همه آنچه درباره گرفتگی کمر (اسپاسم کمر) باید بدانید!

گرفتگی کمر یا همان اسپاسم کمر وضعیتی است که در آن عضلاتی که در کمر قرار دارند دچار انقباض ناگهانی می شوند و در همان وضعیت باقی می مانند. گرفتگی کمر معمولا در پی حرکت ناگهانی، بلند کردن اجسام سنگین، سرما زدگی و یا عوارض برخی از داروها مثل قرص چربی خون باشد. درد اسپاسم کمر ممکن است به صورت خفیف و کلافه کننده و یا شدید و تیرکشنده باشد. درمان گرفتگی کمر معمولا با روش های درمان خانگی مثل کمپرس گرم، مصرف قرص شل کننده عضلات و یا استفاده از پمادها و داروهای موضعی باشد.

گرفتگی عضلات کمر چیست؟

اسپاسم یا گرفتگی کمر به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن عضلات کمری به طور ناگهانی و به طور سفت شدن یا انقباض می‌کنند. این وضعیت ممکن است با درد و مشکلات در حرکت همراه باشد. در این وضعیت، احساس سفتی و تنش عضلات کمر مشخص می‌شود و ممکن است به طور یکنواخت در امتداد کمر یا در مناطق خاصی از کمر اتفاق بیافتد. اسپاسم کمر معمولاً به علت تنش ناگهانی عضلات کمری واقع می‌شود. این تنش می‌تواند به علت فعالیت‌های خسته‌کننده، بلند کردن اشیاء سنگین، حرکات نادرست یا تغییرات مهره‌های کمری ایجاد شود. این وضعیت ممکن است در موارد مختلفی از جمله اسپاسم عضلات، کمر درد، تراوش عضلات، آسیب به عضلات یا تغییرات در مهره‌های کمری ایجاد شود.

بیشتر بخوانید: قرص کمر درد

علائم گرفتگی عضلات کمر‌ به چه شکل است؟

اکثر دوره های اسپاسم کمر ممکن است از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد. برخی از موارد شدید حدود 6 تا 8 هفته طول می‌کشد، اما اسپاسم و درد باید به تدریج در این دوره زمانی کاهش یابد و به شما امکان می‌دهد به طور طبیعی حرکت کنید و به فعالیت طبیعی روزانه خود بازگردید. علائم رایجی که هنگام گرفتگی عضلات کمر احساس می‌شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد در یک یا هر دو طرف کمر: درد معمولاً در ناحیه کمر احساس می‌شود و می‌تواند متفاوت باشد، از درد تیز و حاد تا درد مزمن.
• احساس سفتی در کمر: عضلات کمری به طور ناگهانی انقباض می‌کنند، و این انقباض ممکن است به شما احساس سفتی و تنش در ناحیه کمری بدهد.
• مشکل در خم کردن ستون فقرات: اسپاسم کمر معمولاً باعث محدودیت در حرکت‌های خم کردن و انحنایی نخواهد شد، و شما ممکن است دچار مشکل در انجام این حرکات شوید.
• درد و احساس نبض در ناحیه کمر: احساس نبض و درد در منطقه کمر ممکن است همراه با گرفتگی پشت کمر باشد.

در برخی موارد، گرفتگی پشت کمر می‌تواند به لگن منتقل شده و باعث درد عصبی، بی حسی و سوزن سوزن شدن در مناطقی از لگن و حتی پاها شود.

بیشتر بخوانید: برای مشاهده انواع زانوبند طبی کلیک کنید.

علت گرفتگی عضلات کمر چیست؟

اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر به دلیل سفت شدن بافت ماهیچه‌ای ایجاد می‌شود. اما این سفتی اغلب در نتیجه برخی از فشارهای مکانیکی دیگر رخ می‌دهد.

