تغذیه روماتیسم: برای درمان روماتیسم چه بخوریم؟

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی (RA) یک بیماری سیستمیک و خودایمنی است که منجر به افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و پوکی استخوان در فرد می شود. در بسیاری از بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید کمبود مواد ضروری بدن مشاهده شده است. مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب، آنتی اکسیدانها، روی، فولات، ویتامین های گروه B، کلسیم و ویتامین D منجر به افزایش سلامت عمومی و درنتیجه کنترل بیماری می شود. علاوه بر مواد غذایی سبک تغذیه ای فرد در پیشرفت بیماری بشدت موثر است. درواقع اثرات مثبت رژیم های کم کربوهیدرات مثل رژیم فستینگ و گیاه خواری در کنترل بیماری روماتیسم مفصلی اثبات شده است. از سوی دیگر تغییر میکروبیوم روده نیز براساس تحقیقات انجام شده در روند پیشرفت بیماری موثر است. از این رو به همین دلیل مصرف پروبیوتیک ها در این بیماران ضروری است.

آشنایی با آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که طی آن سیستم ایمنی بدن به سلولهای سالم حمله می کند و به این ترتیب منجر به بروز التهاب در منطقه درگیر می شود. ریشه این بیماری هنوز مشخص نیست. بیماری روماتیسم منجر به تخریب بافت مفصلی می شود و به همین دلیل ممکن است در طولانی مدت منجر به بروز ناتوانی در فرد شود. اما با این حال بیماران مبتلا به روماتیسم با داشتن برنامه استراحت مناسب و روتین ورزشی منظم می توانند تا حد زیادی از پیشرفت بیماری بکاهند. به همین دلیل بیماران مبتلا به روماتیسم می توانند زندگی طولانی داشته باشند و نهایت بیماری می تواند 3 تا 10 سال از عمر مفید بیمار بکاهد. این بیماری درمان قطعی ندارد. بیماری دارای فاز خاموشی و فعالیت است و بیمار در مواقعی هیچ علائمی نخواهد داشت. کنترل پیشرفت بیماری از طریق ترکیب روشهای درمانی، فیزیوتراپی، کاهش فشار بر مفصل و اصلاح سبک زندگی که شامل رژیم غذایی می شود است.

بیشتر بخوانید: درمان روماتیسم مفصلی

توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به روماتیسم

درست است که روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی و پیشرونده است. اما جالب است بدانید که تغذیه به عنوان یک عامل محیطی بشدت در کنترل روند پیشرفت بیماری موثر است. تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است و نتایج فوق العاده ای از آنها استراج شده است؛ به طور کلی توصیه های تغذیه روماتیسم در دو گروه غذاهای مفید و مضر برای روماتیسم مفصلی طبقه بندی می شوند. غذاهای مفید برای روماتیسم شامل انواع مواد غذایی دارای خاصیت ضدالتهاب مثل زردچوبه، زنجبیل و چای سبز است. همچنین مصرف مواد غذایی که میکروبیوم روده را غنی می کند مثل کفیر و نوشیدنی کامبوجیا در کنترل بیماری موثر هستند. از سوی دیگر مصرف گوشت پخته شده با حرارت بالا، شکر و انواع افزودنی و رنگ هایی که در مواد غذایی استفاده می شوند برای بیماران روماتیسمی مضر هستند.

بیشتر بخوانید: درمان سنتی روماتیسم

غذاهای غنی از آنتی اکسیدان

گنجاندن انواع غذاهای غنی از آنتی اکسیدان در رژیم غذایی می تواند به مبارزه با استرس اکسیداتیو، که اغلب در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید افزایش می یابد، کمک کند. میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند انواع توت ها، اسفناج، کلم پیچ و فلفل دلمه ای منابع عالی آنتی اکسیدان هستند. علاوه بر این، گیاهان و ادویه‌هایی مانند زردچوبه، زنجبیل و سیر اثرات ضد التهابی امیدوارکننده‌ای نشان داده‌اند.

