ورم پا: آشنایی با علل، علائم و راهکارهای درمانی

ورم پا، یکی از مشکلات شایع در سیستم عروق و گردش خون است که می‌تواند بر اساس عوامل متعددی ایجاد شود. این وضعیت می‌تواند ناخوشایندی ظاهری، مشکلات در حرکت و فعالیت روزمره، و در برخی موارد، علائم جدی‌تر را به همراه داشته باشد. علت ورم پا تجمع ادم در میان بافت نرم است. خروج ادم که در داخل رگ های خونی قرار دارد معمولا به دلیل کمبود نوعی پروتئین خاص که در کبد تولید می شود ایجاد می شود، البته کم تحرکی، بیماری های قلبی، دیابت و عوامل متعدد دیگر می تواند شرایطی را برای تورم پا فرآهم کند. ورم پای راست، پای چپ و یا هر دو پا در تشخیص منشا بیماری نقش دارد. در ادامه سعی خواهیم کرد به بررسی دقیق تر این موضوع بپردازیم.

اصلی ترین علائم ورم ‌پا

ورم پا ممکن است به علت مشکلات مختلف ایجاد شود و همراه با علائم مختلفی باشد. برخی از علائم و نشانه‌های معمول ورم پا عبارتند از:

• افزایش حجم پاها: افزایش ناگهانی در سایز پا از نشانه‌های ابتلا به ورم پا است.
• تغییر رنگ پوست: ممکن است پوست پاها به رنگ قرمز یا آبی‌تر تغییر کند.
• درد و تورم: درد موضعی یا احساس سنگینی، بی حسی پا و تپش در پاها به همراه تورم معمولاً در موارد ابتلا به ورم پا دیده می‌شود.
• احساس گرمی در پا: افزایش دمای پوست پاها به عنوان یکی از نشانه‌های ورم ممکن است دیده شود.
• سفتی یا سختی پوست: پوست ممکن است به سبب تورم سفت و سخت بنظر برسد
• علائم عفونت: اگر ورم پا به علت عفونت باشد، ممکن است همراه با علائمی مانند گرمی، قرمزی شدید، درد شدید، یا خروج مایعات از محل عفونت باشد.
• دشواری در حرکت: ورم پا می‌تواند باعث دشواری در حرکت، راه رفتن، یا استفاده از کفش شود.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های زانو

علت‌ ورم پا

ورم پا به افزایش حجم ناگهانی پاها به علت جمع‌شدگی مایعات در بافت‌های زیرپوستی اطلاق می‌شود. ورم پا از نظر پزشکی به نام “ادم” هم شناخته می‌شود. به طور کلی دلایل افزایش ادم در پاها ناشی از موارد زیر است:

• نشتی رگ های خونی: گاهی سلولهای رگ های خونی انسجامی که باید داشته باشند را ندارند. به این ترتیب مایعات بیشتری از آن عبور می کند. این عارضه ممکن است در پی عفونت یا التهاب شدید اتفاق بیفتد.
• سطح پایین پروتئین در خون: پروتئینی مثل آلبومین باعث نگه داشتن مایعات در خون می شود. درواقع پروتئین منجر به بروز فشار اسموتیک در خون می شود که منجر به حفظ مایعات در رگ می شود. انواع بیماری های کبدی و کلیوی سبب کاهش این پروتئین در خون می شود.
• مایعات اضافی در بدن: تجمع مایعات در رگ های خونی با ایجاد فشار بیش از حد در رگ های خونی همراه است که درنتیجه آن فشار اضافی بر رگ های خونی وارد می شود و درنتیجه تورم یا ادم ایجاد می شود.

کلیه ها با تنظیم آب و نمک منجر به تنظیم مایعات در بدن می شوند. اما در صورت ایجاد نقص در کلیه ها این ساز و کار دچار اشکال می شود و تورم در پاها ایجاد خواهد شد.

بیشتر بخوانید: خواص هل

اختلال در گردش خون

اختلال در گردش خون به مشکلاتی اشاره دارد که جنبه‌های مختلفی از سیستم عروق، قلب یا حتی خون را درگیر می‌کند. دو عامل اصلی می‌توانند باعث اختلال در گردش خون و در نتیجه ورم پا شوند؛ واریس پا و ترومبوز یا همان لخته خون. اضافه وزن، افزایش سن، بارداری و برخی از بیماری ها ممکن است زمینه ساز ایجاد اختلال در گردش خون شود.

