واریس پا | علت و عوامل + درمان خانگی

رگ های واریسی سیاهرگ های دارای دیواره معیوب هستند که در انتقال خون به قلب دچار مشکل شده اند. رگ های واریسی به دلیل نشت خون به رنگ آبی یا بنفش تیره هستند و در برخی موارد برجسته هستند. تقریبا از هر 10 بزرگسال، 3 نفر به واریس مبتلا هستند. در این بین آمار ابتلای زنان بیشتر است. واریس پا معمولا به جز علائم ظاهری عارضه ای برای فرد ایجاد نمی کند؛ اما در برخی افراد می تواند با درد و سنگینی پا همراه باشد. درمان کامل رگ های واریسی با ماساژ، ورزش و یا استفاده از جوراب واریس میسر نیست. به همین دلیل لیزر درمانی و تزریق درون رگ واریسی به عنوان آخرین راهکار توصیه می شود.

واریس پا چیست؟

رگ‌های واریسی، رگ‌های متورم آبی یا بنفش تیره هستند که اغلب ظاهری پیچ خورده دارند. معمولا واریس در رگ‌هایی که وظیفه برگشت خون به قلب را برعهده دارند ایجاد خواهد شد. به طور کلی واریس هنگامی به وجود می‌آید که دریچه‌های لانه کبوتری در رگ‌ها ضعیف شوند. با ضعیف شدن این دریچه‌ها، خون به خوبی به سمت قلب حرکت نمی‌کند و در پشت این دریچه‌ها باقی می‌ماند. در نتیجه خون در پاها جمع می‌شود و این تجمع در رگ‌ها باعث به وجود آمدن واریس خواهد شد.

رگ‌های واریسی نمونه‌های مختلفی دارند که عبارتند از:

• واریس‌های طنابی یا ورید صاف بزرگ
• واریس‌های طنابی یا ورید صاف کوچک
• واریس‌های شاخه‌ای
• واریس‌های ناحیه تناسلی
• رگ‌های عنکبوتی

نوع این رگ‌های واریسی براساس شکل ظاهری و محل قرارگیری آن‌هاست.

واریس خود به 3 نوع واریس خفیف، نیمه شدید و شدید تقسیم می شود که هر کدام بسته به ویژگی خود نیاز به درمان مناسب دارد.

واریس خفیف (C1 و C2)

در شدت واریس خفیف، رگ های نازک سطحی یا وریدهای عنکبوتی بسیار ریزی بر روی پوست مشاهده می شود. عموما در این مرحله، واریس بدون درد یا علائم خاصی است و تنها تغییرات ظاهری بر روی پوست ایجاد می شود. اگر چه علائمی ندارد اما ممکن است که کمی فرد پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت احساس خستگی یا درد خفیف در پاها داشته باشد.

علت

سابقه خانوادگی، ژنتیک، ایستادن یا نشستن طولانی مدت، چاقی و بارداری از مهمترین عواملی هستند که می توانند موجب ایجاد واریس خفیف در بیماران شوند.

• ژنتیک

معمولا اگر یکی از اعضای خانواده به واریس پا مبتلا باشد، خطر ابتلا به این بیماری در بین افراد دیگر افزایش پیدا می‌کند. باید اشاره کنیم که رگ‌های واریسی تا حدی توسط ژن‌ها ایجاد می‌شوند.

• جنسیت

زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به واریس قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که هورمون‌های زنانه سبب شل شدن دیواره رگ‌ها می‌شوند و دریچه‌ها را بیشتر مستعد نشت می‌کنند.

• بارداری

در دوران بارداری، گردش جریان خون برای کمک به رشد کودک افزایش می‌یابد. این افزایش گردش خون فشار اضافی روی رگ‌ها وارد می‌کند و آن‌ها را مستعد واریس می نماید. همچنین افزایش سطح هورمون‌ها در دوران بارداری باعث شل شدن دیواره‌ عضلانی رگ‌های خونی می گردد.