ویتامین D و کلسیم

حفظ سطح کافی ویتامین D و کلسیم برای سلامت استخوان ها، به ویژه برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که ممکن است در معرض افزایش خطر پوکی استخوان باشند، ضروری است. غذاهایی مانند لبنیات غنی شده، سبزیجات برگ دار و ماهی های چرب منابع عالی این مواد مغذی هستند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانو درد

پروبیوتیک ها و روماتیسم مفصلی

مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک به دلیل دارا بودن باکتری های مفید اثرات مثبتی در سیستم گوارشی، پوست و کاهش چربی و قند خون دارد. اما جالب است بدانید که پروبیوتیک ها در کنتزل بیماری آرتریت روماتوئید نیز موثر هستند. به نظر می رسد که باکتری های مفید بر التهاب تأثیر می گذارند و نشانگرهای زیستی رایج التهاب از جمله پروتئین واکنشی C (CRP) را کاهش می دهند. البته اثرات مثبت پروبیوتیک ها پس از 8 هفته از مصرف آن قابل مشاهده است.

بیشتر بخوانید: خوراکی غضروف ساز

محدود کردن غذاهای محرک

در حالی که هیچ رویکرد یکسانی برای همه وجود ندارد، برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است متوجه شوند که برخی از غذاها باعث ایجاد علائم آنها می شوند. مقصرهای رایج عبارتند از غذاهای فرآوری شده، قندهای تصفیه شده، چربی های اشباع شده و مصرف بیش از حد الکل. داشتن دفترچه خاطرات غذایی و کار با یک متخصص مراقبت های بهداشتی یا متخصص تغذیه می تواند به شناسایی و مدیریت این غذاهای محرک کمک کند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمر درد

غذاهای ضد التهاب

التهاب یکی از ویژگی های کلیدی آرتریت روماتوئید است و مصرف مواد غذایی با خواص ضد التهابی می تواند به کاهش علائم کمک کند. برخی از نمونه‌های غذاهای ضدالتهابی شامل ماهی‌های چرب (مانند سالمون، ماهی خال مخالی و ساردین)، گردو، دانه‌های کتان، دانه‌های چیا، روغن زیتون، زردچوبه، زنجبیل و سبزیجات با برگ سبز هستند. این غذاها حاوی اسیدهای چرب امگا 3، آنتی اکسیدان ها و سایر ترکیبات هستند که می توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند.

اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6

اسیدهای چرب امگا 3 به دلیل مزایای بالقوه آنها در مدیریت علائم آرتریت روماتوئید به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. ماهی های آب سرد مانند سالمون، قزل آلا و تن، منابع عالی امگا 3 هستند. برای کسانی که گزینه های گیاهی را ترجیح می دهند، دانه کتان، دانه چیا و گردو جایگزین های خوبی هستند. نشان داده شده است که اسیدهای چرب امگا 3 باعث کاهش درد مفاصل، سفتی صبحگاهی و نیاز به داروهای ضد التهابی در برخی از افراد مبتلا به RA می شود.

بیشتر بخوانید: درمان زانو درد با سیاه دانه

میوه های غنی از ویتامین C

ویتامین C یک ماده مغذی ضروری است که نقش مهمی در سنتز کلاژن و عملکرد سیستم ایمنی دارد. مرکباتی مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو و لیموترش منابع عالی ویتامین C هستند. سایر میوه های غنی از ویتامین C عبارتند از: توت فرنگی، کیوی، پاپایا و آناناس. ویتامین C دارای خواص آنتی اکسیدانی است که می تواند به محافظت از بافت های مفصلی در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک کند و همچنین ممکن است به کاهش التهاب کمک کند.

بیشتر بخوانید: تغذیه زانو درد

توت ها

انواع توت ها مانند زغال اخته، توت فرنگی، تمشک و شاه توت نه تنها خوشمزه هستند، بلکه سرشار از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد التهابی نیز هستند. این میوه ها حاوی سطوح بالایی از آنتوسیانین هستند که نشان داده اند التهاب و استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش می دهند. گنجاندن انواع توت ها در رژیم غذایی شما می تواند مزایای سلامتی متعددی از جمله تسکین بالقوه علائم RA را به همراه داشته باشد.

زنجبیل و زردچوبه

زنجبیل و زردچوبه ادویه هایی هستند که به دلیل خواص ضدالتهابی شناخته شده اند. زنجبیل را می توان به صورت تازه، پودر یا به عنوان چای مصرف کرد، در حالی که زردچوبه معمولاً در کاری استفاده می شود و می توان آن را به عنوان مکمل مصرف کرد. زنجبیل و زردچوبه هر دو برای کاهش درد و التهاب مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مورد مطالعه قرار گرفته اند.

چای سبز

ماده ای به نام EGCG یکی از اصلی ترین فیتوکمیکال موجود در چای سبز در بیماری های قلبی و عروقی، التهابی و نورودژنراتیو و همچنین انواع سرطان موثر است. همچنین این ماده تولید موادی در داخل مایع سینوییال را مهار می کند و از این طریق از تخریب استخوان و غضروف مفصلی پیشگیری می کند. این ماده بر روی موش های آزمایشگاهی نیز منجر به سرکوب التهاب شد.

