واریس پا از عارضه‌های شایعی است که بیشتر افراد و به ویژه زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تقریبا از هر 10 بزرگسال، 3 نفر به واریس مبتلا هستند و در این بین آمار ابتلای زنان بیشتر است. واریس معمولا درد و مشکلات خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و اکثر افراد به دلیل ظاهر این رگ‌ها به دنبال درمان هستند.
باید اشاره کنیم که عواملی مانند ایستادن زیاد، راه رفتن و بی تحرکی عاملی برای ایجاد واریس پا یا تشدید این رگهای متورم هستند. در این مقاله از طب لاین شاپ به بررسی علت، علائم و درمان واریس پا خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
واریس پا چیست؟ آیا این بیماری خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد؟
رگهای واریسی، رگهای متورم آبی یا بنفش تیره هستند که اغلب ظاهری پیچ خورده دارند. معمولا واریس در رگ‌هایی که وظیفه برگشت خون به قلب را برعهده دارند ایجاد خواهد شد.
به طور کلی واریس هنگامی به وجود می‌آید که دریچه‌های لانه کبوتری در رگ‌ها ضعیف شوند. با ضعیف شدن این دریچه‌ها، خون به خوبی به سمت قلب حرکت نمی‌کند و در پشت این دریچه‌ها باقی می‌ماند. در نتیجه خون در پاها جمع می‌شود و این تجمع در رگ‌ها باعث به وجود آمدن واریس خواهد شد.
بیشتر بخوانید: در مطلب درمان زانو درد با لیزر خواهید دانست که آیا کاندیدای مناسبی برای این روش درمانی هستید یا نه.
رگهای واریسی نمونه‌های مختلفی دارند که عبارتند از:
- واریس‌های طنابی یا ورید صاف بزرگ
- واریس‌های طنابی یا ورید صاف کوچک
- واریس‌های شاخه‌ای
- واریس‌های ناحیه تناسلی
- رگهای عنکبوتی
نوع این رگهای واریسی براساس شکل ظاهری و محل قرارگیری آن‌هاست.
بیشتر بخوانید: خرید زانوبند زاپیامکس با مزایای فوق‌العاده این محصول خارجی
علت واریس پا چیست؟ آیا علت واریس پا در زنان متفاوت است؟
واریس زمانی ایجاد می‌شود که دریچه‌های کوچک داخل رگ‌ها به درستی کار نمی‌کنند. در یک رگ سالم، خون به آرامی به سمت قلب جریان می‌یابد. خون توسط یکسری دریچه‌های کوچک که باز و بسته می‌شوند، از داخل رگ عبور می‌کند.
اگر دریچه‌ها ضعیف شوند یا آسیب ببینند، خون به سمت عقب جریان می‌یابد و در رگ جمع می‌شود. این جمع شدن خون در نهایت باعث تورم و بزرگ شدن رگ یا همان واریس خواهد شد.
موارد دیگری که ابتلا به واریس را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
جنسیت؛ از عوامل مهم و تاثیرگذار در تشکیل واریس پا
زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به واریس قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که هورمون‌های زنانه سبب شل شدن دیواره رگ‌ها می‌شوند و دریچه‌ها را بیشتر مستعد نشت می‌کنند. باید اشاره کنیم که هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط بدن تولید می‌شوند. گفتنی است که تغییرات هورمونی در بارداری، سندرم پیش از قاعدگی یا یائسگی بیشتر بر ایجاد رگهای واریسی در زنان تاثیر دارد.
بیشتر بخوانید: پیاده روی برای درد سیاتیک چه زمانی مفید است؟
بارداری از دلایل شایع ایجاد واریس پا در زنان
در دوران بارداری، گردش جریان خون برای کمک به رشد کودک افزایش می‌یابد. این افزایش گردش خون فشار اضافی روی رگ‌ها وارد می‌کند و آن‌ها را مستعد واریس خواهد کرد. همچنین افزایش سطح هورمون‌ها در دوران بارداری باعث شل شدن دیواره عضلانی رگهای خونی می‌شود که خطر ابتلا به واریس پا را افزایش می‌دهد.
اگرچه باردار شدن خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد، اما بیشتر زنان متوجه می‌شوند که رگهای آن‌ها پس از تولد نوزاد به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد.