• ایستادن طولانی‌مدت

ایستادن طولانی مدت فشار بسیاری بر روی پاها و جریان خون ایجاد می کند و موجب گشاد شدن و ضعیف شدن دیواره های عروق می شود.

• اضافه وزن

در هنگام اضافه وزن رگ‌ها باید سخت تر کار کنند تا خون را به قلب برگردانند. در نتیجه فشار بیشتری بر دریچه‌ها وارد می‌شود و آن‌ها را مستعد نشتی می کند.

درمان

در این شدت از واریس استفاده از جوراب واریس، ورزش منظم و پیاده‌روی و بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت توصیه می شود.

• استفاده از جوراب واریس

جوراب های فشاری می توانند گردش خون را در پاها تقویت کند و از گرفتگی و تجمع خون در عروق خونی بکاهند. این امر موجب می شود تا بازگشت وریدی افزایش یابد و خون تجمع یافته کاهش یابد.

• ورزش منظم و پیاده‌روی

تمرینات ورزشی موجب فعالیت پمپ های عضلانی در ساق پا شده و منجر به بازگشت جریان خون به قلب و کاهش فشار وریدی می شود. همچنین تمرینات ورزشی می توانند از طریق ترشح اندروفین ها گردش خون محیطی را افزایش دهند.

• بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت

بالا نگش داشتن پاها موجب کاهش فشار هیدرواستاتیک و بهبود بازگشت خون تجمع یافته به قلب می شود. همچنین اگر عدم و تورم وجود داشته باشد موجب کاهش نشت مایع پلاسما به فضای بین بافتی شده و ادم و تورم کاهش می یابد.

واریس نیمه شدید (C3 و C4)

در این شدت از واریس علاوه بر علائم ظاهری، فرد علائمی مانند تورم و ادم و تغییرات پوستی را بر روی پای خود مشاهده می کند. تغییرات پوستی مانند تیره شدن و یا سفت شدن پوست پا نیز قابل مشاهده است.

علت

ضعف دیواره های عروق در این مرحله از واریس شدیدتر شده و عواملی مانند نارسایی کلیه، افزایش فشار وریدی و التهاب و آسیب به بافت های پوستی از مهمترین عواملی هستند که موجب ایجاد واریس نیمه شدید شده اند.

درمان

در این شدت از آسیب بهتر است که درمان های دارویی، استفاده از جوراب های مخصوص یا لیزر درمانی استفاده شود.

• قرص دیوسمین و هسپریدین

این داروها که اثرات مشابهی دارند موجب افزایش تون عضلانی وریدی و کاهش نفوذپذیری عروقی می شوند.

• قرص هپارین و وارفارین

این دو قرص نیز با خاصیت ضد انعقاد خونی، از تشکیل لخته های خون جلوگیری کرده و از تجمع و درد در عروق جلوگیری می کنند.

• لیزر درمانی

افزایش دمای داخل ورید از طریق لیزر درمانی موجب بسته شدن رگ ها می شود. این روش درمانی می تواند درد و ظاهر تغییر یافته عروق پا و دست را بهبود دهد.

• اسکلروتراپی

با تزریق اسکلروزان مانند سدیم تترا دسیل سولفات دیواره های داخلی ورید تخریب شده و با بسته شدن عروق واریس، عدم و تورم در ناحیه آسیب دیده کاهش می یابد.

• زانوبند زاپیامکس

هنگامی که واریس رخ می داهد درد شدید در زانو نیز به علت آسیب های عصبی رخ می دهد. استفاده از زانوبند های زاپیامکس می تواند با کاهش درد پا از طریق افزایش خونرسانی و بلاک کردن گیرنده های درد همراه باشد. عوارض زاپیامکس تا به کنون ثبت نشده و قیمت زاپیامکس تراپی به نسبت دیگر روش های درمانی بسیار کمتر است.