بیشتر بخوانید: تغذیه سیاتیک

روزه داری و کنترل روماتیسم

رژیم فستینگ یا محدود کردن کربوهیدرات ها برای دوره 7 تا 10 روزه سبب سرکوب سیستم ایمنی و کاهش فعالیت سلول T می شود که نتیجه آن کاهش التهاب در بدن است. اگرچه کاهش التهاب پس از روزه داری نشان داده شد اما اثرات روزه داری در افرادیکه مورد مطالعه قرار گرفتن کوتاه مدت بود.

رژیم گیاه خواری و تاثیرات آن در روماتیسم

یک رژیم غذایی گیاه خواری با افزایش آنتی اکسیدانها، لاکتوباسیل ها و فیبرها، تنوع فلور روده را افزایش می دهد. طی یک مطالعه 24 بیمار که مبتلا به روماتیسم مفصلی بودند مورد بررسی قرار گرفتن. طی این مطالعه افراد به مدت 4 هفته رژیم غذایی با چربی بسیار پایین دریافت کردند. پس از این مدت درد و ناراحتی حاصل از بیماری بشدت در بیماران کاهش یافت.

غذاهای مضر برای روماتیسم

درست است که هیچ رژیم غذایی وجود ندارد که بتوان ادعا کرد بهتر از داروها برای کنترل بیماری روماتیسم مفصلی موثر واقع شود. اما رژیم غذایی که به آن متعهد هستید تاثیراتی در پی خواهد داشت. در ادامه لیستی از غذاهایی را که منجر به افزایش سرعت پیشرفت بیماری می شود عبارت است از:

• گوشت کبابی یا سرخ شده: گوشت ها حاوی مقادیر بالایی از ماده گلیکاسیون هستند که منجر به شروع واکنش التهابی در بدن می شوند. این ماده در حرارت بالا مثل سرخ کردن و کباب کردن افزایش می یابد. این درحالی است که بخارپز کردن یا اب پز کردن گوشت به مراتب روش پخت بهتری برای این بیماران است.
• غذاهای چرب: چربی ترانس که به عنوان اسیدهای چرب غیراشباع شناخته می شوند و در مارگارین و روغن های گیاهی یافت می شوند. تحقیقات نشان می دهد که مصرف چربی های ترانس منجر به افزایش التهاب در بدن می شود.
• قندها و کربوهیدرات های تصفیه شده: هضم این مولکول ها باعث آزاد شدن سیتوکین یا پیام رسان های التهابی در بدن می شود. تمام نوشابه ها، آبیموه های صنعتی و شیرینی ها به همین دلیل منجر به افزایش التهاب در بدن می شوند.
• گلوتن: اگر فردی به گلوتن حساسیت دارد بایداز غذاهای حاوی گلوتن خودداری کنند.
• طعم دهنده های مصنوعی: تحقیقات نشان می دهد که مونوسدیم گلوتامات (MSG) که یک ماده شیمیایی است که اغلب به عنوان طعم دهنده در بسیاری از خوراکی ها مورد استفاده قرار می گیرد باعث التهاب می شود.
• الکل: مصرف الکل به صورت افراطی سم کبد را افزایش می دهد و درنتیجه باعث افزایش التهاب در بدن می شود. به خصوص اگر در کنار مصرف الکل از داروهای ضدالتهاب استفاده می کنند.

کلام آخر

در حالی که تغذیه به تنهایی نمی تواند آرتریت روماتوئید را درمان کند، اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل می تواند به طور قابل توجهی بر مدیریت علائم و بهزیستی کلی تأثیر بگذارد. یک رژیم غذایی ضد التهابی سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم، همراه با مصرف کافی اسیدهای چرب امگا 3، آنتی اکسیدان ها، ویتامین D و کلسیم می تواند به کاهش التهاب، کاهش درد و حمایت کمک کند. سلامت استخوان. برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید همکاری نزدیک با متخصصان مراقبت های بهداشتی و متخصصان تغذیه ثبت شده برای ایجاد یک برنامه غذایی شخصی که متناسب با نیازها و اهداف خاص آنها باشد، مهم است. با گنجاندن این توصیه های غذایی در سبک زندگی، افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید می توانند نقش فعالی در مدیریت وضعیت خود و بهبود کیفیت زندگی خود داشته باشند.