پیرفورمیس یک عضله است که از انتهای ستون فقرات شروع می شود و به صورت مورب از روی باسن می گذرد که دقیقا در مسیر سیاتیک قرار دارد. حال اگر عضله پیرفورمیس دچار التهاب شود به عصب سیاتیک فشار وارد می کند. درنتیجه علائم سیاتیک مثل بی حسی نشیمنگاه، بی حسی و گزگز در پا ایجاد می شود. این سندروم می تواند هم در سمت راست و هم چپ ایجاد شود. سندروم پیرفورمیس خیلی شایع نیست و حدودا از هر 100 نفر که به کمر درد مبتلا می شوند تنها 3 نفر به سندروم پیرفورمیس مبتلا هستند. سندروم پیرفورمیس معمولا به دلیل صدمات، تورم، اسپاسم عضلانی و یا بافت اسکار در عضلات پیرفورمیس ایجاد می شود. این عارضه معمولا به خودی خود طی چند روز با استراحت و درمانهای خانگی بهبود می یابد.
علائم سندروم پیرفورمیس
این سندرم را می‌توان با علائم دیگر بیماری‌هایی که بر لگن، کمر و ساق پا تأثیر می‌گذارند، اشتباه گرفت. علائم سندروم پیرفورمیس عبارت‌اند از:
- درد در باسن
- سوزش
- بی‌حسی یا گزگز در باسن
- ضعف در ران یا پا
- احساس ضربه‌زدن در پا
- اسپاسم عضلانی در باسن یا پشت ران
فعالیت‌هایی که می‌توانند باعث تشدید علائم سندروم پیرفورمیس شوند نیز شامل:
- نشستن برای مدت طولانی
- راه‌رفتن یا ایستادن طولانی‌مدت
- چرخش ناگهانی
- بلندکردن اشیا سنگین
بیشتر بخوانید: درمان کمر درد
تفاوت سندروم پیرفورمیس و سیاتیک
اگرچه سندروم پیرفورمیس و سیاتیک با یکدیگر در ارتباط هستند، چراکه هر دو روی عصب سیاتیک تاثیر می گذارند، اما دو بیماری جدا از هم محسوب می شوند. سیاتیک اغلب ناشی از تنگی کانال نخاعی و دیسک کمر است. علائم سیاتیک در پایین کمر احساس می شود و به سمت پا سرایت می کند. اما در سندروم پیرفورمیس فقط عضله پیرفورمیس درگیر می شود و نواحی اطراف آن دچار سوزش و گزگز می شود. درواقع درد ناشی از سندروم پیرفورمیس متمرکزتر از سیاتیک است و فقط در ناحیه خاص احساس می شود.
علت سندروم پیرفورمیس
به طور کلی هر عاملی که سبب شود عضله پیرفورمیس بر سیاتیک تاثیر بگذارد می تواند منجر به بروز سندروم پیرفورمیس شود. این موارد شامل موارد زیر است:
- التهاب عضله پیرفورمیس
- اسپاسم کمر
- ایجاد اسکار روی عضله
این موارد می تواند ناشی از فعالیت های زیر باشد:
- فشار بیش از حد در هنگام راه رفتن، کوهنوردی یا بالا رفتن از پله ها
- آسیب به باسن، لگن و یا پا ناشی از حوادث
- کم تحرکی و داشتن عضلات باسن که انعطاف پذیر نیستند
- گرم نکردن قبل از فعالیت ورزشی
- انجام حرکات تکراری
البته در برخی از افراد آناتومی بدن منحصر به فرد سبب می شود که فرد بیشتر در معرض ابتلا به سندروم پیرفورمیس قرار بگیرد. به عنوان مثال، افرادیکه محل قرارگیری رگ سیاتیک و یا عضله پیرفورمیس در آنها با افراد دیگر متفاوت است بیشتر در معرض این سندروم قرار دارند.
تشخیص زود هنگام سندروم پیرفورمیس
در معاینه فیزیکی، پزشک ناحیه لگن و باسن را بررسی می‌کند و ممکن است از بیمار بخواهد که برخی از حرکات را انجام دهد تا نحوه عملکرد عضلات را ارزیابی نماید. پزشک ممکن است از تست‌های زیر برای تشخیص سندروم پیرفورمیس استفاده کند:
- تست Freibergs : در این تست، پزشک زانوی بیمار را خم می‌کند و پا را به سمت بالا می‌کشد. سپس، پزشک به‌آرامی پای بیمار را به سمت بیرون می‌چرخاند. اگر این حرکت باعث درد در باسن یا پشت ران شود، ممکن است نشانه‌ای از این سندروم باشد.