واریس شدید (C5 و C6)

نارسایی وریدی در واریس شدید به اوج خود رسیده و زخمی پوستی قابل مشاهده می باشد. وجود زخم های باز واریسی می تواند موجب عفونت های پوستی، کاهش کیفیت زندگی و یا درد های شدید در پا شود.

علت

از مهمترین عللی که موجب این شدت از واریس می شود می توانیم به کاهش اکسیژن رسانی، عفونت های پوستی و پشت گوش انداختن شدت های قبل واریس اشاره داشته باشیم.

درمان

در شدت های شدید واریس بهتر است که از مراقبت های پزشکی تخصصی برای ترمیم زخم ها، جراحی و یا کنترل فشار و گردش خون استفاده شود.

• مراقبت‌های پزشکی تخصصی

بازسازی سلول های پوستی از طریق مراقبت های پزشکی تخصصی موجب جلوگیری از عفونت های وریدی می شود که با تقویت گردش خون و افزایش تغذیه و اکسیژن رسانی به بافت های آسیب دیده همراه است.

• درمان‌های جراحی

عمل واریس که بستن و استریپینگ (Stripping) نیز گفته می شود، جراح وریدهای آسیب‌دیده را می‌بندد تا از تجمع خون جلوگیری کند. همچنین احتمال دارد که جراح برای جلوگیری از ظهور مجدد رگ‌های واریسی، ورید را بردارد.

از دیگر روش‌های درمان واریس پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

درمان با روش فلبکتومی برقی ترانس ایلومینیت

انسداد چسب سیانواکریلات

• کنترل دقیق فشار خون و گردش خون در پاها

یکی از مهمترین عوامل ایجاد واریس، افزایش فشار خون در بیماران بوده است. کنترل فشار خون از طریق دارو یا دیگر روش های درمانی مانند ورزش می تواند استرس را از روی دیواره های وریدی بردارد و از تخریب آنها جلوگیری نماید.

علائم واریس پا چیست؟

برخی علائم واریس پا بعد از به وجود آمدن این رگ‌های برجسته یا تیره به راحتی قابل مشاهده هستند. سیاهرگ‌های‌ واریسی به رنگ بنفش تیره یا آبی هستند و معمولا ظاهری پیچ خورده و برآمده دارند. البته باید اشاره کنیم که برخی از افراد مبتلا به واریس ممکن است درد یا ناراحتی در اطراف رگ‌های واریسی را تجربه کنند.

علاوه بر ظاهر متمایز رگ‌های واریسی، علائم دیگری نیز ظاهر می‌شوند که عبارتند از:

• پاهای دردناک، سنگین و احساس ناراحتی در پاها
• ورم پا
• سوزش در پاها
• گرفتگی عضلات پاها، به ویژه در شب
• پوست خشک، خارش‌دار و نازک روی ورید آسیب‌دیده

این علائم با بدتر شدن واریس‌ها تشدید خواهند شد. اما در اغلب موارد واریس هیچگونه درد و ناراحتی ایجاد نمی‌کند.

واریس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

رگ‌های واریسی نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شوند و به همین علت تشخیص آن‌ها راحت است. پزشک می‌تواند این بیماری را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهد. در واقع پزشکان رگ‌های پا را در حالتی که بیمار نشسته یا ایستاده است را لمس و معاینه می‌کنند.

البته در مواردی پزشک برای دیدن تصاویر دقیق از رگ‌ها و بررسی عوارض آن‌ها، انجام سونوگرافی را توصیه می‌کند. در این تست ایمن و بدون درد، از امواج صوتی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخل بدن استفاده می‌کنند. سونوگرافی لخته شدن خون و نحوه عملکرد دریچه‌ها را نشان می‌دهد.

باید اشاره کنیم که برای تشخیص و درمان واریس پا می‌توان به پزشکان زیر مراجعه کرد:

• متخصص قلب و عروق
• متخصص اینترونشنال رادیولوژی
• متخصصین پوست و جراحان پوست و مو و زیبایی

در اغلب موارد پزشکان با راهکارهای ساده و درمان‌های کمتر تهاجمی به بیماران کمک خواهند کرد.