بی‌حرکتی و کاهش فعالیت

بی‌حرکتی و کاهش فعالیت بدنی ممکن است به عنوان یکی از عوامل موثر در ایجاد ورم پا ظاهر شود. دلایل این ارتباط می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• کاهش گردش خون: بی‌حرکتی و کمبود فعالیت بدنی می‌تواند منجر به کاهش گردش خون شود، که این مسئله می‌تواند به ورم پا منجر شود.
• تراکم عروق: نداشتن حرکت کافی می‌تواند باعث تراکم عروق و افزایش فشار در آنها شود، که در نتیجه ورم پا ایجاد می‌کند.
• عدم تحریک سیستم لنفاوی: فعالیت بدنی می‌تواند به تحریک سیستم لنفاوی کمک کند و از ایجاد ورم پا جلوگیری نماید. کمبود حرکت ممکن است باعث ناتوانی سیستم لنفاوی در دفع مایعات شود.
• ضعف عضلات: کاهش فعالیت می‌تواند به ضعف عضلات منجر شود، به ویژه عضلات پا، که این موضوع نیز می‌تواند عامل ورم پا باشد.

نقص در کلیه‌ها یا قلب

نقص در کلیه‌ها یا قلب می‌تواند به ورم پا در بیماران قلبی و کلیوی منجر شود، و این وضعیت ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شود:

• نقص کلیه‌ها : کمبود عملکرد کلیه‌ها می‌تواند به انبساط عروق و جمع شدن مایعات در بافت‌ها، به خصوص در پاها، منجر به ورم شود.
• نقص قلب (نارسایی قلبی): نارسایی قلبی باعث کاهش توان پمپاژ قلب و کاهش جریان خون می‌شود، که می‌تواند به ورم پا منجر شود.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا ممکن است باعث آسیب به عروق خونی شده و به تبدیل مایعات به بافت‌ها و ورم پا منجر شود.
• عدم توازن مایعات: ناتوانی کلیه‌ها در تنظیم تعادل مایعات در بدن می‌تواند به افزایش مایعات در بافت‌ها و ورم پا منجر شود.

عوارض داروها

مصرف برخی از داروها، به خصوص در درمان‌های طولانی مدت، ممکن است عوارض جانبی شامل ورم پا داشته باشد.برای مثال بلاکرهای کانال کلسیم مثل آملودیپین منجر به بروز ورم در پاها می‌شوند. البته در اکثر موارد با قطع مصرف این داروها مشکلات مربوط به ورم پا نیز رفع می‌شوند. برخی دیگر از داروهایی که ممکن است علت ورم پا باشند:

• داروهای هورمونی از جمله کورتیکواستروئیدها، استروژن، پروژسترون و تستسترون
• داروهای ضدتشنج از جمله گاباپنتین، پره گابالین و گاباپنتینوئیدها
• داروهای شیمی درمانی از جمله دوستاکسل، جمسیتابین، پمترکسد، لنالیدومید و تالیدومید
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
• داروهای دیابت مثل پیوگلیتازون
• داروی های ضدافسردگی به نام مهارکننده های مونوآمین اکسیداز
• داروهای بیماری پارکینسون مثل پرامیپکسول

مصرف نمک زیاد

زمانی که فردی بیش از حد نمک می‌خورد، مچ پاهای او به دلیل افزایش احتباس آب متورم خواهد شد “زیرا بدن باید میزان نمک دریافتی را با مصرف آب متعادل کند، به همین دلیل تورم موقتی خواهید داشت.”  نمک فعالیت ضد دیورتیک را تحریک می‌کند. میزان نمک مصرفی خود را به 1500 تا 2300 میلی گرم در روز کاهش دهید تا ببینید آیا نمک باعث ایجاد ادم شده است یا خیر.

بیماری کبد

کبد آلبومین تولید می‌کند. آلبومین پروتئینی است که از نشت مایع از رگ‌های خونی و بافت‌های اطراف جلوگیری به عمل می‌آورد. در بیماران با مشکلات کبدی، آلبومین کافی تولید نمی‌شود. نتیجه، مایعات در پاها، مچ پاها و … جمع خواهند شد. اکثر افراد مبتلا به بیماری کبد تا زمانی که آسیب شدید کبدی یا سیروز ایجاد نشود، هیچ علامتی ندارند. کمبود شدید پروتئین در رژیم غذایی در طول زمان منجر به ادم خواهد شد.