- تست انقباض پیرفورمیس: در این تست، پزشک از بیمار می‌خواهد که عضله پیرفورمیس را منقبض کند. اگر این انقباض باعث درد در باسن یا پشت ران شود، احتمالاً علامتی از این سندروم خواهد بود.
پزشک همچنین از انواع روش های تصویربرداری مثل اولتراسوند، سی تی اسکن و ام آر ای و الکترومیلوگرام به منظور تشخیص بیماری استفاده می کند.
درمان سندروم پیرفورمیس
در بیشتر موارد، سندروم پیرفورمیس با درمان مناسب قابل‌رفع شدن است. بااین‌حال، ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا درد و سایر علائم به طور کامل برطرف شوند. درمان سندروم پیرفورمیس معمولاً شامل ترکیبی از موارد زیر است:
- استراحت
- یخ درمانی
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- فیزیوتراپی متمرکز بر کشش و تقویت عضله پیرفورمیس
- ماساژ درمانی
- ورزش در خانه به منظور تقویت عضلات پیرفورمیس
- مصرف داروهای شل کننده عضلات
- تزریق استروئید
- تزریق بوتاکس
در موارد بسیار شدید و وقتی درمانهای ذکر شده موثر واقع نمی شوند پزشک ممکن است راهکار جراحی برای درمان سندروم پیرفورمیس توصیه کند. طی عمل جراحی بافت اسکار و بافتی که برای عصب سیاتیک مزاحمت ایجاد می کند برداشته می شود. به این ترتیب فشار وارد شده بر عصب سیاتیک رفع خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ورزش کمر درد در خانه
پیشگیری از سندروم پیرفورمیس
برای پیشگیری از سندروم پیرفورمیس لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- یک روتین ورزشی منظمی داشته باشید
- سعی کنید در هنگام نشستن، ایستادن و راه رفت وضعیت بدنی مناسبی داشته باشید
- بدرستی اشیا را بلند کنید و به جای انداختن فشار بر روی کمر از قدرت پاها استفاده کنید
- حرکات کششی مناسب را در بین فعالیت های تکراری روزانه بگنجانید
درد سندروم پیرفورمیس چقدر طول می کشد؟
اگر مبتلا به سندروم پیرفورمیس شده اید خیلی نگران نباشید. چراکه این سندروم پس از فروکش کردن التهاب عضله به خوبی بهبود می یابد. درواقع طول دوره درمان سندروم پیرفورمیس از 3 تا 10 روز است. اما چیزی که بیشتر باید نگران آن باشید این است که از لازم است از منشا بیماری پیشگیری کنید، چراکه افرادیکه به سندروم پیرفورمیس مبتلا می شوند اغلب پس از چند ماه مجدد به این عارضه مبتلا می شوند. اصلاح سبک زندگی و گنجاندن ورزش و انجام حرکات کششی بهترین راه برای پیشگیری از بازگشت مجدد بیماری است.
چه زمان برای سندروم پیرفورمیس به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار علائم سندروم پیرفورمیس شده اید به احتمال زیاد با کمی استراحت و درمانهای خانگی کمر درد بهبود یابید. اما اگر علائم زیر را نیز مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- زمین خوردن های مکرر به دلیل بی حسی یا پا درد
- دردی که بیش از چند هفته طول بکشد
- مشکل در کنترل ادرار و مدفوع
- ضعف و بی حسی ناگهانی در پاها
- ضربه یا آسیب به کمر، لگن و یا ساق پا
- مشکل در بلند کردن پا از روی زمین
پرسش و پاسخ در مورد سندروم پیرفورمیس
1.چه کاری نباید در بیماری سندروم پیرفورمیس انجام داد؟
از وارد کردن فشار به عضله خودداری کنید.
2.آیا راه رفتن برای فردیکه مبتلا به سندروم پیرفورمیس است خوب است؟
راه رفتن بهترین راه برای تسکین درد عضله پیرفورمیس است.
3.چه چیز سندروم پیرفورمیس را تشدید می کند؟
نشستن و راه رفتن طولانی مدت منجر به تشدید بیماری می شود.
4.بهترین ورزش برای رفع درد سندروم پیرفورمیس کدام است؟
ورزش هایی که سبب تقویت عضلات همسترینگف گلوت و باسن می شوند در تسکین درد موثر هستند.