ایستادن طولانی‌مدت و شرایط اشتغال؛ علت واریس پا در جوانی
برخی تحقیقات نشان می‌دهد مشاغلی که نیاز به ایستادن طولانی مدت دارند، احتمال دارد خطر ابتلا به واریس را افزایش دهند. از این مشاغل می‌توانیم به آشپزی، آرایشگری، پرستاری و مشاغل خدماتی اشاره کنیم. به همین دلیل اغلب جوانانی که در مشاغل گفته‌شده مشغول به کار هستند به واریس پا مبتلا می‌شوند.
اضافه وزن دومین علت شایع برای ابتلا به واریس پا
اضافه وزن فشار مضاعفی بر رگ‌ها وارد می‌کند، به این معنی که رگ‌ها باید سخت تر کار کنند تا خون را به قلب برگردانند. در نتیجه فشار بیشتری بر دریچه‌ها وارد می‌شود و آن‌ها را مستعد نشتی خواهد کرد. به همین دلیل است که رگهای واریسی در بین افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر دیده می‌شود. باید اشاره کنیم که تاثیر اضافه وزن بر ایجاد رگهای وریسی در زنان بیشتر از مردان است.
بیشتر بخوانید: زانو بند طبی برای آرتروز، درمان درد را به زانوبندها بسپاریم؟
ژنتیک عامل ابتلا به واریس پا در صورت داشتن سابقه خانوادگی
معمولا اگر یکی از اعضای خانواده به واریس پا مبتلا باشد، خطر ابتلا به این بیماری در بین افراد دیگر افزایش پیدا می‌کند. باید اشاره کنیم که رگهای واریسی تا حدی توسط ژن‌ها ایجاد می‌شوند.
بالا رفتن سن؛ باعث تشکیل رگهای واریس پا خواهد شد
با بالا رفتن سن، رگ‌ها شروع به از دست دادن خاصیت ارتجاعی خود می‌کنند و دریچه‌های داخل آن‌ها نیز از کار می‌افتند. به همین دلیل است که اغلب افراد مسن دچار واریس هستند.
علائم واریس پا؛ آیا به جز رگهای تیره، واریس علائم دیگری دارد؟
برخی علائم واریس پا بعد از به وجود آمدن این رگهای برجسته یا تیره به راحتی قابل مشاهده هستند. سیاهرگ‌های واریسی به رنگ بنفش تیره یا آبی هستند و معمولا ظاهری پیچ خورده و برآمده دارند. البته باید اشاره کنیم که برخی از افراد مبتلا به واریس ممکن است درد یا ناراحتی در اطراف رگهای واریسی را تجربه کنند.
علاوه بر ظاهر متمایز رگهای واریسی، علائم دیگری نیز ظاهر می‌شوند که عبارتند از:
- پاهای دردناک، سنگین و احساس ناراحتی در پاها
- پای ورم کرده
- سوزش در پاها
- گرفتگی عضلات پاها، به ویژه در شب
- پوست خشک، خارش‌دار و نازک روی ورید آسیب‌دیده
این علائم با بدتر شدن واریس‌ها تشدید خواهند شد. اما در اغلب موارد واریس هیچگونه درد و ناراحتی ایجاد نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی خالی شدن زانو با راهکارهای کاربردی
واریس چگونه تشخیص داده می‌شود؟ دکتر واریس پا تخصص خاصی دارد؟
رگهای واریسی نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شوند و به همین علت تشخیص آن‌ها راحت است. پزشک می‌تواند این بیماری را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهد. در واقع پزشکان رگهای پا را در حالتی که بیمار نشسته یا ایستاده است را لمس و معاینه می‌کنند.
البته در مواردی پزشک برای دیدن تصاویر دقیق از رگ‌ها و بررسی عوارض آن‌ها، انجام سونوگرافی را توصیه می‌کند. در این تست ایمن و بدون درد، از امواج صوتی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخل بدن استفاده می‌کنند. سونوگرافی لخته شدن خون و نحوه عملکرد دریچه‌ها را نشان می‌دهد.
باید اشاره کنیم که برای تشخیص و درمان واریس پا می‌توان به پزشکان زیر مراجعه کرد:
- متخصص قلب و عروق
- متخصص اینترونشنال رادیولوژی
- متخصصین پوست و جراحان پوست و مو و زیبایی
در اغلب موارد پزشکان با راهکارهای ساده و درمان‌های کمتر تهاجمی به بیماران کمک خواهند کرد.