1. اسپاسم کمر پس از هر نوع فشار یا آسیب به بافت های نرم (عضلات، تاندونها یا رباط ها) رخ می دهد. درواقع اسپاسم نتیجه دفاع عضلات از خود برای پیشگیری از رگ به رگ شدن است.
2. استرس و اضراب وضعیتی را در بدن شما ایجاد می‌کند که در آن بافت عضلانی نزدیک ستون فقرات شما به طور غیر طبیعی کشیده می شود. در نتیجه این کشش، رشته‌های ماهیچه‌ای سفت می‌شوند و احساس سفتی دردناکی ایجاد می‌شود.
3. ماهیچه ها در پاسخ به هر مشکل آناتومی ممکن است دچار اسپاسم شوند. به طور کلی اگر کمر درد ناشی از اسپاسم در طی 1 تا 2 هفته درمان نشد و یا درد رفت و برگشتی داشت، می تواند نشانه یک بیماری در آناتومی ستون فقرات و دیسک ها باشد. مهم ترین این بیماری ها شامل:

• فتق دیسک کمر: فتق دیسک کمر وقتی رخ می‌دهد که جلد خارجی دیسک از محل خود بیرون بیافتد و فشار به عصب‌های کمری و عضلات اطراف اعمال شود.
• آرتروز کمر: آرتروز کمر به تخریب و ساییدگی غضروف‌های مفصلی کمری اشاره دارد. این وضعیت می‌تواند به سفتی و تنش عضلات کمری منجر شود.
• کشیدگی‌های کمر: بلند کردن اشیاء سنگین، حرکات نادرست، یا فشار زیاد روی عضلات کمری می‌توانند به کشیدگی‌های عضلاتی منجر شوند که اسپاسم کمر را ایجاد می‌کنند.
• استفاده بیش از حد از عضلات کمر: استفاده مفرط از عضلات کمری بدون استراحت کافی ایجاد گرفتگی عضلات کمر می‌کند.
• وضعیت نشستن یا ایستادن ضعیف: وضعیت نشستن یا ایستادن نادرست و بدون حمایت می‌تواند به سفتی عضلات کمری از جمله عضلات مهم پشت و شکم منجر شود.
• اسپوندیلولیستزیس: اسپوندیلولیستزیس به وضعیتی اطلاق می شود که مهره ها از موقعیت خود در ستون فقرات لغزش پیدا می کنند. آنترولیستزیس و رترولیستزیس از جمله انواع مختلف این وضعیت هستند که می‌توانند باعث سفتی عضلات پشت کمری و ایجاد گرفتگی پشت کمر منجر شود.
• تنگی کانال نخاعی: تنگی کانال نخاعی به فشار بر روی نخاع کمری اشاره دارد که ممکن است به علائم اسپاسم کمر منجر شود.

بیشتر بخوانید: درد پا از زانو به پایین

درمان گرفتگی عضلات کمر در خانه

وقتی دچار گرفتگی کمر می شوید اولین گزینه ای که به ذهنتان می رسد این است که چطور می توان بدون مراجعه به پزشک و خیلی فوری اسپاسک کمر را درمان کنید. در ادامه لیستی از روش ها برای درمان گرفتگی کمر ارائه خواهد شد که بیشترین اثربخشی را دارند.

استراحت؛ اولین راهکار درمان گرفتگی کمر در منزل

اسپاسم دردناک عضلات پشت می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه یا حتی حرکت را دشوار کند. درد ممکن است منجر به آسیب بیشتر و تاخیر در بهبودی شود. به جای اینکه سعی کنید درد را از بین ببرید، به آن استراحت دهید. مثلاً یک روز در خانه بمانید و راحت باشید. فقط به یاد داشته باشید که عدم تحرک طولانی مدت می‌تواند ماهیچه‌های شما را سفت کند و منجر به درد بیشتر شود. به طور کلی، راه رفتن روی پشت شما ملایم است و جریان خون را بهبود می‌بخشد، که به نوبه خود به تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. با این حال، در برخی موارد، زمین ناهموار یا راه رفتن به سمت پایین یا سربالایی می‌تواند یک دلیل زمینه‌ای برای اسپاسم عضلات کمر را تشدید کند.

بیشتر بخوانید: گرفتگی عضلات

سرما درمانی؛ کاهش التهاب کمر و رفع اسپاسم

استفاده از یخ پیچیده شده در یک غلاف محافظ یا حوله، یا یک بسته سرد، روی قسمت دردناک کمر راه دیگری برای کمک به تسکین درد شدید است. به عنوان یک دستورالعمل کلی، سرما درمانی به کاهش التهاب موضعی کمک می‌کند که به نوبه خود در تسکین درد موثر است‌. سرما درمانی را می‌توان به مدت 15 یا 20 دقیقه اعمال کرد و سپس قبل از استفاده بعدی چند ساعت به پوست استراحت داد.

