرد. عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن است به همین دلیل تحریک آن نه تنها درد در کمر بلکه در بخش های مختلفی از ران و ساق پا نیز احساس می شود. پیاده روی و داشتن تحرک کافی به دلیل تولید اندورفین در بدن سبب تسکین درد می شود.

بدن در دوران بارداری تغییرات فیزیکی زیادی را تجربه می‌کند. زمانی که نوزاد در رحم مادر رشد می‌کند، بدن باید خود را با این رشد مطابقت دهد که همین امر منجر به دردهای ناشناخته می‌شود. یکی از مشکلات رایج زنان باردار، درد عصب سیاتیک است. سیاتیک یا رادیکولوپاتی کمری به عنوان یک درد تابشی توصیف می‌شود. زیرا عصب سیاتیک از قسمت تحتانی ستون فقرات تا پشت ران امتداد می‌یابد؛ به همین دلیل هر عاملی که سبب تحریک این عصب شود، منجر به ایجاد دردی منتشره از ستون فقرات تا ران می‌شود.

سیاتیک اغلب در سه ماهه سوم بارداری ایجاد می‌شود، در واقع زمانی که هم شما و هم نوزادتان وزن زیادی دارید. اگر چه ممکن است درد سیاتیک در هر مرحله از بارداری رخ بدهد، اما این درد اغلب می‌آید و می‌رود، اما برای برخی از زنان این درد ثابت است. اگرچه این درد سبب ناراحتی مادر می‌شود، اما خوشبختانه این فشار و درد به کودک آسیبی نمی‌رساند.

تحریک عصب سیاتیک در بارداری

به نقل از مطلبی با همین عنوان از سایت پزشکی webMD عصب سیاتیک از زیر رحم تا پاها امتداد دارد. به عبارتی عصب سیاتیک از قسمت پایین کمر شروع می‌شود، از باسن می‌گذرد و به پشت پاها تا مچ پاها و پاها منشعب می‌شود. عصب سیاتیک یکی از بزرگترین اعصاب در بدن است که منجر به انتقال پیام‌های عصبی حسی و حرکتی در پایین تنه و پاها می‌شود. ریسک سیاتیک در دوران بارداری افزایش پیدا می کند و درواقع سیاتیک یکی از مهم ترین علت های کمر درد زنان در بارداری است. درواقع سیاتیک و به طور کلی درد پایین کمر در دوران بارداری بسیار شایع است و ممکن است در هر مرحله ای از بارداری ایجاد شود. با این وجود محدودیت های دارویی و حرکتی که در دوران بارداری بوجود می آید شرایط را برای خانم های باردار سخت می کند.

علت درد سیاتیک بارداری چیست؟

سیاتیک زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات تحت فشار قرار گیرند. تحت فشار قرار گرفتن ستون فقرات منجر به فشرده شدن عصب سیاتیک می‌شود که همین امر درد، التهاب و بی‌حسی را سبب می‌شود. به طور معمول درد سیاتیک به دلیل رشد بیش از حد استخوان (خار استخوانی)، فتق دیسک روی مهره‌های ستون فقرات یا تحریک عصب ایجاد می‌شود.  بارداری نیز به نوعی سبب فشرده‌سازی ستون فقرات می‌شود که می‌تواند روی عصب سیاتیک تاثیر بگذارد.

از سوی دیگر، در دوران بارداری هورمون ریلکسین در بدن فرد باردار تولید می‌شود. این هورمون سبب شل شدن رباط‌ها و آماده‌سازی لگن برای زایمان می‌شود. رباط‌های شل شده و رحم در حال رشد می‌توانند مرکز ثقل بدن را جابه جا کنند و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهند که همین امر منجر به تحریک عصب سیاتیک و بدنبال آن ایجاد درد در پاها می شود.