آرتریت و سایر مشکلات مفصلی

اگر تجمع مایعات باعث تورم پاهای شما نشده باشد، ممکن است التهاب دلیل این عامل باشد. علل شایع التهاب عبارتند از:

• نقرس: حمله ناگهانی و دردناک ناشی از کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل که معمولاً به دنبال خوردن غذاها با گوشت قرمز است.
• بورسیت زانو: التهاب در بورس (کیسه‌ای پر از مایع که به عنوان بالشتکی بین استخوان و ماهیچه، پوست یا تاندون عمل می‌کند).
• استئوآرتریت یا آرتروز: نوع ساییدگی و پارگی آرتریت که باعث فرسایش غضروف می‌شود.
• آرتریت روماتوئید یا روماتسیم مفصلی: بیماری که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های مفاصل حمله می‌کند.

آسیب دیدگی

اگر مچ پا به صورت ناگهانی بچرخد یا استخوانی شکسته شود، احتمالاً کمی ورم در پا ایجاد خواهد شد. این واکنش طبیعی بدن به آسیب است. در صورت شکستگی واکنش بدن به گونه‌ای است که مایع و گلبول‌های سفید خون به داخل ناحیه آسیب دیده منتقل می‌شود. فاکتورهای منتقل شده به ناحیه منجر به آزاد شدن مواد شیمیایی شده که به روند بهبودی کمک می کند، اما در ازای آن سبب ورم و التهاب نیز خواهد شد.

برخی از شایع ترین آسیب‌هایی که سبب ورم پا می‌شود عبارتند از:

پارگی تاندون آشیل: این بزرگترین تاندون بدن شماست که ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه پا متصل می‌نماید. تاندون چیزی است که به شما کمک می‌کند راه بروید، بدوید و بپرید. اگر تاندون پاره شود، صدای پاپ مانندی خواهید شنید و سپس درد شدیدی در پشت مچ پا و ساق پا احساس می‌کنید. در صورت پارگی ورم پا احتمالاً نمی‌توانید راه بروید.

پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL): رباط صلیبی قدامی به صورت مورب در جلوی زانو قرار می‌گیرد و استخوان‌های ساق پا را در جای خود نگه می‌دارد. وقتی پاره شود، زانو از جای خود در می رود و صدایی از زانو شنیده می‌شود. همچنین زانو دردناک و متورم خواهد شد.

سلولیت: این عفونت جدی زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک و استافیلوکوک از طریق شکافی وارد پوست شوند. این عفونت بیشتر در ساق پا شایع است. علائم دیگر سلولیت عبارتند از:

• ناحیه قرمز پوست که بزرگتر می‌شود.
• درد
• گرما
• تب
• لکه‌های قرمز
• تاول
• پوست فرورفته
• تب

آسیب به پا یا مچ پا: آسیب به پا یا مچ پا می‌تواند باعث ورم در مچ و ساق پا شود. یکی از شایع ترین آسیب‌ها در این ناحیه، پیچ خوردگی مچ پا است.ا ین وضعیت ناشی از یک اشتباه ساده در هنگام راه رفتن، ورزش کردن یا غیره رخ می‌دهد. آسیب زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌هایی که مچ پا را به پا و ساق متصل می‌کنند از جایگاه خود خارج شوند. پیچ خوردگی مچ پا باعث درد و محدودیت حرکتی خواهد شد.

عفونت یا زخم

 هر زمان که بدن دچار بریدگی، خراش یا زخم جدی‌تر می‌شود، بدن شما مایعات و گلبول‌های سفید خون را به آن ناحیه می‌رساند که همین امر باعث تورم خواهد شد. اگر زخم عفونی شود، ممکن است تورم بیشتری در ناحیه پا داشته باشید. تورم برای چند روز طبیعی است. این تورم در روز دوم به اوج خود می‌رسد و در نهایت شروع به بهبود می‌کند.