بیشتر بخوانید: کمر درد زنان

گرما درمانی؛ افزایش گردش خون و تسکین گرفتگی کمر

استفاده از کیسه حرارتی یا پد حرارتی در ناحیه آسیب دیده می‌تواند باعث افزایش جریان خون و تسکین درد شود. همانند سرما درمانی، استفاده از گرما درمانی را هر بار به 15 یا 20 دقیقه محدود کنید. حداقل چند ساعت زمان بازیابی پوست خود را بین برنامه ها در نظر بگیرید. استفاده از کمربندهای حرارتی نیز به جای کیسه آب گرم می تواند به بیمار کمک کند. کمربند پلاتینر یکی از انواع کمربندهای حرارتی موثر در گرفتگی و اسپاسم کمر است.

استفاده از بالشت شیبدار برای تسکین اسپاسم کمر

زمانی که استراحت می‌کنید، می‌توانید با دراز کشیدن به پشت در رختخواب، در حالی که بالاتنه‌تان با شیب ملایمی حمایت می‌شود و یک بالش زیر زانوهایتان قرار دارد، استرس را بر روی کمرتان کاهش دهید. همچنین سعی کنید روی یک صندلی درازکش به صورت شیبدار بنشینید و پاها را تکیه داده و زانوها را کمی خم کنید

مسکن‌های بدون نسخه؛ برای گرفتگی کمر چه قرصی بخوریم؟

یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) می‌تواند به کاهش التهاب و درد ناشی از گرفتگی کمر کمک کند. نمونه‌هایی از NSAID‌های بدون نسخه شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن (Aleve) و آسپرین هستند. برخی افراد دریافتند که استامینوفن (تیلنول) که درد را برطرف می‌کند اما التهاب را برطرف نمی کند، نیز موثر است.

داروهای شل کننده عضلات

حرکت ماهیچه ها با فرمان های مغز که از طریق عصب ها منتقل می شود انجام می شود. با اسپاسم عضلات تمرکز روی منشا سیگنال ها منطقی به نظر می رسد. درواقع داروهای شل کننده عضلات سیگنال های بین مغز و عضلات را قطع می کند. البته این داروها باید در کوتاه مدت مصرف شوند.

با این حال، مطالعات بالینی گسترده ای در مورد اثربخشی شل کننده های عضلانی اسکلتی محدود هستند. علاوه بر این، اثبات نشده است که این داروها نسبت به استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای تسکین کمردرد گزینه بهتری هستند. بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهند که شل‌کننده‌های عضلانی اسکلتی ممکن است برای تسکین کوتاه‌مدت کمردرد حاد مفید باشند، زمانی که سایر داروها مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا استامینوفن موثر واقع نمی شوند. در مطالعات صورت گرفتگی که به مقایسه اثربخشی انواع قرص های شل کننده عضلات پرداخته شد هیچ شل کننده عضلانی اسکلتی خاصی برتر از سایرین نبوده است. با این حال، سیکلوبنزاپرین و تیزانیدین معمولا اثربخشی اندکی بالاتر دارد. این دارو به خصوص برای بیمارانی که به دلیل اسپاسم عضلانی دچار بی خوابی شده اند توصیه می شود.  داروهای شل کننده عضلات به دو دسته ضد اسپاسم و ضد اسپاستیک تقسیم می شوند که فقط گروه داروهای ضداسپاستیک مناسب افرادی است که به گرفتگی عضلانی مبتلا شده اند. در جدول زیر بهترین این داروها آورده شده است:

آمپول‌های شل کننده‌ عضلانی

اینها داروهای تجویزی هستند که مستقیماً عضلات را هدف قرار نمی‌دهند. بلکه اثر آرام بخشی کلی بر بدن شما دارند. شل‌کننده‌های عضلانی معمولاً تنها در صورتی تجویز می‌شوند که درد شدید باشد، که اعتقاد بر این است که از اسپاسم عضلانی (حداقل تا حدی) ناشی می‌شود، و سایر درمان‌ها (مانند آنچه در بالا توضیح داده شد) تسکین کافی نداشته باشند. به دلیل خطر عوارض جانبی جدی، شل کننده‌های عضلانی فقط به صورت کوتاه مدت استفاده می‌شوند. برخی از عوارض جانبی ممکن است شامل سرگیجه، خواب آلودگی، کاهش زمان واکنش و غیره باشد. رانندگی در شرایطی که تحت تأثیر شل کننده‌های عضلانی هستید مجاز نیست.