آیا امکان جلوگیری از ایجاد واریس پا وجود دارد؟
شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهد می‌توانیم از ایجاد یا بدتر شدن رگهای واریسی جلوگیری کنیم. با این حال راه‌هایی برای کاهش علائم واریس موجود وجود دارد که عبارتند از:
- اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
- تلاش برای حرکت دادن پاها در هر 30 دقیقه یکبار
- استراحت منظم در طول روز
- بالا بردن پاها روی بالش در حیناستراحت
- استراحت برای کاهش ناراحتی در پاها
- ورزش منظم
با این اقدامات ساده امکان جلوگیری از ابتلا یا پیشرفت رگهای واریسی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: در این مطلب در مورد خار پاشنه، علت آن و روشهای درمان خانگی خار پاشنه بخوانید.
آیا واریس پا برای فرد عوارضی به دنبال دارد؟ اگر واریس را درمان نکنیم چه می‌شود؟
در مواردی وریدهای واریسی عوارضی ایجاد می‌کنند و حتی امکان دارد که جریان خون را در آن رگ یا قسمتی خاص متوقف کنند. اما اکثر افرادی که رگهای واریسی دارند، دچار عوارض نمی‌شوند. معمولا افرادی دچار عوارض ناشی از وجود رگهای واریسی در پا می‌شوند که چندین سال از ظاهر شدن این رگ‌ها گذشته باشد. برخی از عوارض احتمالی واریس در زیر توضیح داده‌شده است.
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو در خانه با زانوبند زاپیامکس و ۷ روش دیگر
خونریزی که بند نمی‌آید؛ یکی از عوارض شایع واریس پا
رگهای واریسی نزدیک سطح پوست، گاهی اوقات در صورت بریدن یا ضربه خوردن دچار آسیب و پارگی می‌شوند. در این حالت خونریزی رگ به دلیل تجمع خون در این ناحیه زیاد است و در مواردی توقف آن دشوار خواهد بود.
لخته شدن خون؛ عارضه خطرناک و مهم
در مواردی خون تجمع‌یافته در رگهای واریسی لخته می‌شود. اگر این لخته‌های خون از پاها به سمت قلب و ریه حرکت کنند، امکان دارد که منجر به ایجاد ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه شوند. باید اشاره کنیم که حرکت لخته خون در بدن بسیار خطرناک است.
ترومبوفلبیت یا تورم التهابی در اثر واریس پا
ترومبوفلبیت تورم (التهاب) وریدهای پا است که در اثر تشکیل لخته‌های خون در وریدها ایجاد می‌شود. هنگامی که تورم التهابی در رگهای واریسی رخ دهد، علائم زیر ایجاد خواهند شد:
- درد در ناحیه تشکیل لخته خون
- قرمز به نظر رسیدن آن ناحیه
- احساس گرما هنگام لمس در ناحیه موردنظر
هنگامی که ترومبوفلبیت در یکی از وریدهای سطحی پا رخ می‌دهد، به آن ترومبوفلبیت سطحی می‌گویند. مانند وریدهای واریسی، ترومبوفلبیت را می‌توان با جوراب‌های فشاری درمان کرد. در برخی موارد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن نیز تجویز می‌شوند.
ترومبوز سیاهرگی یکی از عوارض واریس در پاها
ترومبوز ورید عمقی ممکن است در 20درصد افرادی که لخته خون در وریدهای سطحی دارند ایجاد شود. این عارضه باعث درد و تورم در ساق پا می‌شود و احتمال دارد منجر به عوارض جدی‌تر مانند آمبولی ریه شود.
نارسایی مزمن در اندام‌ها ناشی از گردش خون نامناسب
اگر خون در رگ‌ها به درستی جریان نداشته باشد، در نحوه تبادل اکسیژن، مواد مغذی و مواد زائد پوست با خون اختلال ایجاد می‌کند. اگر تبادل اکسیژن و مواد مغذی در مدت زمان طولانی مختل شود، به آن نارسایی مزمن وریدی می‌گویند.