ادم لنفاوی

ادم لنفاوی سبب تجمع مایع اضافی در بافت‌ها و ایجاد تورم می‌شود. ادم زمانی اتفاق می‌افتد که غدد لنفاوی آسیب دیده یا برداشته شده باشند. غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن بوده و در کنار رگ‌های خونی به وظیفه خود مشغول هستند. اگر غدد لنفاوی در لگن آسیب ببینید یا به دلیل جراحی  (برای مثال در زمان جراحی سرطان برای برداشتن بافت‌های سرطانی) برداشته شوند ، باعث تجمع مایع در پاها خواهند شد. فرد مبتلا به ادم لنفاوی ممکن است احساس سنگینی یا تورم در پاها یا سایر نواحی آسیب دیده داشته باشد.

نارسایی وریدی

سیاهرگ‌های پا حاوی دریچه‌هایی هستند که از جریان خون به عقب جلوگیری می‌کنند. نارسایی وریدی به این معنی است که این دریچه‌ها به طور موثر عمل نمی‌کنند. در نتیجه، سیاهرگ‌ها خون کافی را به قلب انتقال نمی‌دهند.  هنگامی که فردی دچار نارسایی وریدی می‌شود، خون وارد بافت پوست شده و در بافت نرم ساق پا و مچ پا گیر می‌کند.

لخته خون

لخته شدن خون در پا باعث تورم مچ پا و ساق پا خواهد شد. البته این وضعیت ممکن است فقط در یک طرف اندام اتفاق بیفتد. دو نوع اصلی لخته خون وجود دارد. لخته‌های خون سطحی در ورید نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شود. ترومبوز ورید عمقی (DVT) در ورید عمیق‌تر در بدن رخ می‌دهد.

در صورت داشتن هر یک از علائم لخته شدن خون، فرد به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد:

• تورم و درد در یک پا
• درد شدید در ساق پا
• ناحیه‌ای از پوست گرم روی ساق پا
• ناحیه‌ای از پوست قرمز یا برافروخته پشت و زیر زانو
• تغییر در رنگ پا
• تب کم
• گاهی اوقات، یک تکه از لخته شل شده و به قلب، ریه‌ها یا مغز می‌رود که خطر آمبولی ریه را ایجاد می‌کند.

خطر لخته شدن خون برای افرادی که باردار بوده یا به دلیل جراحی یا بستری شدن در بیمارستان حرکت کمی دارند یا اضافه وزن دارند و یا مسن هستند؛ بیشتر است.

ورم پا به دلیل مصرف استروژن

تورم پا در زنانی که استروژن مصرف می‌کنند، ایجاد می شود. همچنین ورم پا در دوره‌هایی از چرخه قاعدگی نیز بروز می‌نماید . اکثر خانم‌ها در دوران بارداری کمی ورم دارند. تورم شدیدتر در دوران بارداری نشانه پره اکلامپسی است که یک بیماری جدی بوده و باید سریعا برای درمان اقدام شود. هورمون‌هایی مانند استروژن (در قرص‌های ضد بارداری یا هورمون درمانی جایگزین) و تستوسترون و همچنین استروئیدها سبب ورم پا می‌شوند.

تورم پا در دوران حاملگی

حاملگی نیز می‌تواند یکی از عواملی باشد که به ورم پا منجر شود. در طول دوران بارداری، تغییرات مختلفی در بدن زنان رخ می‌دهد که ممکن است به افزایش ورم در اندام‌ها، به ویژه پاها، منجر شود. این تغییرات عبارتند از:

• افزایش حجم خون: حجم خون در بارداری افزایش می‌یابد و این ممکن است فشار اضافی به عروق وریدی اعمال کند و به ورم پا منجر شود.
• تغییرات در فشار خون: تغییرات در فشار خون، به خصوص افزایش فشار، می‌تواند بر گردش خون تأثیر گذاشته و به ورم پا منجر شود.
• تغییرات در هورمون‌ها: افزایش ترشح هورمون‌های مختلف، به ویژه هورمون‌های زنانه مانند پروژسترون، ممکن است به تورم عروق و مایعات در بافت‌ها کمک کند.
• فشار رحم بر عروق: افزایش اندازه رحم در دوران بارداری ممکن است باعث فشار بیشتر بر عروق پاها شود و ورم ایجاد کند.
• تغییرات در سیستم لنفاوی: تغییرات در سیستم لنفاوی نیز ممکن است در افزایش ورم پا در حاملگی نقش داشته باشند.