از طرف دیگر همانطور که نوزاد در حال افزایش وزن است، وزن رحم نیز افزایش پیدا می‌کند و وزن اضافی بر مفاصل و ماهیچه‌های ناپایدار فشار وارد می کند. در نتیجه این فشار زیاد، عصب سیاتیک فشرده می‌شود. به خصوص زمانی که نوزاد در شکم مادر در موقعیت‌های خاصی قرار می‌گیرد. علت سیاتیک در بارداری در زیر به صورت موردی ارائه شده است:

• افزایش وزن و افزایش احتباس مایعات: می‌تواند به عصب سیاتیکی که از لگن عبور می‌کند، فشار وارد کند.
• رحم در حال انبساط: روی عصب سیاتیک در قسمت پایین ستون فقرات فشار وارد می‌کند.
• شکم و پستان‌های در حال رشد: می‌تواند مرکز ثقل بدن را به سمت جلو ببرد که این امر سبب سفت شدن عضلات باسن و ناحیه لگن می‌شود و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار می‌دهد.
• موقعیت قرار گیری نوزاد: زمانی که نوزاد در سه ماهه سوم در موقعیت مناسب زایمان قرار می‌گیرد، سر کودک می‌تواند مستقیما روی عصب سیاتیک قرار گیرد.

علائم درد سیاتیک بارداری

علائم درد عصب سیاتیک بارداری بسته به میزان فشار وارده شده به عصب می‌تواند ثابت یا متناوب باشد. برای مثال، برخی از افراد ممکن است درد خفیف در یک سمت بدن را حس کنند و برخی دیگر یک درد مشابه یک شوک الکتریکی ناگهانی را در طول عصب حس کنند. علائم سیاتیک بارداری در زیر ارائه شده است:

1. احساس سوزش در ناحیه کمر و باسن
2. دردی که از لگن به پشت ساق پا می‌رسد.
3. درد ناگهانی که اغلب مشابه یک شوک الکتریکی است.
4. دردی که هنگام سرفه، عطسه یا نشستن طولانی مدت بدتر می‌شود.
5. بی حسی، ضعف عضلانی یا گزگز در یک پا یا هر دو پا
6. با افزایش وزن و حفظ مایعات بیشتر، درد ممکن است افزایش یابد.

اگر در دوران بارداری درد عصب سیاتیک را تجربه می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید به خصوص اگر درد ثابت باشد یا شدت و تکرار آن افزایش یابد.

انواع روش‌های درمان درد سیاتیک بارداری

روش های مختلفی برای درمان سیاتیک وجود دارد، اما برای درمان سیاتیک بارداری محدودیت هایی وجود دارد؛ اینکه یک خانم باردار قادر به مصرف بسیاری از داروها نیست و بسته به مرحله بارداری و شرایط خود فرد امکان انجام فیزیوتراپی سیاتیک یا برخی از تمرینات ورزشی وجود ندارد. با این حال در ادامه به برخی از روش‌های خانگی برای درمان درد سیاتیک بارداری اشاره می کنیم.

• دوش آب گرم بگیرید. گرما سبب شل شدن عضلات می‌شود. همچنین قرار دادن کیسه سرد روی کمر و لگن نیز می‌تواند به کاهش درد سیاتیک بارداری کمک کند.
• حرکات آرام داشته باشید. استراحت مهم است؛ البته زمانی که بدن درد دارید. با این حال حرکات آرام در دراز مدت می‌تواند به کاهش درد سیاتیک کمک کند. کلاس یوگا یا مدیتیشن می‌تواند به تسکین عضلات و ذهن کمک کند، البته از حرکات سنگین مانند خم یا پیچش بیش از حد خودداری کنید.
• به درد گوش کنید. به فعالیت‌هایی که عصب سیاتیک را تحریک می‌کند، دقت کنید. در صورتی که شغل شما ایجاب می‌کند که مدت زمان طولانی بایستید، باید در این دوران بیشتر مراقب خود باشید. همچنین نباید وسایل سنگین بلند کنید و باید استراحت‌های مکرر داشته باشید.
• ماساژ بگیرید. شواهد مختلف نشان داده است که ماساژ قبل از تولد، استرس را کاهش می‌دهد، گردش خود را بهبود می‌بخشد و هورمون‌ها را نیز تنظیم می‌کند.
• به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. تمرینات کششی و تقویتی که توسط فیزیوتراپیست برای شما تجویز می‌شود می‌تواند منجر به کاهش درد سیاتیک بارداری شود. استفاده از کمربند پلاتینر یکی از روش های درمان درد سیاتیک بارداری است.
• به پهلو بخوابید. زمانی که دراز می‌کشید به سمتی بخوابید که درد ندارد، این کار فشار روی عصب را کم می‌کند. از یک بالش باردرای برای کاهش درد سیاتیک نیز می‌توانید استفاده کنید.
• شنا کنید. شناور بودن در آب می‌تواند فشار روی عصب سیاتیک را کم کند.
• تمرینات کگل انجام دهید. تمرینات کگل سبب تقویت عضلات مرکزی می‌شود و به کاهش التهاب کمک می‌کند.