بیشتر بخوانید: بهترین آمپول کمر درد

تمرینات ورزشی

برای رفع گرفتگی عضلات پیاده روی کنید. بهتر است پیاده روی را از زمان های کوتاه مثلا 5 تا 10 دقیقه در روز طی چند نوبت انجام دهید و به تدریج زمن پیاده روی را افزایش دهید. پس از آنکه احساس کردید گرفت کمر تسکین یافت حرکت کششی را شروع کنید. حرکات کششی را بهتر است قبل و بعد از ورزش و در هنگام خواب انجام دهید. همچنین پس از بهبودی کامل نیز به انجام فعالیت های ورزش ادامه دهید. انجام ورزش های کششی و قدرتی به صورت روزانه سبب افزایش قدرت عضلات و تخلیه فشار اضافی از روی ماهیچه ها می شود و به این ترتیب احتمال ابتلا به اسپاسم کمر به شدت کاهش می یابد.

چسب ضد درد کمر

چسب های کمر یکی از بهترین درمانهای اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر است. این چسب ها حاوی مواد تسکین دهنده متفاوتی هستند که هر یک به طریقی منجر به تسکین درد می شوند:

• کپسایسین: کپسایسین همان ماده فعال موجود در فلفل های تند است. این ماده مانع از برقراری ارتباط عصب ها در ناحیه آسیب دیده به مغز می شوند و درنتیجه فرد احساس درد نخواهد کرد. در مورد پماد فلفل اینجا بخوانید.
• دیکلوفناک: این داروی ضد التهابی غیر استروئیدی به تسکین درد و کاهش التهاب کمک می کند. این دارو با جلوگیری از تولید پروستاگلاندین به کاهش درد و التهاب در بدن را کاهش می دهد.
• لیدوکائین: لیدوکائین یک عامل بی حس کننده است. قرار دادن چسب لیدوکائین روی کمر درد ممکن است با جلوگیری از ارسال سیگنال‌های درد مغز توسط اعصاب در ناحیه آسیب‌دیده، به کاهش ناراحتی شما کمک کند.
• منتول: منتول از عصاره گیاه نعناع فلفلی گرفته شده است که با احساس خنکی منتول اعصاب در ناحیه آسیب دیده را کاهش داده و منجر به کاهش کمر درد می شود.
• متیل سالیسیک: متیل سالیسیلات که از گیاه وینترگرین گرفته شده است، احساس خنکی روی پوست ایجاد می کند. چسب موضعی به عنوان یک ضد تحریک عمل می کند، روی پوست می نشیند و احساسات مختلفی را ایجاد می کند که به منحرف کردن حواس بدن از درد کمک می کند.

فیزیوتراپی برای گرفتگی کمر

تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند ماهیچه‌های مرکزی را تقویت کنند که از کمر حمایت می‌کنند، تحرک و انعطاف پذیری را افزایش می‌دهند و وضعیت بدن را برای کاهش خطر عود اسپاسم کمر بهبود می‌بخشند. به طور خاص، به نظر می‌رسد تمرینات پشت مکنزی مفید باشد. این رویکرد فیزیوتراپی شامل تمرکز بر وضعیت بدن و تکرار تمریناتی است که ناحیه گرفتگی پشت کمر شما را هدف قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: فیزیوراپی چیست؟

چه افرادی بیشتر به گرفتگی عضلات کمر مبتلا می شوند؟

به طور کلی افرادیکه به طور حرفه ای ورزش می کنند و مدام وزنه های سنگین بلند می کنند احتمال بیشتری دارد که به اسپاسم کمر مبتلا شوند. همچنین افرادیکه به دیگر انواع کمر درد مبتلا هستند نیز بیشتر در معرض گرفتگی عضلات کمر قرار دارند. از آن گذشتهخ برخی از انواع کمر درد مثل سندروم پیریفورمیس فرد را در معرض گرفتگی کمر قرار می دهد.