ورم پا در دوران بارداری به سبب علت‌های ذکر شده در بالا بسیار شایع است و معمولا از سه ماهه دوم بارداری شدت می‌یابد. تدابیری مانند استراحت مناسب، حرکات تقویتی، افزایش استفاده از کفش‌های راحت و پشتیبانی از پاها، ارتفاع پاها هنگام استراحت، و مصرف مایعات کافی می‌تواند در کاهش ورم پا در دوران بارداری موثر باشد.

بیشتر بخوانید: خرید کمربند طبی

دیابت و ورم پا

ورم پا در بیماران دیابتی می‌تواند به عنوان یک مشکل مشترک ظاهر شود. دیابت می‌تواند به گونه‌های مختلفی بر سلامت عروق و سیستم عصبی اثر بگذارد، که ممکن است به ورم پا منجر شود. برخی از دلایل احتمالی ورم پا در بیماران دیابتی شامل موارد زیر می‌شوند:

• آسیب به عروق: دیابت می‌تواند به عروق وریدی و شریانی آسیب بزند و به افت توانایی آنها در انجام وظایف درست خود منجر شود. این مسئله می‌تواند احتمال بروز ورم پا را افزایش دهد.
• عفونت‌ها: بیماران دیابتی به علت کاهش ایمنی به راحتی گرفتارعفونت‌ها مي‌شوند. عفونت در پا می‌تواند به ورم پا منجر شود.
• از دست دادن حس در پاها: بیماران دیابتی ممکن است اعصاب حسی را در پاهای خود از دست بدهند، که موجب آسیب‌های ناشی از فشار یا زخم‌ها شود و به ورم پا منجر شود.

تغذیه نامناسب

تغذیه نامناسب نیز می‌تواند یکی از عواملی باشد که به ورم پا منجر شود. تغذیه ناپایدار یا فقدان عناصر غذایی مهم می‌تواند تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم در سلامت عروق و جریان خون داشته باشد، که این ممکن است به ورم پا منجر شود. در این راستا می‌توان به:

• افزایش فشار خون: مصرف بیش از حد نمک و چربی ممکن است فشار خون را افزایش دهد، که این موضوع می‌تواند به ورم پا منجر شود.
• اضافه وزن: تغذیه نامتناسب و اضافه وزن می‌تواند فشار اضافی به عروق ایجاد کند و منجربه پایین آمدن کیفیت جریان خون گردد و ورم پا را تسریع کند.
• کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی:عدم دریافت مقدار کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه ویتامین C و E، می‌تواند به عروق و سلامتی بافت‌ها آسیب بزند و ورم پا را افزایش دهد.
• مصرف بیش از حد الکل: مصرف زیاد الکل ممکن است به افزایش فشار خون و مشکلات عروقی منجر شده و ورم پا را ایجاد کند.
• کمبود فیبر:کمبود مصرف فیبر ممکن است به مشکلات گوارشی و تغییرات در وزن منجر شده و در نتیجه، به ورم پا ارتباط داشته باشد.

بیشتر بخوانید: برای زانو درد چه بخوریم؟

علت ورم قوزک پا

ورم قوزک پا ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شود. تعیین دقیق علت به تاریخچه پزشکی و ارزیابی بالینی بیمار بستگی دارد، اما برخی از علل احتمالی شامل موارد زیر می‌شوند:

• التهاب مفصل قوزک پا (آرتریت): عوامل موثر در التهاب مفصل قوزک پا نظیر آرتریت روماتوئید یا آرتریت مفصلی ناشی از ضربه می‌تواند به ورم و درد در این منطقه منجر شود.
• آسیب به بافت‌ها: زخم‌ها، ضربه‌ها یا آسیب به بافت‌های قوزک پا نیز ممکن است باعث ورم شوند.
• التهاب عصب: التهاب عصب‌ها در اطراف قوزک پا نیز ممکن است به ورم منجر شود. التهاب عصب ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شود و به ورم و درد در ناحیه تحت تأثیر منجر شود.. برخی از عوامل احتمالی التهاب عصب شامل:

1. فشار مکرر یا تنش بر روی عصب
2. آسیب فیزیکی
3. عفونت
4. بیماری‌های التهابی
5. عوارض بیماری‌های مزمن نظیر دیابت

• عوامل محیطی: استفاده از کفش‌های نامناسب یا فشار زیاد بر روی قوزک پا نیز ممکن است علت ورم قوزک پا باشد.