آیا امکان جلوگیری از ایجاد واریس پا وجود دارد؟

شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهد می‌توانیم از ایجاد یا بدتر شدن رگ‌های واریسی جلوگیری کنیم. با این حال راه‌هایی برای کاهش علائم واریس موجود وجود دارد که عبارتند از:

• اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
• تلاش برای حرکت دادن پاها در هر 30 دقیقه یکبار
• استراحت منظم در طول روز
• بالا بردن پاها روی بالش در حین استراحت
• استراحت برای کاهش ناراحتی در پاها
• ورزش منظم

با این اقدامات ساده امکان جلوگیری از ابتلا یا پیشرفت رگ‌های واریسی وجود دارد.

اگر واریس پا درمان نشود!

در مواردی وریدهای واریسی عوارضی ایجاد می‌کنند و حتی امکان دارد که جریان خون را در آن رگ یا قسمتی خاص متوقف کنند. اما اکثر افرادی که رگ‌های واریسی دارند، دچار عوارض نمی‌شوند. معمولا افرادی دچار عوارض ناشی از وجود رگ‌های واریسی در پا می‌شوند که چندین سال از ظاهر شدن این رگ‌ها گذشته باشد. برخی از عوارض احتمالی واریس در زیر توضیح داده‌شده است.

خارش پوست

ایجاد زخم های خارش دار، پوسته پوسته شدن و خشک شدن روی رگ ها (اگزمای واریسی) که زمان زیادی برای بهبودی نیاز دارد. خارش پوست پا به دلیل افزایش تولید هیستامین و نشت مایع زیر پوست ایجاد می شود.

لخته شدن خون

در مواردی خون تجمع‌یافته در رگ‌های واریسی لخته می‌شود. اگر این لخته‌های خون از پاها به سمت قلب و ریه حرکت کنند، امکان دارد که منجر به ایجاد ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه شوند. باید اشاره کنیم که حرکت لخته خون در بدن بسیار خطرناک است.

تورم التهابی

ترومبوفلبیت تورم (التهاب) وریدهای پا است که در اثر تشکیل لخته‌های خون در وریدها ایجاد می‌شود. هنگامی که تورم التهابی در رگ‌های واریسی رخ دهد، علائم زیر ایجاد خواهند شد:

1. درد در ناحیه تشکیل لخته خون
2. قرمز به نظر رسیدن آن ناحیه
3. احساس گرما هنگام لمس در ناحیه مورد نظر

هنگامی که ترومبوفلبیت در یکی از وریدهای سطحی پا رخ می‌دهد، به آن ترومبوفلبیت سطحی می‌گویند. مانند وریدهای واریسی، ترومبوفلبیت را می‌توان با جوراب‌‎های فشاری درمان کرد. در برخی موارد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن نیز تجویز می‌شوند.

ترومبوز سیاهرگی یکی از عوارض واریس در پاها

ترومبوز ورید عمقی ممکن است در 20 درصد افرادی که لخته خون در وریدهای سطحی دارند ایجاد شود. این عارضه باعث درد و تورم در ساق پا می‌شود و احتمال دارد منجر به عوارض جدی‌تر مانند آمبولی ریه شود.

نارسایی مزمن در اندام‌ها ناشی از گردش خون نامناسب

اگر خون در رگ‌ها به درستی جریان نداشته باشد، در نحوه تبادل اکسیژن، مواد مغذی و مواد زائد پوست با خون اختلال ایجاد می‌کند. اگر تبادل اکسیژن و مواد مغذی در مدت زمان طولانی مختل شود، به آن نارسایی مزمن وریدی می‌گویند.

زخم های وریدی در اثر فشار زیاد به پاها و رگ‌های واریسی

زخم وریدی زمانی ایجاد می‌شوند که فشار در وریدهای پایین ساق پا افزایش یابد. افزایش فشار باعث می‌شود که مایع از رگ خارج و در زیر پوست جمع شود. این مایع باعث ضخیم شدن پوست، تورم و در نهایت تجزیه شدن و تشکیل زخم خواهد شد. زخم‌های وریدی بیشتر در ناحیه مچ پا ایجاد می‌شوند.