چه زمانی برای گرفتگی کمر به پزشک مراجعه کنیم؟

به طور کلی گرفتگی کمر یک عارضه حاد تلقی نمی شود، اما اگر علائم زیر را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• نمی توانید دست یا پایتان را حرکت دهید.
• علائم بیماری در حال تشدید شدن است.
• درد بسیار شدید و ناتوان کننده ای در پاها، شکم، نشیمنگاه تجربه کردید
• احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن داشتید
• احساس ضعف در عضلات دارید

بیشتر بخوانید: خرید کمربند طبی

چگونه از ایجاد گرفتگی عضلات کمر جلوگیری کنیم؟

این روش‌های پیشگیری می‌تواند به جلوگیری از پیشروی اسپاسم کمر کمک کند:

تمرینات تقویتی انجام دهید.

هنگامی که به طور منظم انجام شود، تمرینات تقویت کننده عضلات حمایت از ستون فقرات کمری را افزایش می‌دهند، که به نوبه خود می‌تواند انعطاف پذیری عضلات و رباط‌های پشت را برای افزایش حرکت بهبود بخشد. همچنین نشان داده شده است که تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی و شنا باعث افزایش جریان خون و مواد مغذی به بافت‌های نرم پشت می‌شود که می‌تواند باعث بهبودی و کاهش سفتی عضلات شود.
توصیه می‌شود حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت هوازی با شدت متوسط داشته باشید تا تفاوت قابل توجهی داشته باشید

وضعیت بدنی مناسب داشته باشید.

تحقیقات نشان داده است که کارمندانی که بیشتر روز خود را در حالت نشسته می گذرانند، بیشتر دچار کمردرد می شوند. این امر مخصوصاً برای کسانی که بیش از دو ساعت در روز می ‌نشینند و جلوی کامپیوتر خمیده می‌شوند صادق است این امر ممکن است به این دلیل باشد که عدم تحرک فیزیکی باعث باریک شدن فضاهای ستون فقرات می‌شود که می‌تواند طناب نخاعی و ریشه‌های عصبی را فشرده کند و در نتیجه باعث درد شود. در صورت امکان، به طور متناوب بین ایستادن و نشستن، پشت خود را صاف و شانه‌ها را عقب ببرید.

اجسام را به شکل صحیح بلند کنید.

بلند کردن اجسام سنگین با تکنیک نامناسب می‌تواند ستون فقرات کمری را منقبض کرده و منجر به آسیب شود. صاف نگه داشتن پشت، زانوها کمی خم شده، و استفاده از پاها و نه کمر برای بلند کردن ستون فقرات می‌تواند از انحنای و فشار غیرضروری محافظت کند. اجتناب از حمل بیش از ظرفیت فیزیکی نیز می‌تواند به جلوگیری از فشار بیش از حد کمک کند.

تناسب اندام خود را حفظ کنید.

اضافه وزن، به خصوص در اطراف شکم، سینه، شانه و پشت گردن، می.تواند باعث افزایش فشار بر روی ساختارهای ستون فقرات کمری (در قسمت پایین کمر) شود و منجر به فشار غیر ضروری شود.کشیدگی ستون فقرات کمری باعث تورم در عضلات و بافت‌های اطراف می‌شود که خود منجر به ایجاد درد و اسپاسم است.

گرفتگی عضلات کمر چقدر جدی است؟

به خاطر داشته باشید که گرفتگی عضلات کمر گاهی اوقات نشانه یک اختلال جدی است. به علائم دیگری که ممکن است در کنار آن داشته باشید توجه کنید و اگر در یک طرف کمر احساس گزگز ، بی حسی و یا ضعف داشتید یا توانایی کنترل روده یا مثانه خود را از دست دادید فورا به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که فعال ماندن حتی زمانی که درد دارید بسیار مهم است (تا زمانی که این درد ناشی از استفاده بیش از حد از عضلات شما نباشد) هر 30 دقیقه یکبار بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید و هفته‌ای سه بار ورزش کنید. برای تسکین درد خود از داروهای بدون نسخه و شل کننده‌های عضلانی استفاده کنید و کمر خود را ماساژ دهید.

پرسش و پاسخ در مورد گرفتگی عضلات

1.گرفتگی کمر چند روز طول می کشد؟

گرفتگی عضلات کمر از 1 روز تا 1 هفته ممکن است ادامه پیدا کند.

2.برای گرفتگی کمر چه کنیم؟

استفاده از سرما و گرمادرمانی، قرص شل کننده عضلات، چسب کمر و انجام تمرینات ورزشی برای رفع گرفتگی کمر در منزل توصیه می شود.