بیشتر بخوانید: درمان روماتیسم مفصلی

علت ورم ساق پا

ورم ساق پا ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از علل احتمالی ورم ساق پا عبارتند از:

• اختلال در گردش خون
• حاملگی
• تغذیه نامناسب
• آسیب به بافت‌ها
• عفونت
• عوامل محیطی
• بیماری‌های قلبی و کلیوی

علت ورم پای چپ

وقتی قلب عملکرد درستی نداشته باشد ادم یا مایع در پاها انباشته می شود. درواقع با کاهش عملکرد قلب سرعت جریان خون کاهش می یابد و رگ های پا گشاد می شوند. به این ترتیب مایع در بافت ها افزایش می یابد. بطوریکه بیمار متوجه افزایش وزن می شود. اما آیا ورم پای چپ به تنهایی نشانه بیماری قلبی است؟ لزوما خیر. بیماری های قلبی منجر به تورم پا می شود اما تورم ممکن است در پای راست و یا چپ اتفاق بیفتد. ورم پای چپ ممکن است علاوه بر بیماری قلبی ناشی از مسدود شدن وریدها، صدمات، آسیب ها، عفونت و یا آویزان بودن در تمام طول روز باشد.

علت ورم پای راست

وقتی ورم پا تنها در یک پا ایجاد می شود ممکن است برای بیمار نگران کننده تر به نظر برسد. ورم یک پا ممکن است ناشی از علت های مختلفی باشد؛ وجود لخته خون در پا (DVT) به عنوان مثال یکی از مواردی است که ممکن است منجر به ورم در یک پا شود. در چنین وضعیتی بیمار علاوه بر تورم در پا درد و سنگینی شدیدی در پا خواهد داشت. ورم پای راست ممکن است ناشی از فشار زیاد در وریدها، آسیب موضعی، عفونت، کاهش پروتئین خون، چاقی، بارداری و احتباس مایعات در بدن باشد.

بیشتر بخوانید: خرید زانوبند طبی

علت ورم پا در سالمندان

شایع ترین علت تورم پا در افراد مسن ناشی از نارسایی وریدی است. ادم زمانی اتفاق می افتد که مایع به خارج از رگ های خونی حرکت می کند و به فضایی که به آن فضای بین بافتی گفته می شود نشت می کند. رگ ها نیمه تراوا هستند و کاملا بسته نیستند. و طبیعی است که مایعات از آن عبور کند. اگر مایعات بیش از حد معمول از رگ های خونی خارج شود تورم اتفاق می افتد. عبور مایعات بیش از حد ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• مصرف برخی از داروها (داروهای فشار خون، داروهای هورمونی، داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب)
• مشکلات کلیوی
• مشکلات ریوی

درمان خانگی ورم پا

ادم یا تورم وضعیتی است که اغلب خیلی جدی نیست، اما می تواند برای بیمار ناراحت کننده باشد. خوشبختانه، درمان های خانگی بسیاری وجود دارند که با کمک آن می توان ادم را درمان کرد. البته بهترین کاری که می توانید انجام دهید تا در مرحله اول از بروز ادم جلوگیری کنید این است که به داشتن تحرک و تغذیه مناسب عادت کرده باشید.