درمان واریس پا به چند طریق صورت می‌گیرد؟ آیا درمان خانگی واریس پا تاثیر دارد؟

رگ‌های واریسی به ندرت به عنوان یک بیماری جدی طلقی می‌شوند و معمولا نیازی به درمان ندارند. به همین دلیل اکثر افرادی که رگ‌های واریسی دارند و علائمی خاصی ندارند، ممکن است به درمان نیازی نداشته باشند. پس می‌توان گفت که واریس مشکل جدی برای اکثر افراد ایجاد نمی‌کند.

در حقیقت واریس ظاهر ناخوشایندی در پاها ایجاد خواهد کرد که از نظر خانم‌ها نامناسب است و به همین دلیل به دنبال درمان آن هستند. همچنین باید اشاره کنیم که در اغلب موارد رگ‌های واریسی بر گردش خون تاثیر نمی‌گذارند و باعث مشکلات سلامتی طولانی‌مدت نمی‌شوند. اما در مواردی که شدت واریس‌ها زیاد باشد، مشکلات گردش خون ایجاد خواهد شد. در ادامه با چند روش مختلف درمان واریس پا آشنا خواهیم شد.

بیشتر بخوانید: بهترین مسکن درد کمر

فرسایش اندودرمال یک روش قطعی برای درمان واریس

در روش فرسایش اندودرمال (endothermal) با کمک انرژی امواج رادیویی با فرکانس بالا یا لیزر، وریدهای آسیب‌دیده را مهروموم می‌کنند. در این روش برای دسترسی به رگ لازم است که یک برش کوچک درست بالا یا زیر زانو ایجاد شود. سپس یک لوله باریک به نام کاتتر را با کمک اسکن‌های اولتراسوند وارد سیاهرگ می‌کنند. انرژی رادیویی با کمک کاتتر در رگ فعل و انفعالات را ایجاد می‌کند و تا زمانی که دیواره رگ فرو بریزد و رگ بسته شود در آنجا باقی خواهد ماند.

اسکلروتراپی فوم راه‌حلی مطمئن برای درمان واریس‌های پا

در مواردی که انجام روش اندودرمال برای بیمار مناسب نباشد، پزشکان روش اسکلروتراپی با فوم را پیشنهاد می‌دهند. در این روش از فوم مخصوص برای بستن رگ‌ها استفاده می‌کنند. به این صورت که در این روش از فوم برای زخمی و مسدود کردن رگ‌های واریسی استفاده خواهند کرد.

برای درمان واریس پا چه هنگامی به جراحی نیاز است؟

در مواردی جراحی روی رگ‌های واریسی پا انجام می‌شود که:

1. رنگدانه وریدی، اگزما واریسی یا زخمی که از دوره‌های ترومبوفلبیت سطحی به وجودآمده است.
2. خونریزی ناشی از ورید واریسی و آسیب‌دیده به وجود آمده باشد.

در این موارد پزشکان جراحی و بستن رگ واریسی را توصیه می‌کنند.

درمان خانگی؛ برای واریس پا چی بخوریم؟

بیشتر رگ‌های واریسی به درمان نیاز ندارند. اما اگر بیمار تمایل به درمان داشته باشد، پزشک ممکن است ابتدا تا شش ماه خود مراقبتی در خانه را توصیه کند. از این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از جوراب‌های فشرده‌سازی پاها
• انجام ورزش منظم
• اجتناب از ایستادن طولانی مدت
• بالاتر نگه داشتن پای آسیب دیده هنگام استراحت
• انجام ماساژ برای بهبود گردش خون در پاها

با این اقدامات ساده اغلب افراد به راحتی رگ واریس پای خود را درمان می‌کنند.

