زانو به عنوان یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن نقش عمده‌ای در حرکت و تحمل وزن بدن بر عهده دارد. از این رو بیشتر در معرض انواع صدمات قرار دارد. یکی از انواع رایج مشکلات زانو درد پشت زانو است که با صاف کردن ساق پا تشدید می‌شود؛ ممکن است بپرسید علت درد پشت زانو چیست؟ به طور کلی مفصل زانو از 7 رباط اصلی تشکیل شده که توسط 3 ماهیچه اصلی به استخوان متصل شده است؛ آسیب دیدگی هر یک از رباط‌ها و ماهیچه‌های درگیر می‌تواند خود را به شکل درد پشت زانو نشان دهد. در ادامه بیشتر به بررسی این موضوع و همچنین درمان درد پشت زانو می‌پردازیم.
آناتومی زانو
در قسمت پشت زانو شبکه پیچیده‌ای از ساختارهای بافت نرم مانند ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندونها در پشت زانو وجود دارند. مهم‌ترین رباط های زانو (رباط ها زانو را به استخوان های ساق پا (درشت نی) متصل می کنند) عبارتند از: رباط جانبی داخلی (MCL)، رباط جانبی جانبی (LCL)، رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباط متقاطع خلفی (PCL) که توسط عضلات همسترینگ، پوپلیتئوس و اکستنسر به استخوان متصل می‌شوند.
بیشتر بخوانید: در این مطلب با چند ورزش برای درد پشت زانو آشنا شوید.
اصلی‌ترین دلایل درد در پشت زانو
درد پشت زانو می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود که برخی از آنها بی خطر و برخی دیگر می‌تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. به همین دلیل برای آشنایی بیشتر با علل این درد آزاردهنده در ادامه به اصلی‌ترین علل ایجاد درد در پشت زانو خواهیم پرداخت. درد پشت زانو می تواند ناشی از عفونت، پارگی مینیسک زانو، آرتروز، تاندونیت، سیاتیک، کندرومالاسی، پارگی رباط صلیبی، رگ به رگ شدن زانو و موارد دیگر باشد که در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت. برای آشنایی با درمان زانو درد به طور کلی و علل بوجود آورنده آن کلیک کنید.
آسیب همسترینگ، یکی از عوامل درد پشت زانو
همسترینگ به ماهیچه هایی اشاره دارد که از پشت ران عبور می کنند. طبق مطالعه‌ای که در سال 2016 منتشر شد، آسیب‌های همسترینگ در ورزشکاران از سال 2001 یکی از اصلی‌ترین عوامل دوری ورزشکاران از فعالیت‌های ورزشی است. عضلات همسترینگ باعث خم و راست شدن زانو می شود. تاندون ها همسترینگ را به لگن و زانو متصل می کنند. این تاندون ها می توانند در اثر فعالیت هایی که نیاز به خم شدن مکرر زانو دارند ملتهب شوند یا ممکن است در حین ورزش آسیب ببینند. در صورت ابتلا به آرتریت زانو، تاندون ها نیز ممکن است سفت شوند. همسترینگ ملتهب یا سفت می تواند مانع از صاف شدن کامل زانو شود و زانو را بکشد و باعث درد شود. درد ممکن است تیز باشد و اغلب در سمت بیرونی زانو احساس شود. آسیب همسترینپ بشدت به درد حساس است.
آرتریت به عنوان علت درد پشت زانو
استئوآرتریت زانو (آرتروز) یک بیماری بسیار شایع در افراد مسن است که با درد زانو و سفتی عضلات، تاندونها و رباط های زانو همراه است و می‌تواند کیفیت زندگی را بشدت پایین بیاورد. آرتروز زانو یک بیماری پیشرونده است و با انجام فعالیت هایی مثل راه رفتن و بالا و پایین رفتن از پله‌ها تشدید می‌شود. طبق گفته آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS)، شایع ترین انواع آرتریت، آرتروز و آرتریت روماتوئید است. در آرتروز، غضروف مفصل زانو به تدریج از بین می رود. این موضوع باعث ساییدگی استخوان های زانو روی یکدیگر و بوجود آمدن خار استخوان شود. درد ناشی از این خارهای استخوانی می تواند با گذشت زمان بدتر شود. آرتریت روماتوئید باعث تورم در غشای سینوویال می شود که مفصل زانو را می پوشاند. فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است درد و سفتی در زانوهای خود را تجربه کند. زمانی که فرد پای خود را صاف می کند، ممکن است درد در زانو احساس کند زیرا آرتریت می تواند باعث تورم مفاصل شود و احساس سفت شدن و درد را در آنها ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: در این مطلب با علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن آشنا شوید.