• مصرف آب: وقتی بدن به اندازه کافی هیدراته نباشد آب موجود را در بدن ذخیره می کند. بنابراین، سعی کنید روزانه حداقل 8 لیوان آب مصرف کنید.
• حمام نمک: نمک اپسوم در کاهش تورم بسیار موثر است. درواقع نمک با خروج سموم از بدن به کاهش ادم در بدن کمک می کند. برای این کار لازم است پاهای خود را 3 بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه در آب نمک قرار دهید.
• استفاده از جوراب واریس: جوراب های واریس پاها را فشرده می کنند و از تجمع مایعات در آن پیشگیری می کنند. این جوراب ها همچنین از ایجاد لخته های خونی در پا جلوگیری می کنند. برای شروع از جورابهای 12، 15 یا 20 میلی متری استفاده کنید.
• ورزش کنید: ورزش در پیشگیری از ورم پا بسیار موثر است. ورزش باعث می شود عضلات موثرتر کار کنند و به این ترتیب جریان مایعات نیز بدرستی در داخل بدن به حرکت در می آید. بنابراین، از ایستادن و یا نشستن طولانی در طول روز اجتناب کنید.
• لباس گشاد بپوشید: از پوشیدن لباس هایی که خیلی تنگ هستند و بافت کشی دارند اجتناب کنید. درعوض، سعی کنید از لباس های گشاد استفاده کنید که اجازه جریان خون راحتتر به بدن می دهد. همچنین، پوشیدن کفش تنگ به افرادیکه مستعد ورم پا هستند نمی شود.
• افزایش مصرف منیزیم: یکی از دلایل تورم پا کمبود منیزیم در بدن است. به منظور افزایش منیزیم هم می توانید از مکمل های حاوی منیزیم استفاده کنید و هم از مواد غذایی دارای منیزیم مثل موز استفاده کنید. در این مطلب در مورد رفع گرفتگی عضلات با قرص منیزیم بیشتر بخوانید.
• کاهش وزن: افزایش وزن یکی از اصلی ترین دلایل تورم پا است. اگر اضافه وزن دارید مطمئن باشید با کاهش وزن ورم پاهایتان بهتر خواهد شد.
• افزایش مصرف پتاسیم: افزایش مصرف پتاسیم منجر به رفع ادم می شود. مواد غذایی حاوی پتاسیم مثل موز، سیب زمینی شیرین، چغندر، زردک و اسفناج حاوی مقادیر بالایی از پتاسیم هستند. اگرچه افرادیکه مبتلا به تورم پا هستند می توانند از مکمل های حاوی پتاسیم نیز استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانو درد

درمان بدون جراحی ورم پا

درمان ورم پا بستگی به علت اصلی آن دارد. درمان ممکن است شامل تدابیر خودمراقبتی، تغییرات در سبک زندگی، داروها، یا درمان‌های پزشکی مختلف باشد. در ادامه چند روش درمانی معمول برای ورم پا آورده شده است:

• استراحت و بالا نگه‌داشتن پاها: استراحت مناسب به همراه بالا نگه داشتن پاها از سطح قلب به کاهش فشار در عروق و کاهش ورم کمک می‌کند. هنگام خوابیدن، بالشت‌های زیر پایان خود قرار دهید تا پاهاه بالاتر از سطح قلب قرار گیرند.
• ایجاد فشار موضعی: استفاده از جوراب واریس یا شلوارهای تنگ برای افراد با ورم پا می‌تواند فشار را کاهش داده و گردش خون را بهبود بخشد.
• تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی شامل کاهش مصرف نمک، حفظ وزن مناسب، و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم می‌تواند به کنترل ورم پا کمک کند.
• داروها: پزشک ممکن است داروهایی مانند دیورتیک (برای افزایش دفع ادرار) یا داروهایی که بر روی عروق اثر مثبت دارند، تجویز کند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی و ماساژ ممکن است به بهبود گردش خون و کاهش ورم کمک کند.
• درمان عفونت: در صورت وجود عفونت، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدالتهاب تجویز کند.

بیشتر بخوانید: درمان بدون جراحی زانو درد

نقش تغذیه در کنترل ورم پا چیست؟

تغذیه مناسب برای افراد با ورم پا می‌تواند به کنترل و مدیریت وضعیت آنها کمک کند. در ادامه توصیه‌هایی برای تغذیه افراد با ورم پا آورده شده است:

• مصرف مایعات: افراد با ورم پا باید به مصرف مایعات توجه ویژه‌ای داشته باشند. مایعات می‌توانند به کاهش احتمال احتباس آب در بافت‌ها و بهبود گردش خون کمک کنند. آب، نوشیدنی‌های بدون قند مثل چای سبز انتخاب‌های خوبی هستند.
• کاهش مصرف نمک: مصرف نمک بیش از حد می‌تواند احتمال احتباس آب افزایش یابد. بنابراین، توصیه می‌شود که مصرف نمک را محدود کنید.
• مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم: مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند موز، هندوانه، خیار، و سبزیجات می‌توانند به تعادل الکترولیتی کمک کنند.
• مصرف فیبر: مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، و حبوبات به گوارش سالم کمک کرده و مشکلات گوارشی را کاهش می‌دهند.
• مصرف مواد غذایی با خاصیت ضد التهابی: مواد غذایی مانند ماهی‌ که دارای اسیدهای چرب امگا-۳ هستند، می‌تواند به کنترل التهاب‌ها و بهبود گردش خون کمک کنند.
• مصرف پروتئین‌های سالم: پروتئین‌های سالم مانند مرغ، ماهی، لبنیات کم چرب، و حبوبات به ساختار بافت‌ها و سلول‌ها کمک می‌کنند.