آیا سرکه سیب درمان قطعی واریس پا در خانه است؟

درمان واریس با سرکه سیب اثرات مثبتی را ایجاد می‌کند. سرکه سیب یکی از تصفیه‌کننده‌های خون است که به بهبود فعالیت سیستم گردش خون کمک خواهد کرد. با استفاده از سرکه سیب جریان خون مناسب، التهاب‌ها رفع و سنگینی پا ناشی از وریدهای واریسی کاهش می‌یابند و بیمار احساس بهتری خواهد داشت.

روش درمان قطعی واریس با سرکه سیب؛ درمانی ساده در خانه

برای درمان واریس پا با سرکه لازم است که مقداری از سرکه‌ سیب را روی رگ‌های واریسی دورانی ماساژ دهید تا درد تسکین یابد. برای درمان واریس با سرکه سیب پنبه‌ای را داخل سرکه سیب بزنید و چند دقیقه روی رگ‌های واریسی بگذارید. سپس به آرامی ماساژ دهید. این روش به تسکین ناراحتی و رفع برجستگی رگ واریس کمک می‌کند.

برای درمان واریس پا چه بخوریم؟ آیا رژیم غذایی در درمان این رگ‌ها موثر است؟

مصرف مواد غذایی که گردش خون را بهبود می‌بخشند به درمان واریس کمک خواهند کرد. به طور کلی مواد غذایی حاوی آنتی کسیدان‌ها گردش خون را بهبود می‌بخشند و به سلامت بدن کمک می‌کنند. از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توت فرنگی
• زغال اخته
• انگور
• غذاهای غنی از ویتامین‌های B، E و C
• مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات و میوه‌های تازه
• مواد غذایی حاوی منیزیم مانند موز و آووکادو
• سرکه سیب
• زنجبیل
• امگا 3

این نوع از مواد غذایی به طور کلی برای سلامت بدن و رژیم غذایی سالم مفید هستند.

یادداشت پایانی در موارد واریس پا

هر سیاهرگی در بدن احتمال دارد که در آینده دچار واریس شود. در این مقاله از طب لاین شاپ به علت‌هایی نظیر خستگی و ایستادن طولانی مدت، ژنتیک و افزایش سن در به وجود آوردن واریس پا اشاره کردیم. همچنین علائم این عارضه نسبتا بی‌خطر را که شامل خشکی و تغییر رنگ پوست، درد در پاها و تورم است را نیز معرفی کردیم. در آخر نیز به عوارض عدم درمان رگ‌های واریسی شدید و راهکارهای درمان آن پرداختیم. سپاس که تا انتهای مقاله واریس پا با ما همراه بودید.

سوالات متداول درباره واریس پا

1. آیا ارتباطی بین واریس و بیماری‌ های قلبی وجود دارد؟

طی تحقیقات انجام‌شده در حال حاضر هیچ ارتباط مشهودی بین واریس و مشکلات قلبی وجود ندارد. به طور قطعی آسیب‌های قلبی تاثیری بر بروز واریس و شدت آن در نواحی مختلف بدن نخواهد داشت.

2. آیا اسکن و MRI در تشخیص واریس تاثیر می‌گذارند؟

در شناسایی محل واریس پا و تشخیص علائم آن، انجام سی تی اسکن و ام آر آی بسیار کمک‌کننده است. چرا که با استفاده از این روش‌های تشخیصی به راحتی می‌توان ترومبوز وریدی را شناسایی و محل دقیق آن را مشخص کرد.

3. رگ‌های واریس پا چه مدت ماندگار هستند؟

اغلب اوقات رگ‌های واریسی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتند، طی دو یا سه هفته پس از زایمان خود به خود از بین می‌روند. برای افراد دیگر، رگ‌های واریسی ممکن است پس از درمان دوباره عود کند.

4. علت واریس پا در جوانی چیست؟

کمبود حرکت همراه با وزن اضافی به رگ‌ها فشار وارد می‌کند و باعث ایجاد واریس می‌شود. یکی دیگر از دلایل علت واریس در جوانی، افزایش اضافه وزن و چاقی است.