تاندونیت کشکک و درد شدید پشت زانو
تاندونیت کشکک (زانوی جامپر) عارضه‌ای است که در اثر آسیب و التهاب تاندونی که کشکک زانو را به زانو متصل می‌کند ایجاد می‌شود. این عارضه نباید با زانوی دونده که باعث درد در سمت جلوی زانو می شود اشتباه گرفته شود.
تاندونیت کشکک با درد خفیف شروع می شود، اما با آسیب بیشتر تاندون به درد ناتوان کننده تبدیل می شود. درد در هنگام صاف کردن پا بیشتر احساس می شود. درد تاندونیت کشکک ممکن است با تورم و سوزش همراه باشد. پزشک برای تشخیص این عارضه از ام ار ای یا سونوگرافی استفاده می کند. درمان آن بسته به شدت بیماری می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و یا جراحی باشد.
سیاتیک؛ عامل درد پشت زانو
درد در پشت زانو می تواند ناشی از تحریک عصب سیاتیک باشد که از پشت ران شما می گذرد. درد عصب سیاتیک حالت نیشگون گرفتن دارد و می تواند توسط ماهیچه ها، اعصاب، دیسک ها یا خارهای استخوانی تحت فشار قرار گرفته ایجاد شود. درد سیاتیک اغلب از باسن به پایین پشت ران منتشر می شود. درد سیاتیک همچنین ممکن است با احساس بی حسی، سوزن سوزن شدن در ساق پا همراه باشد. افرادیکه مبتلا به سیاتیک هستند توانایی خود برای صاف کردن زانو را از دست می دهند. علی رغم درد شدیدی که سیاتیک ایجاد می کند در اغلب موارد به خودی خود و با گذشت زمان و درمان های خانگی بهبود می یابد. درمانهای خانگی می تواند شامل استراحت، یخ، NSAID ها و تغییر فعالیت های بدن باشد. اگر علائم سیاتیک بیش از چند هفته طول بکشد، فیزیوتراپی می تواند مفید باشد.
کندرومالاسی؛سائیدگی غضروف زانو و درد پشت زانو
بیماری دیگری که زانوها را درگیر می کند کندرومالاسی یا زانوی دوندگان (تخریب غضروف) است. در این عارضه غضروف زیر کشکک زانو به مرور تخریب شده و کارایی خود را از دست می‌دهد. این بیماری اغلب در میان ورزشکاران شایع است با اسن حال تخریب غضروف در افراد مسن دارای آرتروز نیز شایع است. علائم این بیماری شامل درد زانو، احساس سایش استخوان‌ها تق تق زانو و حتی بدون علامت باشد علائم با فعالیت تشدید می شود. درمان کندومالاسی با روش فیزیوتراپی و درمانهای جراحی انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: در این مطلب با پی آر پی زانو و مزایا و معایب آن آشنا شوید.
آسیب/پارگی رباط صلیبی و درد پشت زانو
آسیب و پارگی رباط صلیبی یکی از دلایل اصلی بروز درد پشت زانو است که اغلب ناشی از فعالیت ورزشی شدید است. بارزترین علائم آسیب رباط صلیبی شامل درد در هنگام صاف کردن پا است که در راه رفتن اختلال ایجاد می کند که اغلب با التهاب همراه است.
پارگی منیسک به عنوان علت درد پشت زانو
آسیب غضروف در ناحیه زانو نیز ممکن است باعث درد پشت زانو شود. منیسک غضروف است که مفصل را تثبیت می کند و در عین حال یک اثر بالشتکی ایجاد می کند. ورزش سنگین عامل پارگی مینیسک در اغلب موارد است. از آنجایی که غضروف در سنین بالا ضعیف و مستعد آسیب می شود، افزایش سن یکی دیگر از عوامل خطر برای پارگی مینیسک است. درد شدید در نواحی مختلف زانو و ایجاد صدای شدید در هنگام خم و راست کردن زانو از علائم پارگی مینیسک است.
رگ به رگ شدن می تواند در پشت زانو احساس شود
ممکن است درد پشت زانو ناشی از پیچ خوردگی زانو باشد. چرخاندن پا یا ضربه محکم در یک مسابقه فوتبال می تواند باعث التهاب و درد در پشت زانو شود. درد پشت پا ناشی از پیچ خوردگی جدی نبوده و اغلب با چند روز استراحت بهبود می‌یابد.