زخم های وریدی در اثر فشار زیاد به پاها و رگهای واریسی
زخم وریدی زمانی ایجاد می‌شوند که فشار در وریدهای پایین ساق پا افزایش یابد. افزایش فشار باعث می‌شود که مایع از رگ خارج و در زیر پوست جمع شود. این مایع باعث ضخیم شدن پوست، تورم و در نهایت تجزیه شدن و تشکیل زخم خواهد شد. زخم‌های وریدی بیشتر در ناحیه مچ پا ایجاد می‌شوند.
درمان واریس پا به چند طریق صورت می‌گیرد؟ آیا درمان خانگی واریس پا تاثیر دارد؟
رگهای واریسی به ندرت به عنوان یک بیماری جدی طلقی می‌شوند و معمولا نیازی به درمان ندارند. به همین دلیل اکثر افرادی که رگهای واریسی دارند و علائمی خاصی ندارند، ممکن است به درمان نیازی نداشته باشند. پس می‌توان گفت که واریس مشکل جدی برای اکثر افراد ایجاد نمی‌کند.
در حقیقت واریس ظاهر ناخوشایندی در پاها ایجاد خواهد کرد که از نظر خانم‌ها نامناسب است و به همین دلیل به دنبال درمان آن هستند. همچنین باید اشاره کنیم که در اغلب موارد رگهای واریسی بر گردش خون تاثیر نمی‌گذارند و باعث مشکلات سلامتی طولانی‌مدت نمی‌شوند. اما در مواردی که شدت واریس‌ها زیاد باشد، مشکلات گردش خون ایجاد خواهد شد. در ادامه با چند روش مختلف درمان واریس پا آشنا خواهیم شد.
فرسایش اندوترمال یک روش قطعی برای درمان واریس
در روش فرسایش اندوترمال (endothermal) با کمک انرژی امواج رادیویی با فرکانس بالا یا لیزر، وریدهای آسیب‌دیده را مهروموم می‌کنند. در این روش برای دسترسی به رگ لازم است که یک برش کوچک درست بالا یا زیر زانو ایجاد شود. سپس یک لوله باریک به نام کاتتر را با کمک اسکن‌های اولتراسوند وارد سیاهرگ می‌کنند. انرژی رادیویی با کمک کاتتر در رگ فعل و انفعالات را ایجاد می‌کند و تا زمانی که دیواره رگ فرو بریزد و رگ بسته شود در آنجا باقی خواهد ماند.
اسکلروتراپی فوم راه‌حلی مطمئن برای درمان واریس‌های پا
در مواردی که انجام روش اندوترمال برای بیمار مناسب نباشد، پزشکان روش اسکلروتراپی با فوم را پیشنهاد می‌دهند. در این روش از فوم مخصوص برای بستن رگ‌ها استفاده می‌کنند. به این صورت که در این روش از فوم برای زخمی و مسدود کردن رگهای واریسی استفاده خواهند کرد.
درمان رگهای واریسی پا با جراحی ورید آسیب‌دیده
به جراحی درمان رگهای واریسی، روش بستن و استریپینگ (Stripping) نیز می‌گویند. در این روش جراح ورید آسیب‌دیده را می‌بندد تا از تجمع خون جلوگیری کند. احتمال دارد که جراح برای جلوگیری از ظهور مجدد رگهای واریسی، ورید را بردارد.
از دیگر روشهای درمان واریس پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لیزر درمانی دورن وریدی
- درمان با روش فلبکتومی برقی ترانس ایلومینیت
- انسداد چسب سیانواکریلات
انسداد با چسب روش جدیدی است که توسط برخی از پزشکان انجام می‌شود.
برای درمان واریس پا چه هنگامی به جراحی نیاز است؟
در مواردی جراحی روی رگهای واریسی پا انجام می‌شود که:
- رنگدانه وریدی، اگزما واریسی یا زخمی که از دوره‌های ترومبوفلبیت سطحی به وجودآمده است.
- خونریزی ناشی از ورید واریسی و آسیب‌دیده به وجود آمده باشد.
در این موارد پزشکان جراحی و بستن رگ واریسی را توصیه می‌کنند.
درمان خانگی واریس پا؛ برای بهبود واریس‌ها در خانه چه اقداماتی انجام دهیم؟
بیشتر رگهای واریسی به درمان نیاز ندارند. اما اگر بیمار تمایل به درمان داشته باشد، پزشک ممکن است ابتدا تا شش ماه خود مراقبتی در خانه را توصیه کند. از این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از جوراب‌های فشرده‌سازی پاها
- انجام ورزش منظم
- اجتناب از ایستادن طولانی مدت
- بالاتر نگه داشتن پای آسیب دیده هنگام استراحت
- انجام ماساژ برای بهبود گردش خون در پاها
با این اقدامات ساده اغلب افراد به راحتی رگ واریس پای خود را درمان می‌کنند.