• اضافه وزن را با سرعت ثابتی پیش ببرید. اضافه کردن وزن به صورت ناگهانی می‌تواند فشار زیادی به عصب سیاتیک وارد کند.
• از ایستادن های طولانی خودداری کنید. اگر نیاز است برای مدت طولانی بایستید سعی کنید پاهایتان را به ترتیب با گذاشتن بر روی یک سطح بلند استراحت دهید.
• از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
• برای درمان سیاتیک بارداری که منجر به درد زانو نیز شده است از زانوبند زاپیامکس استفاده کنید. زانوبند زاپیامکس دارای تکنولوژی UIC است که مثل یک دستگاه فیزیوتراپی عمل می کند.

درست است که سیاتیک بارداری می تواند یک مشکل آزاردهنده برای فرد باشد، اما خبر خوب اینکه سیاتیک بارداری معمولا پس از چند روز بدون درمان دارویی و جدی به خودی خود درمان می شود. بنابراین، بدون نگرانی به بدن خود زمان دهید.

درد عصب سیاتیک بعد از بارداری

درد عصب سیاتیک در عرض چند ماه پس از زایمان خود به خود ناپدید می‌شود. در صورتی که بعد از بارداری، درد سیاتیک ادامه داشت، عادت‌های بالا را ادامه دهید. برخی از زنان بعد از زایمان نیز درد عصب سیاتیک را تجربه می‌کنند. برخی دیگر از زنان نیز به دلیل ضعیف شدن عضلات پشت و شکم، علائم سیاتیک پس از زایمان را برای بار اول تجربه می‌کنند. برای کاهش علائم سیاتیک نیاز است که قدرت بدنی از طریق فعالیت‌های کم تحرک حفظ شود. اگر درد در طول بارداری یا بعد از آن افزایش یافت و قادر به تحمل آن نبودید، به پزشک مراجعه کنید.

آنچه در مورد درد سیاتیک بارداری خواندید.

بارداری همیشه با اولین‌ها روبه رو است. احساس اولین تکان‌های نوزاد که در رحم حرکت می‌کند یا حتی احساس درد در کمر یا درد سیاتیک که از بین نمی‌رود. در حالی که اکثر زنان باردار دردهای خفیف را در کمر یا باسن خود تجربه می‌کنند، برخی با دردهای شدید سیاتیک در دوران بارداری دست و پنجه نرم می‌کنند که یک وضعیت دردناک اما موقتی است. تا زمانی که وزن اضافی و مایعات در دوران بارداری که به عصب فشار می‌آورند، از بین نروند، درد عصب سیاتیک حس می‌شود.

سوالات متداول در مورد سیاتیک بارداری

1.علت درد سیاتیک بارداری چیست؟

درد سیاتیک معمولا به دلیل تحریک، التهاب یا فشرده شدن عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. در افراد غیرباردار درد سیاتیک به دلیل فتق دیسک، خار استخوان در پشت و یا عوامل دیگر باشد. در دوران بارداری علت بروز درد سیاتیک به دلیل فشرده‌سازی ستون فقرات به دلیل افزایش حجم رحم است.

2.علائم سیاتیک بارداری چیست؟

درد سیاتیک در بارداری موجب کمردرد، پا درد، ضعف در کنترل مثانه و همچنین بی‌حسی پاها خواهد شد. به صورت کلی درد سیاتیک با یک درد شدید، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسب همراه است که از پشت یا باسن شروع شده و تا پشت پاها منتشر می‌یابد.

3.چه دارویی برای درمان سیاتیک بارداری مجاز است؟

استامینوفن، آسپرین و گاباپنتین که حتما باید با تجویز پزشک انجام شود.

4.آیا تغییرات هورمونی در بارداری سبب ایجاد دردهای عصبی می شود؟

بله، افزایش هورمون ریلکسین در بدن مهم ترین دلیل ایجاد دردهای عصبی در بارداری است.

منابع:

https://www.lancastergeneralhealth.org/health-hub-home/motherhood/your-pregnancy/sciatic-nerve-pain-during-pregnancy