کشیدگی پشت ساق پا (Calf Strain)؛ رایج در میان ورزشکاران
عضلات پشت ساق پا با انجام فعالیت های ورزشی شدید، ایستادن و دویدن پشت سر هم (مانند تنیس طولانی) دچار پارگی و آسیب می‌شود. ورزشکاران مسن‌تر یا کسانی که آسیب دیدگی در پا دارند باید هنگام تمرین محتاط باشند زیرا در معرض خطر بیشتری برای ایجاد کشیدگی ساق پا هستند.
بیشتر بخوانید:آب آوردن زانو (افیوژن) یکی از مشکلات رایج زانو است که در این مطلب به آن پرداختیم.
کیست بیکر (کیست پوپلیتئال) و زانو درد
کیست بیکر ناشی از تجمع مایع در پشت زانو ایجاد می‌شود. کیست بیکر غالباً بدنبال سایر مشکلات زانو مثل پارگی منیسک، آرتروز و … ایجاد می شود. احتمال بروز آن در همه سنین وجود داد و دامنه حرکت را کاهش می‌دهد. علائم کیست بیکر شامل تورم، درد، سفتی باشد. کیست بیکر به راحتی درمان می‌شود اما درمان منشأ آن باید بررسی شود.
بیشتر بخوانید: درد زانو را می‌توان به کمک زانوبند زاپیامکس درمان کرد. زانوبند زاپیامکس که یک محصول آلمانی دارای تکنولوژی UIC است که می‌تواند درد زانو ناشی از بیماری آرتروز و یا دردهای پس از عمل جراحی را درمان کند. برای خرید زانوبند زاپیامکس کلیک کنید. همچنین برای مشاهده نظرات در مورد زانوبند زاپیامکس وارد صفحه نظرات در مورد زانوبند زاپیامکس شوید.
عفونت مایع سینوویال و درد پشت پا
عفونت زانو معمولاً شامل آلودگی مایع سینوویال موجود در مفصل زانو است. چنین مفصلی پس از آن مفصل سپتیک نامیده می شود. عفونت در مفصل زانو معمولاً نتیجه عمل های جراحی است. علامت برجسته عفونت زانو پس از جراحی درد شدید همراه با تورم/قرمزی و سفتی است.
درمان درد پشت زانو
درمان درد پشت زانو در موارد خفیف با استراحت دادن به پاها، تغییر در سبک زندگی و فیزیوتراپی درمان می‌شود. در ادامه به بررسی برخی از درما‌های خانگی و کم تهاجمی برای درمان درد پشت زانو اشاره می‌کنیم:
- درمان های خانگی رایس (اصل RICE) شامل بالا نگه داشتن، کمپرس سرد، استراحت، بستن
- NSAI ها شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن
- درمان الکتروفیزیکی (القای مغناطیسی) شامل ارسال جریان الکتریکی ضعیف از طریق پوست به بافت است که جهت بهبود گردش خون، کاهش درد و افزایش سرعت ترمیم بافت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فیزیوتراپی با تقویت عضلات زانو به بهبود و جلوگیری از پیشروی بیماری کمک می‌کند.
- حرکات اصلاحی با هدف بهبود جریان خون و تقویت عضلات منجر به بهبود و جلوگیری از بازگشت علائم پس از بهبودی می‌شود.
- زانوبند زاپیامکس از 3 طریق ارسال پالس الکتریکی، گرما و امواج صوتی باعث افزایش گردش خون، ترمیم سریع بافت‌ها و کاهش درد می‌شود. برای خرید زانو بند زاپیامکس به نمایندگی زانوبند زاپیامکس یعنی فروشگاه طب لاین شاپ مراجعه کنید.
- تزریق استروئید با هدف کاهش موقتی درد و التهاب با نظر پزشک معالج انجام می‌شود.
- جراحی در مواردی که درد پشت زانو با روش‌های کم تهاجمی بهبود نیافت به عنوان آخرین گزینه درمانی مطرح است.
یادداشت پایانی
در این مطلب به بررسی موضوع درد پشت زانو، علت و درمان درد پشت زانو پرداختیم. درد پشت زانو اغلب به دلیل آرتروز، تاندنیت کشکک، پارگی و آسیب به رباط‌های زانو ایجاد می‌شود. درمان درد پشت زانو بسته به علت بوجود آورنده آن می‌تواند به خودی خود و یا با مصرف دارو، تزریق زانو و حتی عمل‌های جراحی درمان شود.