آیا سرکه سیب درمان قطعی واریس پا در خانه است؟
درمان واریس با سرکه سیب اثرات مثبتی را ایجاد می‌کند. سرکه سیب یکی از تصفیه‌کننده‌های خون است که به بهبود فعالیت سیستم گردش خون کمک خواهد کرد. با استفاده از سرکه سیب جریان خون مناسب، التهاب‌ها رفع و سنگینی ناشی از وریدهای واریسی کاهش می‌یابند و بیمار احساس بهتری خواهد داشت.
روش درمان قطعی واریس با سرکه سیب؛ درمانی ساده در خانه
برای درمان واریس پا با سرکه لازم است که مقداری از سرکه سیب را روی رگهای واریسی دورانی ماساژ دهید تا درد تسکین یابد. برای درمان واریس با سرکه سیب پنبه‌ای را داخل سرکه سیب بزنید و چند دقیقه روی رگهای واریسی بگذارید. سپس به آرامی ماساژ دهید. این روش به تسکین ناراحتی و رفع برجستگی رگ واریس کمک می‌کند.
برای درمان واریس پا چه بخوریم؟ آیا رژیم غذایی در درمان این رگ‌ها موثر است؟
مصرف مواد غذایی که گردش خون را بهبود می‌بخشند به درمان واریس کمک خواهند کرد. به طور کلی مواد غذایی حاوی آنتی کسیدان‌ها گردش خون را بهبود می‌بخشند و به سلامت بدن کمک می‌کنند. از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توت فرنگی
- زغال اخته
- انگور
- غذاهای غنی از ویتامین‌های B، E و C
- مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات و میوه‌های تازه
- مواد غذایی حاوی منیزیم مانند موز و آووکادو
- سرکه سیب
- زنجبیل
- امگا 3
این نوع از مواد غذایی به طور کلی برای سلامت بدن و رژیم غذایی سالم مفید هستند.
یادداشت پایانی در موارد واریس پا
هر سیاهرگی در بدن احتمال دارد که در آیند دچار واریس شود. در این مقاله از طب لاین شاپ به علت‌هایی نظیر خستگی و ایستادن طولانی مدت، ژنتیک و افزایش سن در به وجود آوردن واریس پا اشاره کردیم. همچنین علائم این عارضه نسبتا بی‌خطر را که شامل خشکی و تغییر رنگ پوست، درد در پاها و تورم است را نیز معرفی کردیم. در آخر نیز به عوارض عدم درمان رگهای واریسی شدید و راهکارهای درمان آن پرداختیم. سپاس که تا انتهای مقاله واریس پا با ما همراه بودید.
سوالات متداول درباره واریس پا
1. آیا ارتباطی بین واریس و بیماری های قلبی وجود دارد؟
طی تحقیقات انجام‌شده در حال حاضر هیچ ارتباط مشهودی بین واریس و مشکلات قلبی وجود ندارد. به طور قطعی آسیب‌های قلبی تاثیری بر بروز واریس و شدت آن در نواحی مختلف بدن نخواهد داشت.
2. آیا اسکن و MRI در تشخیص واریس تاثیر می‌گذارند؟
در شناسایی محل واریس پا و تشخیص علائم آن، انجام سی تی اسکن و ام آر آی بسیار کمک‌کننده است. چرا که با استفاده از این روشهای تشخیصی به راحتی می‌توان ترومبوز وریدی را شناسایی و محل دقیق آن را مشخص کرد.
3. رگهای واریس پا چه مدت ماندگار هستند؟
اغلب اوقات رگهای واریسی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتند، طی دو یا سه هفته پس از زایمان خود به خود از بین می‌روند. برای افراد دیگر، رگهای واریسی ممکن است پس از درمان دوباره عود کند.
4. علت واریس پا در جوانی چیست؟
کمبود حرکت همراه با وزن اضافی به رگ‌ها فشار وارد می‌کند و باعث ایجاد واریس می‌شود. یکی دیگر از دلایل علت واریس در جوانی، افزایش اضافه وزن و چاقی است.