راه‌های پیشگیری از بروز مشکل ورم پا

برای پیشگیری از ورم پا و حفظ سلامتی عروق و گردش خون، می‌توانید به تدابیر و سبک زندگی سالم روی بیاورید. در ادامه تعدادی از راهکارهای پیشگیری از ورم پا آورده شده است:

• فعالیت بدنی منظم: انجام ورزش‌های سبک و منظم مانند پیاده‌روی، شنا، یا دوچرخه‌سواری به بهبود گردش خون و قلبی عروقی کمک می‌کند.
• استفاده از کفش‌های مناسب: انتخاب کفش‌های راحت و مناسب به پاها کمک می‌کند و از وجود فشار یا نقاط فشاری جلوگیری می‌کند.
• بالا بردن پاها: در صورتی که برای مدت طولانی نشسته‌اید، پاها را روی یک سطح مرتفع قرار دهید تا به گردش خون کمک شود.
• کاهش مصرف نمک: مصرف نمک بیش از حد می‌تواند منجر به احتباس آب شود. توصیه می‌شود که مصرف نمک را محدود کنید.
• حفظ وزن مناسب: وزن بالا می‌تواند فشار اضافه برروی عروق ایجاد کند. حفظ وزن مناسب با تغذیه سالم و فعالیت بدنی می‌تواند مفید باشد.
• اجتناب از سیگار کشیدن: سیگار اثرات منفی بر روی عروق دارد و می‌تواند به مشکلات گردش خون منجر شود. بنابراین، اجتناب از کشیدن سیگار مفید خواهد بود.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند بر گردش خون تأثیر بگذارد. از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: ورزش زانو درد

چه زمانی باید برای درمان ورم پا به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم ورم پا با موارد زیر همراه باشند، به طور فوری به پزشک مراجعه کنید:

• اگر ورم پا همراه با درد شدیدی است که ناگهانی شروع شده است، این ممکن است نشانه مشکلات جدی باشد.
• اگر پوست در محل ورم پا به طور شدید قرمز، آبی یا سیاه شده باشد، این نشانه از مشکلات گردش خون یا التهاب جدی می‌باشد.
• اگر بافت‌های پوستی یا عضلانی در محل ورم پا سفت و یا سخت شده باشند، این ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی باشد.
• اگر در محل ورم پا علائم عفونت مانند گرمی، تورم، قرمزی و درد افزایش یابد.

پرسش و پاسخ در مورد ورم پا

1.علت ورم پا چیست؟

اضافه وزن – نارسایی وریدی – بارداری – آرتریت روماتوئید – لخته شدن خون در پا – نارسایی قلبی – نارسایی کلیوی – عفونت – نارسایی کبدی – سابقه جراحی – دیابت – مصرف برخی از داروها

2.علائم ورم پا چیست؟

علائم ورم پا شامل تورم، درد، گرمی یا سفتی در محل ورم، تغییرات در رنگ پوست، و مشکلات در حرکت و فعالیت روزمره می‌شوند.

3.آیا ورم پا باعث مرگ می شود؟

ورم پا به دلایل مختلی ایجاد می شود که در اغلب موارد ناشی از ایستادن یا نشستن طولانی است که کاملا بی خطر است. ورم پا در برخی موارد ناشی از بیماری قلبی، کلیوی و یا دیابت است که در صورت عدم پیگیری ممکن است خطرناک باشد.

4.روش درمان خانگی ورم پا چیست؟

مصرف آب، حمام نمک، استفاده از جوراب واریس، ورزش کنید، لباس گشاد بپوشید، افزایش مصرف منیزیم، کاهش وزن، افزایش مصرف پتاسیم